Με μόνο εφόδιο τις καλές προθέσεις των εμπλεκομένων, επανασυγκαλείται την προσεχή Τετάρτη 28 Ιουνίου, στο απομακρυσμένο θέρετρο της Ελβετίας, Κραν Μοντάνα, η Διάσκεψη για το Κυπριακό, στο επίκεντρο της οποίας έχουν τεθεί τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Μια προσπάθεια με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς παράλληλα με τη Διεθνή Διάσκεψη θα λειτουργεί ένα δευτερο τραπέζι συνομιλιών για τα υπόλοιπα βασικά θέματα της εσωτερικής πτυχής. ‘Αλλο ένα χαρακτηριστικό της είναι ο «ανοιχτός ορίζοντας της», που από ό,τι φαίνεται θα ξεπεράσει το διήμερο των διαβουλεύσεων που είχε οριστεί από τον ΟΗΕ για την Διάσκεψη της Γενεύης του περασμένου Ιανουαρίου.

Πέρα, λοιπόν, από τις καλές προθέσεις, για τις οποίες τον διαβεβαίωσαν όλες οι πλευρές, όπως είπε ο ειδικός σύμβουλος του Γ.Γ του ΟΗΕ, Έσπεν Μπάρθ ‘Αιντε- περνώντας από την Αθήνα πριν παρουσιάσει το έγγραφο του για τις εγγυήσεις και την ασφάλεια – ο δρόμος προδιαγράφεται ανηφορικός. Και φυσικά δεν αρκεί το «μαντρωμα» σε ένα ελβετικό κορφοβούνι για να λειάνει τις διαφορές που έχουν Ελλάδα και Τουρκία ως εγγυητριες δυνάμεις. Ούτε η άφιξη του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, στις 30 του μήνα που θα καθηλώσει στις καρέκλες του τραπεζιού τους συμμετέχοντες, όπως θα ήθελε ενδεχομένως ο Νορβηγός μεσολαβητής, ο οποίος με επίμονη προσήλωση δεν παύει να επαναλαμβάνει ότι η Διάσκεψη θα κρατήσει εβδομάδες.

Για ποιο λόγο και τι νόημα θα είχε μία στείρα επιμήκυνση του χρόνου, θα μπορούσε να διερωτηθεί κάποιος. Κάποιος, όμως, που δεν θα γνώριζε ότι στις 14 Ιουλίου η γαλλική εταιρία TOTAL αρχίζει γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Το αν συνδέεται ή θα μπορούσε να συνδεθεί η Διάσκεψη στην Ελβετία για το Κυπριακό με τα ενεργειακά της Κυπριακής Δημοκρατίας, εύκολα θα μπορούσε να το καταλάβει κανείς αν ανατρέξει στην περιβόητη δήλωση του κ. ‘Αιντε στα τέλη Μαΐου ότι «το καλύτερο φάρμακο για να αποφευχθεί θερμό επεισόδιο με την Τουρκία στην κυπριακή ΑΟΖ θα ήταν η συνέχιση των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό». Εύλογα, λοιπόν, κανείς μπορεί να κατανοήσει την εμμονή του Νορβηγού μεσολαβητή για άνοιγμα του χρονοδιαγράμματος της διάσκεψης: Τι πιο απλό από το να ζητηθεί να αναβληθεί η γεώτρηση, προκειμένου να μην προκαλέσει κρίση η Τουρκία.

Εξάλλου, ο κ. ‘Αιντε θα είχε και ένα προσωπικό λόγο για μία, εδώ και τώρα, λύση του Κυπριακού, καθώς θα έκλεινε θριαμβευτικά την θητεία του ως μεσολαβητής για να είναι το φθινόπωρο υποψήφιος στις νορβηγικές εκλογές.

Είναι γεγονός ότι και σε αυτή τη δεύτερη πράξη του ιδίου έργου, με την ελβετική αυλαία να ανοίγει χωρίς συγκεκριμένο σενάριο και φινάλε, καθώς οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές μένουν αμετακίνητοι στις θέσεις τους, στο κεφάλαιο των εγγυήσεων και της ασφάλειας, ο κ. ‘Αιντε παραμένει, όπως και όλο το προηγούμενο διάστημα, σε ρόλο μπαλαντέρ που πάντα βρίσκεται στα χαρτιά που μοιράζονται στην τουρκική πλευρά. Γεγονός που δεν άφησε ασχολίαστο- αντίθετα το κατήγγειλε, προ διμήνου περίπου, και στον κ. Γκουτέρες με μεγάλη σαφήνεια- ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς.

Όπως κατήγγειλε, επίσης, ο κ. Κοτζιάς, την τελευταία «τρικλoποδιά» του μεσολαβητή, αποστέλλοντας, προχθές, την επιστολή με τις ενστάσεις του προς τον κ. ‘Αιντε για το έγγραφο που έχει συντάξει ως οδηγό της Διάσκεψης, όχι μόνο στον Γ.Γ. του ΟΗΕ αλλά και σε όλα τα κράτη-μελη του Συμβουλίου Ασφαλείας και στα ευρωπαϊκά όργανα. Ένα κείμενο, που σύμφωνα με πληροφορίες, όπως τονίζεται στην επιστολή Κοτζιά προς ‘Αιντε, κάθε άλλο παρά αντικειμενικό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καθώς ούτε τηρούνται οι επιβεβλημένες ισορροπίες όσον αφορά στην παρουσίαση των ελληνικών και τουρκικών θέσεων, ούτε λαμβάνονται υπόψη οι απόψεις της ελληνικής πλευράς όπως παρουσιάστηκαν επανειλημμένως.

Ένα κείμενο μεροληπτικό- για το οποίο παρεμπιπτόντως η Τουρκία δεν εξέφρασε καμμία αντίρρηση- που διαπνέεται από μια λογική αλληλεξάρτησης της διαπραγμάτευσης των κεφαλαίων εγγυήσεων και ασφάλειας με αυτών της εσωτερικής πτυχής, χωρίς να «αγγίζει» τα βασικά ζητήματα της διαπραγμάτευσης που είναι η κατάργηση των εγγυήσεων και η αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων.

Αντιθέτως, στη μόνη περίπτωση που παρατίθεται κάποια ελληνική πρόταση, όπως αυτή του Συμφώνου Φιλίας, αυτή παρουσιάζεται με διαστρεβλωμένο τρόπο χωρίς να γίνεται σαφές ότι η ελληνική πρόταση απέκλειε οποιοδήποτε στρατιωτικό παρακολούθημα στο σύμφωνο φιλίας που προτείνει. Ούτε βεβαίως, όπως αναφέρεται στην επιστολή Κοτζιά προς ‘Αιντε, γίνεται αναφορά στην ελληνική πρόταση για μια επιτροπή παρακολούθησης της λύσης που θα υποβάλει εξαμηνιαία έκθεση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Και ως «αποθέωση» των καλών του προθέσεων για τη λύση του Κυπριακού ο κ. ‘Αιντε στο κείμενο του προτείνει, αντί της κατάργησης της Συνθήκης των Εγγυήσεων, μία Συνθήκη Εφαρμογής με συμβαλλόμενα μέρη το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελλάδα και την Τουρκία. Σύμφωνα με την παγκόσμιας πρωτοτυπίας πρόταση αυτή την εφαρμογή της λύσης ?θα ελέγχουν οι, μέχρις σήμερα, τρείς εγγυήτριες δυνάμεις. Με άλλα λόγια η Τουρκία θα είναι ταυτόχρονα και ελεγχόμενη και ελεγκτής του εαυτού της.

Ο κ. Κοτζιάς, βεβαίως, προ της αναχωρήσεως, και εν όψει της σκληρής διαπραγμάτευσης, δεν άνοιξε, όπως είναι εύλογο, τα χαρτιά του, αλλά κανείς δεν αμφιβάλει ότι οι θέσεις της ελληνικής διπλωματίας, όπως επανειλημμένα έχει δηλώσει ο ίδιος ο υπουργός, είναι σαφείς και σταθερές, χωρίς εκπτώσεις: κατάργηση των εγγυήσεων, ώστε να μην υπάρχουν παρεμβατικά δικαιώματα καμμίας χώρας στο νέο κυπριακό κράτος, όπως αρμόζει σε κράτος-μέλος της ΕΕ, και φυσικά η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής, η οποία θα μπορεί να γίνει σταδιακά με όρους και υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, αλλά, σε κάθε περίπτωση, με συγκεκριμένη καταληκτική ημερομηνία, σε εύλογο χρόνικό διάστημα.

Από την πλευρά της η τουρκική πλευρά, σε μία προσπάθεια δημιουργίας καλών εντυπώσεων, θέλει να ρίξει στο τραπέζι την πρόταση για παραμονή του 10% του στρατου της- περίπου 4.000-5.000 άτομα- στο νησί σε μία βάση κατά τα βρετανικά πρότυπα. Όσο για την αποχώρηση αυτών των στρατιωτών από την Κύπρο θέτει ως προϋπόθεση την εφαρμογή της συμφωνίας και την επαναδιαπραγμάτευση στο μέλλον επί του συγκεκριμένου θέματος.

Με αυτά τα δεδομένα κοινός τόπος δεν διαφαίνεται στον ελβετικό ορίζοντα, εκτός κι αν ο καθαρός αέρας κάνει το θαύμα του, με τη διαφορά ότι η Τουρκία δεν μας έχει συνηθίσει σε θαύματα, ούτε ο κ. Κοτζιάς έχει δώσει δείγματα ότι σκιάζεται από τις πιέσεις που υπαγορεύονται από τα συμφέροντα άλλων. Πόσο μάλιστα όταν η ελληνική διπλωματία έχει στο μανίκι της το χαρτί του διεθνούς δικαίου και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. πηγη