Η ανακοίνωση του ΥΠΕΘΑ για την έναρξη διαδικασίας αναβάθμισης των μαχητικών αεροσκαφών F 16 και η εκδήλωση ενδιαφέροντος για την προμήθεια αεροσκαφών 5ης γενιάς F -35Α Lightning II, προκάλεσε όπως ήταν φυσικό πλήθος σχολίων ενώ έγινε δεκτή με αισθήματα αισιοδοξίας όσο και προβληματισμού σχετικά με την αναγκαιότητα μιας τέτοιας προμήθειας, ακόμη και για το αν η χώρα μπορεί να αντέξει το οικονομικό βάρος που συνεπάγεται σε μια τόσο δύσκολη περίοδο.
Σε ότι αφορά την Πολεμική Αεροπορία η οποία έχει την καλύτερη άποψη για το τι απαιτείται, προκειμένου να διατηρηθεί η αποτρεπτική ισχύ του Όπλου, τα μηνύματα ήταν σαφή και κατηγορηματικά. Με δεδομένη την απειλή των 100 F-35 που θα προμηθευτεί ή Τουρκία σταδιακά από το 2018 και με έναν στόλο 166 εκσυγχρονισμένων F-16C/D σε επίπεδο CCIP, οι εκτιμήσεις συνέκλιναν στο συμπέρασμα ότι οι ισορροπίες έχουν ήδη ανατραπεί ενώ εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η κατάσταση σύντομα θα ήταν μη αναστρέψιμη.
Το πόσο δραματική είναι η εξέλιξη αυτής της ανατροπής, είχαν προειδοποιήσει εδώ και πολύ καιρό την κυβέρνηση κορυφαία στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας με πιο πρόσφατη τη δημόσια τοποθέτηση του απερχόμενου Α/ΓΕΑ Πτέραρχου (Ι) Χρήστου Βαΐτση ο οποίος στην τελευταία ανάγνωση διαταγής στη Σχολή Ικάρων της 23/1/2017 ανέφερε:
“Είναι αδήριτη ανάγκη να βρίσκεται η Πολεμική Αεροπορία στο τραπέζι των συζητήσεων για την αναβάθμιση των μέσων της και όχι αγωνιούσα να πείσει για τις ανάγκες της. Η ανάγκη αυτή είναι ΑΜΕΣΗ και δεν επιδέχεται καμία περαιτέρω καθυστέρηση ή αναβολή, πριν η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη. Αναφέρομαι σε αυτά έχοντας πλήρη επίγνωση των οικονομικών δεδομένων, αλλά και τις αγκυλώσεις των δανειστών και εταίρων μας. Όμως, ο ακρογωνιαίος λίθος για την ύπαρξη ενός έθνους, στηρίζεται πρωτίστως στην αμυντική της ικανότητα, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται κυρίως από την αεροπορική ισχύ”.
Η κατάσταση σήμερα έπειτα από μια 15ετία υπεροχής της ΠΑ στο Αιγαίο, τείνει ήδη να χαρακτηριστεί οριακή με την απομείωση της δύναμης από μαχητικά όπως τα Α-7Ε (που ουδέποτε αντικαταστάθηκαν με νεότερα) αλλά και εξ αιτίας των διαθεσιμοτήτων που είναι μειωμένες. Απεναντίας η απειλή αυξήθηκε και αριθμητικά και ποιοτικά λόγω του εκσυγχρονισμού των τουρκικών F-16C/D.
Η τουρκική απειλή
Ως γνωστόν η Τουρκία στο πλαίσιο μακροπρόθεσμης στρατηγικής απόκτησης καθολικής αεροπορικής ισχύος εντός της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, εντάχτηκε εξ αρχής στην ομάδα χωρών που χρηματοδοτούν το πρόγραμμα ανάπτυξης συστημάτων System Development and Demonstration του JSF (SDD phase) από τον Ιούλιο του 2002. Συμμετέχοντας ως χώρα μέλος στο επίπεδο Level III, η Τουρκία παρείχε το 1-2% του συνολικού κόστους της φάσης SDD, ενώ συνολικά σκοπεύει να προχωρήσει στην προμήθεια 100 μαχητικών F-35Α με αρχική εκτίμηση κόστους περί τα $ 10 δισ.
Σε ότι αφορά το F-35, σχεδιάστηκε για να καλύψει μια πολύ δύσκολη απαίτηση – τη διείσδυση βαθιά στις εχθρικές περιοχές, αντιμετωπίζοντας τις πιο φονικές απειλές πυραύλων εδάφους-αέρος. Το αεροσκάφος έχει επίσης σχεδιαστεί για να καταστρέφει στόχους κάτω από οιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, αντιμέτωπο με μαχητικά σημερινής τεχνολογίας, εξοπλισμένα με εξαιρετικά σύγχρονους πυραύλους αέρος-αέρος.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανάπτυξη του τύπου δεν έχουν ακόμη επιλυθεί στο σύνολο τους ενώ ταυτόχρονα ο τύπος έχει εισέλθει σε παραγωγή χαμηλού ρυθμού γεγονός που έχει συγκεντρώσει επικρίσεις για υπερβάσεις κόστους. Παρόλα αυτά θεωρείται δεδομένο ότι με την είσοδο σε πλήρη παραγωγή ο τύπος θα έχει «ωριμάσει» πλήρως προκειμένου να αποδώσει τα ζητούμενα.
Ειδικά εναντίον στόχων αέρος το F-35 οι μελέτες δείχνουν ότι αλλάζει τελείως το «παιχνίδι»στην εναέρια μάχη αφού εντοπίζεται σε πολύ μικρότερες αποστάσεις από εχθρικά μαχητικά με αποτέλεσμα να διαθέτει την ικανότητα να βάλει πρώτο εναντίον τους (First Look – First Kill). Αυτό ισχύει εναντίον οποιουδήποτε συμβατικού μαχητικού 4ης γενιάς το οποίο θα μειονεκτεί απέναντι σε μαχητικά Stealth και έχει ήδη αποδειχτεί σε πρόσφατες ασκήσεις στις ΗΠΑ όπου ο λόγος καταρρίψεων του F-35 ήταν 15 εχθρικά 4ης γενιάς (F-16) προς μία (1) μόνο φίλια απώλεια (F-35).