«Δεν χρειάζονται πολλά σχόλια και πολλές αναλύσεις. Η τουρκική πλευρά συμμετείχε στη διάσκεψη της Ελβετίας διατηρώντας τις θέσεις της στο ζήτημα των εγγυήσεων. Την ίδια ώρα, η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν πραγματοποίησε βήματα στο πεδίο της πολιτικής ισότητας». Το συγκεκριμένο σχόλιο μοιράζεται μαζί μας ο έμπειρος Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος Ουλάς Μπαρίς, ο οποίος παρακολούθησε από κοντά τη διάσκεψη του Κραν-Μοντανά.

Την άποψη του κ. Μπαρίς συμμερίζονται και άλλοι έμπειροι δημοσιογράφοι και αναλυτές στην άλλη πλευρά της Πράσινης Γραμμής και στην Τουρκία. Οι τελευταίες αναλύσεις ρίχνουν φως στο μεγάλο χάσμα που χώριζε τις εμπλεκόμενες πλευρές σε πολλά, ζωτικής σημασίας πεδία των διαπραγματεύσεων. Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης του Κραν- Μοντανά οι εμπλεκόμενες πλευρές δεν κατάφεραν να γεφυρώσουν το συγκεκριμένο χάσμα.

Τα βήματα του Ακιντζί

Με ποιο τρόπο η συζήτηση γύρω από τις εγγυήσεις και την ασφάλεια οδήγησε τη διάσκεψη του Κραν-Μοντανά σε αδιέξοδο; Ποια είναι η επεξήγηση που δίνει η τουρκοκυπριακή πλευρά; Η ηγεσία του κ. Ακιντζί επιρρίπτει ιστορικές ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Σημείο εκκίνησης της δικής της ανάλυσης αποτελούν τα βήματα «καλής θελήσεως» που πραγματοποίησε στο Κραν-Μοντανά, εστιάζει δε στα εξής σημεία: Πρώτον, για πρώτη φορά ύστερα από πολλές δεκαετίες, η τουρκοκυπριακή πλευρά και η Αγκυρα ξεκίνησαν δημόσια συζήτηση γύρω από το ζήτημα των εγγυήσεων, το οποίο εκλαμβάνεται ως ένα θέμα ταμπού.

Επιπλέον, πρότεινε τη μελλοντική αναθεώρηση του όλου συστήματος ύστερα από τρεις θητείες του Τουρκοκύπριου προέδρου της Ενωμένης Ομόσπονδης Κυπριακής Δημοκρατίας. Ακόμη, άφησε να εννοηθεί ότι είναι έτοιμη να συζητήσει τη σταδιακή μείωση των στρατευμάτων μαζί με τη λύση. Δεύτερον, στο εδαφικό ζήτημα προχώρησε στην αναθεώρηση του χάρτη που κατέθεσε στη διάσκεψη της Γενεύης. Συγκεκριμένα, εμφανίστηκε στο Κραν-Μοντανά έτοιμη να συζητήσει την επιστροφή ενός τμήματος της Μόρφου, με την ελπίδα ότι με αυτό τον τρόπο θα ικανοποιούνταν μεγάλες μερίδες της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Στο περιουσιακό πρότεινε να εγκατασταθούν στις περιοχές που θα επέστρεφαν στην ελληνοκυπριακή πλευρά όσο το δυνατόν περισσότεροι πρόσφυγες, ενώ προσέγγισε θετικά, όπως αναφέρεται, συμβιβαστικές φόρμουλες που αφορούν και άλλες πτυχές του Κυπριακού όπως το ζήτημα της ίσης μεταχείρισης των Τούρκων και Ελλήνων πολιτών μετά τη λύση.

Ποια ήταν η απάντηση της ελληνοκυπριακής πλευράς στα «βήματα καλής θελήσεως» της τουρκοκυπριακής; Σύμφωνα με τον κ. Ακιντζί και τους συνεργάτες του, η απάντηση του συγκεκριμένου ερωτήματος είναι απλή. Στο Κραν-Μοντανά η ελληνοκυπριακή πλευρά τήρησε αδιάλλακτη στάση και οδήγησε τις συνομιλίες σε αδιέξοδο. Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της αποτελεσματικής συμμετοχής της τουρκοκυπριακής στη νέα ομοσπονδία, προβάλλει την άποψη ότι η ηγεσία του Νίκου Αναστασιάδη ήταν έτοιμη να συζητήσει αυτό το πεδίο μόνο σε περίπτωση που θα εξασφάλιζε σημαντικά ανταλλάγματα στο εδαφικό και στις εγγυήσεις. «Ο Αναστασιάδης ζητούσε Μόρφου, παραλιακή ζώνη, Μεσαορία και κατάργηση συστήματος εγγυήσεων με αντάλλαγμα την εκ περιτροπής προεδρία και την αποτελεσματική συμμετοχή», σημειώνει μια καλά ενημερωμένη πηγή.

Ακόμη, αδιέξοδο υπήρξε και στο ζήτημα των εγγυήσεων, με την ελληνοκυπριακή πλευρά και την ελληνική κυβέρνηση να επιμένουν για τη σημασία της κατάργησης του συστήματος των εγγυήσεων και την Αγκυρα να υπογραμμίζει τη σημασία του συστήματος για τη διατήρηση της έννομης και συνταγματικής τάξης στη νέα ομοσπονδία.πηγη