Ανάλυση του Χρήστου Καπούτση

Οι δραματικές εξελίξεις στην Τουρκία, βρίσκονται στο μικροσκόπιο των Κυβερνήσεων των κρατών της Δύσης. Εκτιμάται,  ότι μόλις  ξεκίνησε η επικίνδυνη πορεία εξόδου της Τουρκίας από το Δημοκρατικό πλαίσιο, όπως αυτό προσδιορίζεται από τις αρχές και τις αξίες του Δυτικού πολιτισμού,  που όμως, θα προκαλέσει σεισμικές γεωπολιτικές αναταράξεις στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. 

Το κύρος του Τουρκικό Στρατού, μετά το αποτυχημένο («στημένο» ή όχι) πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου, είναι καταρρακωμένο. Ο Στρατός,  ως Κεμαλικός  θεματοφύλακας και οι Στρατιωτικοί οι εγγυητές του Κοσμικού κράτους, διασύρονται και εξευτελίζονται , από το σύστημα εξουσίας του ισλαμιστή ηγέτη και Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας Τ. Ερντογάν και από τους σκληροπυρηνικούς οπαδούς του κυβερνώντος Ισλαμικού κόμματος (ΑΚΡ).   

Είναι ασύλληπτης βαρβαρότητας τα βασανιστήρια που υφίστανται οι στρατιώτες που μετείχαν στο πραξικόπημα, από τους αστυνομικούς, πιστούς στον Ερντογάν , αλλά και από τους φανατικούς οπαδούς του Ισλαμικού κόμματος.  

Στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, πολίτες  λιντσάρουν μέχρι θανάτου και  σκοτώνουν εν ψυχρώ τους στρατιώτες που μετείχαν στο πραξικόπημα, ενώ οι κάμερες κατέγραψαν μέχρι και αποκεφαλισμούς! 

Είναι ανατριχιαστικές οι εικόνες που μεταδίδουν τα διεθνή ΜΜΕ, από τα κρατητήρια της αστυνομίας, όπου  στρατιώτες και αξιωματικοί τους Στρατού, υποβάλλονται σε μεσαιωνικού τύπου βασανιστήρια, βιάζονται ομαδικά και εξευτελίζονται. «Διαθέτουμε αξιόπιστες πληροφορίες  για ξυλοδαρμούς, βασανιστήρια και βιασμούς  ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού  κρατουμένων στρατιωτικών» , δήλωσε ο διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη Τζον Νταλχούιζεν.

Ο «συντεταγμένος»  όχλος των ισλαμιστών, αλλά και  οι «νομιμόφρονες»  αστυνομικοί, παραβλέπουν,  ότι οι στρατιώτες μετείχαν στο πραξικόπημα, εκτελώντας διαταγές των ανώτερων τους, όπως ρητά επιτάσσουν οι στρατιωτικοί κανονισμοί, που ισχύουν για όλα τα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ, άρα και για την Τουρκία, προκειμένου, να διασφαλιστεί  η πειθαρχία στο Στράτευμα, που αποτελεί και  τον ακρογωνιαίο λίθο , για την επιχειρησιακή ικανότητα   των Ενόπλων  Δυνάμεων, ως κρατικού  και συμμαχικού μηχανισμού ασφάλειας .

Πιθανότατα και «ευκαιρίας δοθείσης»,  θα υπάρξει εξίσου σκληρή απάντηση από Κεμαλικό τμήμα του Στρατού προς τον Τ. Ερντογάν.

Στην Τουρκία  και επίσημα,  έχουν ανασταλεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχει επιβληθεί στρατιωτικός νόμος (κατάσταση εκτάκτου ανάγκης).  Η εικόνα ενός διαλυμένου και εξευτελισμένου Στρατού,  η απαξίωσή του ως ισχυρού θεσμού εξουσίας, η διαίρεση των στελεχών (όψιμοι ισλαμιστές , κεμαλιστές) και η αμοιβαία καχυποψία ανάμεσα στον στρατό, την αστυνομία και τις υπηρεσίες Πληροφοριών (ΜΙΤ), ασφαλώς θα έχουν ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες στην ικανότητα της Τουρκίας να συμβάλει στην περιφερειακή ασφάλεια, ως μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά και να αντιμετωπίσει την ένοπλη σύγκρουση με τους Κούρδους του ΡΚΚ και τους Κούρδους της Συρίας.

Οι εχθροπραξίες με τους κούρδους αντάρτες του ΡΚΚ , στη νοτιο-ανατολική Τουρκία , είναι σε πλήρη εξέλιξη.

Όμως, θα χρειαστεί η αντικατάσταση του στρατηγού Αντέμ Χουντουτί (με προϋπηρεσία στο ΝΑΤΟ), διοικητή της 2ης στρατιάς που έχει την ευθύνη των στρατιωτικών επιχειρήσεων,  γιατί βρίσκεται ήδη στη φυλακή, ως πραξικοπηματίας. 

Τουρκία, ΗΠΑ και Ρωσία

Ο τουρκικός στρατός, που θα ελέγχει ο Τ. Ερντογάν,  πιθανότατα ισλαμικού ιδεολογικού προσανατολισμού, δεν είναι καθόλου βέβαιο,  ότι θα έχει την ικανότητα,  αλλά και την πολιτική βούληση, να συμβάλει  στην εξουδετέρωση των τζιχαντιστών  του   Ισλαμικού κράτους (ISIS), όπως επιθυμούν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.  Το πιο ανησυχητικό όμως, θα είναι η αδυναμία της Τουρκίας να «ελέγξει» τα σύνορά της και να υιοθετήσει τυχοδιωκτικές πολιτκές.

Ήδη  στην Ουάσιγκτον  και στο ΝΑΤΟ,  στις συζητήσεις  για τις εξελίξεις στην μετα-πραξικοπηματική Τουρκία,  αναζητούνται απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν σχετικά με την στρατιωτική και πολιτική αξιοπιστία της Τουρκίας ως σύμμαχου. Ασφαλώς , οι  αμερικανοί αξιωματούχοι θέτουν και  το θέμα της ασφάλειας των πυρηνικών κεφαλών, που βρίσκονται στη τουρκική βάση του Ιντσιρλίκ. 

Επιπροσθέτως, ο προβληματισμός  για τις σχέσεις της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ, βαθαίνει, μετά  και την προσπάθεια αναθέρμανσης των σχέσεων της Τουρκίας  με τη Ρωσία,  που θα επισφραγιστεί με την επίσκεψη του Τ. Ερντογάν  στη Μόσχα στις 9 Αυγούστου, όπου και θα συναντηθεί με τον Ρώσο πρόεδρο Βλ. Πούτιν  (ο τούρκος πιλότος που κατέρριψε το μαχητικό αεροσκάφος της Ρωσίας, έχει συλληφθεί ως πραξικοπηματίας!).

Από την πλευρά του το  Κρεμλίνο υπαινίσσεται πως η διατήρηση του Άσαντ στην εξουσία στη Συρία, δεν είναι ο πρωταρχικός του στόχος,  ικανοποιώντας έτσι την Άγκυρα. Στην περίπτωση που θα επιτευχθεί μια εταιρική σχέση της Ρωσίας με την  Τουρκία , τότε αυτή η εξέλιξη,  σαφώς  αποτελεί σοβαρή απειλή για τα δυτικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή.

Οι σχέσεις Μπ. Ομπάμα και Τ. Ερντογάν, ήταν ψυχρές, πολύ πριν από το στρατιωτικό πραξικόπημα. Ο Ερντογάν  επιθυμούσε την ανατροπή του Σύρου προέδρου τον οποίο κατηγορούσε ότι υποστήριζε τους Κούρδους αυτονομιστές του ΡΚΚ και ζητούσε την παρέμβαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.

Οι ΗΠΑ, όχι μόνο δεν ανταποκρίθηκαν στο αίτημα του Ερντογάν να παρέμβουν και να ανατρέψουν τον Άσαντ, αλλά  κατηγορούσαν την Τουρκία, ότι  ενισχύει τη δράση των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) κατά μήκος των συνόρων της με την Συρία.

Οι ΗΠΑ επισείουν ως φόβητρο στον Ερντογάν το υπερόπλο που είναι  το Κουρδικό (οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τη δημιουργία Κουρδικού κράτους), ενώ η απάντηση από την Άγκυρα, είναι η αναθέρμανση των σχέσεων της με τη Ρωσία και η στροφή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής προς το Ισλάμ και μάλιστα το ριζοσπαστικό σουνιτικό Ισλάμ. 

Ο Τ. Ερντογάν απειλεί,  ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική θα αυτονομηθεί από την Δύση και ότι θα καταστήσει την Τουρκία  ηγέτιδα δύναμη του σουνιτικού κόσμου και περιφερειακό ηγεμόνα στην Μέση Ανατολή-Βαλκάνια-Καύκασο και Ανατολική Μεσόγειο.

Όμως, οι απειλές,  πραγματικές ή «μπλοφάρισμα» από τον Ερντογάν, προβληματίζουν σοβαρά τις ΗΠΑ, διότι  δημιουργούν συνθήκες αποσταθεροποίησης μιας περιοχής , υψίστης γεωστρατηγικής αξίας , για την Ουάσιγκτον  και τους συμμάχους της.

Ερντογάν και «μουσουλμανική αδελφότητα»

Ο Πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ Αλ Άσαντ, κατηγορεί σε συνέντευξή του, τον Τ. Ερντογάν, ότι εκμεταλλεύεται το αποτυχημένο πραξικόπημα για να εφαρμόσει «ακραία ατζέντα τύπου Μουσουλμανικής Αδελφότητας».  Ο Μπ. Άσαντ εκτίμησε  ότι η συγκεκριμένη ατζέντα,  είναι πολύ επικίνδυνη, όχι μόνο για την Τουρκία, αλλά  και για την ευρύτερη περιοχή.

Επισημαίνουμε οτι η «Μουσουλμανική Αδελφότητα» ιδρύθηκε το 1928 από τον Αιγύπτιο δάσκαλο-ακτιβιστή Χασάν Αλ Μπάνα (Hassan Al Banna), που ήταν θαυμαστής του Χίτλερ και των Ναζί.

Σύμφωνα με την αρχική διακήρυξη του Αλ Μπάνα, στο Ισλάμ πρέπει να δοθεί πρωταγωνιστικός ρόλος στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας. Οι Σουνίτες μουσουλμάνοι εκπροσωπούν το «ορθόδοξο» Ισλάμ και αποτελούν σήμερα το 80% και πλέον του ισλαμικού κόσμου. Κύρια θρησκευτική σουνιτική οργάνωση αποτελούν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι ή Μουσουλμανική Αδελφότητα (Muslim Brotherhood).

Ο Τ. Ερντογάν, μετά την άνοδό του στην εξουσία, ανέπτυξε ισχυρούς δεσμούς με διάφορα μέρη της Μέσης Ανατολής και Β. Αφρικής, όπου κυριαρχούσε η Μουσουλμανική Αδελφότητα, όπως με την Αίγυπτο του ανατραπέντος το 2013 Προέδρου Μ. Μόρσι,  με την Χαμάς , με την Λιβύη, αλλά και με την ουαχαμπτιτική (κλάδος του ριζοσπαστικού σουνιτικού ισλάμ) Σαουδική Αραβία. Βέβαια με τον στρατηγό  Φατάχ αλ Σίσι στην εξουσία στην Αίγυπτο, η Τουρκία του Ερντογάν, είναι εχθρική χώρα.

Το κυβερνών ισλαμικό κόμμα της Τουρκίας (ΑΚΡ), δηλώνει αδελφοποιημένο με τη σουνιτική Μουσουλμανική Αδελφότητα, ενώ ο Ερντογάν παρουσιάζει τον εαυτό του ως προστάτη όλων των καταπιεσμένων μουσουλμάνων.  Επισημαίνουμε ότι, στο σουνιτικό ριζοσπαστικό Ισλάμ, ανήκουν και οι τζιχαντιστές του ISIS και οι τρομοκράτες πολλών ακραίων ισλαμικών οργανώσεων,  που αιματοκυλούν τις ευρωπαϊκές Πρωτεύουσες. 

Ο παράγοντας Γκιουλέν

 «Ο Ερντογάν προσπαθεί να μετατρέψει την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος σε ένα δικό του πραξικόπημα»,  υποστηρίζει ο επικεφαλής του θρησκευτικού τάγματος Χιζμέτ («Υπηρεσία», στα τουρκικά) και  αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ μουσουλμάνος ιεροκήρυκας Φετουλάχ Γκιουλέν.  Και προσθέτει,  ότι για  να διατηρηθεί η ειρήνη και η δημοκρατία στη Μέση Ανατολή «οι ΗΠΑ δεν πρέπει να υποχωρήσουν έναντι ενός αυταρχικού ηγέτη». Από την πλευρά του ο Τ. Ερντογάν κατηγορεί τον Γκιουλέν ότι αυτός οργάνωσε το σε βάρος του πραξικόπημα.

Ο Φετουλάχ Γκιουλέν ζει σε μια ορεινή και δασώδη περιοχή της Πενσιλβάνια στις βορειοανατολικές ΗΠΑ. Είναι ο επικεφαλής ενός ισχυρού κινήματος στην Τουρκία, το οποίο έχει ένα τεράστιο δίκτυο σχολείων , μη κυβερνητικών οργανώσεων και επιχειρήσεων και  διαθέτει μεγάλη επιρροή στα μέσα ενημέρωσης, την αστυνομία και το δικαστικό σώμα. 

Η περιουσία που διαχειρίζεται, υπολογίζεται στα 50 δισεκ. δολάρια και διατίθεται για κοινωφελή έργα και για τη συντήρηση σχολείων και πανεπιστημιακών τμημάτων. Το κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν προτείνει ένα μίγμα αρμονίας μεταξύ των ανθρώπων με βάση το Ισλάμ.

Η διδασκαλία του επικεντρώνεται σε ένα  Ισλάμ κοινωνικό , ανοιχτό στην εκπαίδευση και τις επιστήμες, καθώς και στον διαθρησκευτικό διάλογο. Απορρίπτει τη βία και κυρίως τη συμμετοχή του Ισλάμ στην κοσμική – πολιτική εξουσία.

Υποστηρίζει  ότι ένας Θρησκευτικός ηγέτης,  δεν μπορεί να ασκεί και πολιτική εξουσία. Καλεί τον Ερντογάν να επιλέξει, αν θα είναι  θρησκευτικός  ή  πολιτικός ηγέτης, όχι όμως και τα δύο. Η απάντηση του Ερντογάν, είναι οι συλλήψεις των οπαδών του Γκιουλέν.

  Οι συνέπειες για την Ελλάδα

 Όσο η Τουρκία του Τ. Ερντογάν, θα απομακρύνεται από τις αρχές της  Δημοκρατίας και θα διολισθαίνει προς τον αυταρχισμό και τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, τόσο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα δοκιμάζονται, κυρίως από την αχαλίνωτη αλαζονεία και τα επεκτατικά σχέδια του καθεστώτος Ερντογάν.   

Η υπόθεση των 8 τούρκων στρατιωτικών που έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα, είναι πολύ δύσκολη νομικά και περίπλοκη διπλωματικά.  Ήδη το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, δεν αρκέστηκε  μόνο στη διατύπωση του αιτήματος της έκδοσης των 8 τούρκων στρατιωτικών, αλλά χρησιμοποίησε  και  σκληρή γλώσσα  προς την Αθήνα στο αίτημά του  προειδοποιώντας μάλιστα,   για “σοβαρές επιπτώσεις” στις ελληνοτουρκικές σχέσεις,  αν δεν παραδοθούν άμεσα οι  τούρκοι στρατιωτικοί. 

Όμως, η έκδοση ατόμων που έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο, απαγορεύεται ρητά,  αν  η έκδοση ζητείται για λόγους πολιτικούς και απειλείται άμεσα η ζωή τους.  Επίσης η Ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει, υπό το πρίσμα της Συνθήκης της Γενεύης του 1951 αλλά και της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948.

Ωστόσο, ο ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιάς, έσπευσε να  προκαταλάβει την απόφαση των δικαστηρίων χαρακτηρίζοντας τους 8 τούρκους στρατιωτικούς ως «πραξικοπηματίες που ήθελαν να καταργήσουν δικαιώματα της κοινωνίας, οι οποίοι βομβάρδισαν το Κοινοβούλιο, τραυμάτισαν και σκότωσαν διαδηλωτές. Αυτοί κάθε άλλο παρά δικαιούνται την αλληλεγγύη μας»!   Δηλαδή ο Ν. Κοτζιάς είναι υπέρ της έκδοσής τους, πριν αποφασίσει η Δικαιοσύνη.

Γιατί άραγε;

Το άλλο «μέτωπο» που πιθανόν να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην Ελλάδα είναι το προσφυγικό.  Επειδή οι σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία, έχουν επιδεινωθεί, κυρίως λόγω της εμμονής του Τ. Ερντογάν να επαναφέρει την θανατική καταδίκη για τους πραξικοπηματίες, δεν αποκλείεται η απάντηση από την Άγκυρα , να είναι η μεταφορά και πάλι χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου.

Η προοπτική της μόνιμης παραμονής στην Ελλάδα  εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων, μεταξύ αυτών και φανατικών ισλαμιστών, οδηγεί στη γκετοποίησή τους, ενώ η παραβατική συμπεριφορά αρκετών, εξαντλεί και τα όρια ανοχής των τοπικών  κοινωνιών. Να συνυπολογιστεί και η δυναμική παρουσία στη Θράκη της μουσουλμανικής μειονότητας,  την οποία υποδαυλίζει συστηματικά η Τουρκία, εναντίον της Ελλάδας.

Επίσης , τι θα γίνει με το Κυπριακό, που βρίσκεται στην πιο κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων.

Είναι σαφές ότι το κλειδί της λύσης του Κυπριακού ,  βρίσκεται τώρα στην Άγκυρα. Όμως προκύπτουν μερικά εύλογα ερωτήματα, όπως: πόσο αξιόπιστος συνομιλητής είναι τώρα ο Τ. Ερντογάν; Ποιος θα τον πιέσει να σεβαστεί τη διεθνή νομιμότητα στη Κύπρο; Ποιός θα τον πιέσει  να γίνει πιο διαλλακτικός και με ποιο τρόπο;

Και το σημαντικότερο, έχουμε ως Ελλαδικός και ελληνοκυπριακός ελληνισμός ετοιμάσει την απάντηση στην περίπτωση που το καθεστώς Ερντογάν  αποφασίσει να  εξαγάγει την εσωτερική κρίση, είτε στη Θράκη, είτε στο Αιγαίο, είτε στην Κύπρο;  

πηγη