Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε το «ναι» που αναζητούσε στο δημοψήφισμα για την ενίσχυση των εξουσιών του, ωστόσο η οριακή νίκη του («ναι» το 51,41% των ψήφων και «όχι» το 48,59%), και μάλιστα εν μέσω κατηγοριών για νοθεία, κάθε άλλο παρά τον ισχυροποιεί.

Ήδη ο αναπληρωτής πρόεδρος του κυριότερου αντιπολιτευόμενου κόμματος ζήτησε τη Δευτέρα, την ακύρωση του δημοψηφίσματος και είπε πως το κόμμα θα προσφύγει -αν χρειαστεί- στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ο Μπουλέντ Τεζτσάν, αναπληρωτής πρόεδρος του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP), ανέφερε πως το κόμμα έχει λάβει παράπονα από πολλές περιοχές πως δεν τηρήθηκε η μυστικότητα της ψηφοφορίας και πρόσθεσε πως ορισμένα ψηφοδέλτια καταμετρήθηκαν μυστικά. Είπε, επίσης, πως η απόφαση της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής (YSK) να δεχθεί ψηφοδέλτια χωρίς σφραγίδα αποτελεί σαφή παραβίαση του νόμου.

«Αυτή τη στιγμή είναι αδύνατο να προσδιοριστεί πόσες τέτοιες ψήφοι υπάρχουν και πόσες σφραγίστηκαν αργότερα. Αυτός είναι ο λόγος που η μόνη απόφαση που θα θέσει τέρμα στη συζήτηση για τη νομιμότητα (της ψηφοφορίας) και θα καθησυχάσει τις νόμιμες ανησυχίες του κόσμου είναι η ακύρωση αυτής της ψηφοφορίας από τη YSK», δήλωσε ο Τεζτσάν σε συνέντευξη Τύπου.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το CHP θα προσφύγει σε δημοτικές εκλογικές αρχές και στη YSK και, ανάλογα με το αποτέλεσμα αυτών των προσφυγών, θα καταφύγει στο συνταγματικό δικαστήριο της Τουρκίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και σε οποιαδήποτε σχετική αρχή.

Υποστηρικτές τού «όχι» στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης | AP Photo/Emrah Gurel

Στην Άγκυρα

Ο Ερντογάν αναχώρησε από την Κωνσταντινούπολη για την Άγκυρα, όπου προήδρευσε του εθνικού συμβουλίου ασφαλείας και μία ώρα αργότερα, του υπουργικού συμβουλίου. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Νουρετίν Τσανικλί, τα συμβούλια θα εξετάσουν την παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε στην Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου Ιουλίου, αλλά και τη μείωση του ορίου του 10% των ψήφων που απαιτείται να συγκεντρώσει ένα κόμμα για να εισέλθει στη Βουλή.

Ειδική έκδοση εφημερίδας για τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος | AP Photo/Emre Tazegul

Άλλος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, ο Μεχμέτ Σιμσέκ, δήλωσε στο Reuters ότι ο Ερντογάν δεν σχεδιάζει να διαλύσει το κοινοβούλιο και να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές πριν από αυτές που είναι προγραμματισμένες για το 2019. «Χθες ο πρόεδρος κατέστησε σαφές ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν τον Νοέμβριο του 2019», δήλωσε ο Σιμσέκ. «Είναι πολύ ξεκάθαρο. Έχουμε δουλειά να κάνουμε».

Από την πλευρά του, ο Ταγίπ Ερντογάν, σε ομιλία του τη Δευτέρα, καταφέρθηκε εναντίον και των παρατηρητών του ΟΑΣΕ, με αφορμή έκθεσή τους που κάνουν λόγο για άνιση προεκλογική εκστρατεία. Βολές και κατά των Ευρωπαίων αξιωματούχων με αφορμή τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, καθώς και αναφορά στην επαναφορά της θανατικής ποινής, περιλάμβανε επίσης, η ομιλία του Τούρκου προέδρου.

Διεργασίες για την επόμενη ημέρα

Εντός της χώρας ήδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση για την επόμενη μέρα του δημοψηφίσματος, αφού η Αναθεώρηση αποτελεί μόνο το πλαίσιο και θα χρειαστεί τώρα μια διαδικασία για τους νέους εφαρμοστικούς νόμους του Προεδρικού συστήματος.

Όπως σημειώνουν νομικοί, θα πρέπει να αλλάξουν τουλάχιστον 144 άρθρα σε 7 νόμους, του εκλογικού συστήματος και του νόμου περί πολιτικών κομμάτων μεταξύ αυτών. Αναμένεται πως θα ξεκινήσει μια περίοδος αναζήτησης συμμαχιών εντός Βουλής, με τον Ντεβλέτ Μπαχτσελί και το Εθνικιστικό κόμμα να θεωρούνται οι πιο πιθανοί σύμμαχοι του Ερντογάν.

Στην Ευρώπη

Όπως είναι φυσικό, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δημιουργεί ακόμη ένα ερωτηματικό στην πολύπαθη σχέση Τουρκίας – Ε.Ε. Σε κοινή δήλωσή της με υπουργό Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ κάλεσε τον Ερντογάν να κάνει διάλογο με όλα τα κόμματα μετά την ισχνή νίκη του.

«Η (γερμανική) κυβέρνηση αναμένει πως η τουρκική κυβέρνηση, έπειτα από μια σκληρή προεκλογική εκστρατεία, θα επιδιώξει τώρα έναν διάλογο με σεβασμό με όλες τις πολιτικές δυνάμεις και μέσα στην κοινωνία», αναφέρεται χαρακτηριστικά στη δήλωση.

Η Μέρκελ σημείωσε πως περιμένει τις πρώτες εκτιμήσεις των παρατηρητών του ΟΑΣΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης και υπενθύμισε «σοβαρές αμφιβολίες» που έχουν ήδη εκφραστεί.

Υποστηρικτές τού «ναι» στους δρόμους για τον Ερντογάν | AP Photo/Emrah Gurel

Η Γαλλία εκτιμά πως ένα δημοψήφισμα για την επαναφορά της θανατικής ποινής στην Τουρκία, για το οποίο ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι είναι έτοιμος, θα ήταν μια «ρήξη» με τις ευρωπαϊκές «αξίες».

Το Παρίσι «καταγράφει τους αριθμούς που ανακοινώθηκαν» και την «αμφισβήτηση που εκφράστηκε», επισημαίνοντας πως οι αριθμοί αυτοί «δείχνουν πως σε κάθε περίπτωση η τουρκική κοινωνία είναι διαιρεμένη σχετικά με τις προβλεπόμενες εις βάθος αλλαγές», αναφέρει μεταξύ άλλων η ανακοίνωση της γαλλικής προεδρίας.

Σε πιο υψηλούς τόνους η δήλωση του Αυστριακού υπουργού Εξωτερικών, Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος τόνισε πως πλέον η Τουρκία δεν μπορεί να γίνει μέλος της Ε.Ε. και ζήτησε ένα σαφές μήνυμα από τις Βρυξέλλες.

Ο ίδιος ελπίζει -όπως είπε- σε αλλαγή συνείδησης από εκείνους στην Ε.Ε. που εξακολουθούν να τάσσονται υπέρ της ένταξης της Τουρκίας, ενώ ταυτόχρονα επαναλαμβάνει την απαίτησή του για διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως «η Τουρκία δεν μπορεί να γίνει μέλος της Ε.Ε. και ως εκ τούτου θα πρέπει να τερματιστεί η φαντασίωση μίας ένταξης».

Για διαιρεμένη χώρα μιλά και ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Αντζελίνο Άλφανο, που κάλεσε την τουρκική ηγεσία να επιτρέψει στην αντιπολίτευση να συμμετάσχει στις διαδικασίες της συνταγματικής αναθεώρησης.

Αναμένοντας την έκθεση του ΟΑΣΕ, που τελικά ήταν κόλαφος για την Τουρκία, ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, είπε ότι «αναμένουμε να ηρεμήσουν οι εσωτερικές εντάσεις».  πηγη