Το ζήτημα των δασικών πυρκαγιών απασχόλησε την ελληνική κοινή γνώμη για ουκ ολίγες φορές. Ειδικά μετά τις φονικές δασικές πυρκαγιές των τελευταίων εβδομάδων η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών επανήλθε στο προσκήνιο των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων. Πρόκειται για θέμα με πολλές προεκτάσεις που ως επί το πλείστον προσεγγίζεται επιφανειακά χωρίς την απαραίτητη εμβάθυνση καθώς όπως προαναφέραμε είναι θέμα ιδιαίτερα σύνθετο και πολυδιάστατο. Στο παρόν κείμενο θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε εν συντομία ορισμένους προβληματισμούς μας με γνώμονα την ορθολογική σκέψη και την εκτίμηση κόστους – οφέλους.

Δεδομένου πως οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν ένα σύνηθες γεγονός απόρροια του κλίματος και του μεσογειακού οικοσυστήματος οφείλουμε να επισημάνουμε πως ο απόλυτος εκμηδενισμός τους είναι αδύνατος και ως εκ τούτων θα ήταν υπερβολή όποιος ισχυριστεί πως μπορεί να πετύχει τον ολικό περιορισμό των δασικών πυρκαγιών. Επίσης, οι δασικές πυρκαγιές συμβάλλουν στην ανανέωση του δασικού πλούτου. Επιπλέον, δασικές πυρκαγιές υπάρχουν σε πάρα πολλές χώρες του Δυτικού κόσμου μερικές εκ των οποίων όπως η ΗΠΑ ή ο Καναδάς διαθέτουν τα πλέον εξελιγμένα μοντέλα δασικής προστασίας.

Στο παρόν σημείο θα προβούμε σε δύο καίριες επισημάνσεις. Η πρώτη σχετίζεται με την πρόληψη και η δεύτερη με την καταστολή. Οι δασικές πυρκαγιές είναι κατά 80% θέμα πρόληψης και κατά 20% θέμα καταστολής. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μας είναι ο σχεδιασμός και η οργάνωση των προληπτικών ενεργειών. Και εξηγούμαστε:

1. Η Δασική Υπηρεσία προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες; Τι μέτρα λαμβάνει για τη προστασία του δασικού πλούτου; Οι απαντήσεις στα δύο προηγούμενα ερωτήματα είναι απογοητευτικές. Δυστυχώς δεν εκτελούνται περιπολίες, ελάχιστα πυροφυλάκια λειτουργούν και επανδρώνονται από την Δασική Υπηρεσία, δεν υπάρχουν οι προβλεπόμενες αντιπυρικές ζώνες και η πλειάδα των δεξαμενών ύδατος δεν είναι λειτουργικές. Και από το τελευταίο δημιουργείται ένα μεγάλο πρόβλημα στον ανεφοδιασμό επίγειων και εναερίων μέσων. Κακά τα ψέματα η Δασική Υπηρεσία φέρει μεγάλες ευθύνες.

2. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση λειτουργεί όπως οφείλει; Όχι. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πως δεν καθαρίζονται τα επικίνδυνα σημεία που συγκεντρώνεται μεγάλη ποσότητα καύσιμης ύλης. Ακολούθως, το σκέλος των παράνομων χωματερών. Μεγάλο μέρος των πυρκαγιών ξεκινά από παράνομες χωματερές πολλές εκ των οποίων διαχειρίζονται από αθίγγανους. Οι δήμοι ή οι περιφέρειες στηρίζουν εμπράκτως τον εθελοντισμό; Συντονίζουν με πρόγραμμα και οργάνωση τις εθελοντικές ομάδες;

3. Η πολεοδομία μεριμνεί να ελέγξει και πιθανόν να τιμωρήσει όπως ο νόμος ορίζει όσους έχουν χτίσει σε μη προβλεπόμενα μέρη και σημεία; Διότι δεν είναι δυνατόν όταν η πυρκαγιά προσεγγίζει ένα αυθαίρετο να επιχειρεί και ένα Canadair ή ένα ελικόπτερο. Κοινό μυστικό είναι πως πολλά σπίτια είναι αυθαίρετα και βρίσκονται όταν βρίσκονται στα πλέον απομακρυσμένα σημεία.

4. Η ΔΕΗ φροντίζει να ελέγξει τα δίκτυα της για πιθανές ατέλειες που θα οδηγήσουν σε δασικές πυρκαγιές;

5. Το Π.Σ ελέγχει προληπτικά, αν όσοι νομίμως κατοικούν εντός δασικών εκτάσεων ή βρίσκονται σε απομακρυσμένα σημεία αν έχουν τα προαπαιτούμενα μέτρα δασοπροστασίας; Παρατηρείται το γεγονός να υπάρχουν μεγάλες οικίες καταμεσής του δάσους χωρίς να ελάχιστα μέτρα αυτοπροστασίας. Ελέγχονται οι χώροι με μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού όπως είναι οι κατασκηνώσεις αν έχουν τα απαραίτητα μέτρα δασοπροστασίας;

6. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει φροντίσει να καλλιεργήσει ευσυνειδησία και υπευθυνότητα στους μελλοντικούς πολίτες ως προς την περιβαλλοντική προστασία μέρος της οποίας είναι και ο δασικός πλούτος;

7. Έχουμε βελτιώσει τα συστήματα επιτήρησης δασών ή τα τεχνολογικά εργαλεία πυρανίχνευσης; Χαρακτηριστικά μπορείτε να δείτε το παράδειγμα της Κύπρου.

Δυστυχώς, οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι κατά το σύνολο τους απογοητευτικές. Από το 2007 που θρηνήσαμε δεκάδες νεκρούς ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει προς το καλύτερο. Όπως και σε όλα τα θέματα. Όλα τριγύρω αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που μετά από μια μεγάλη φυσική καταστροφή δεν γίνεται ο καταμερισμός ευθυνών που πρέπει και ούτε κατά διάνοια αλλάζουν πράγματα και καταστάσεις.

H EΛΛΑΔΑ ΕΧΕΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΟΛΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΩΝ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑΣ, ΧΑΜΗΛΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΩΝ. ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΞΗΣ: ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΣΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΓΙΑ 2-3 ΜΗΝΕΣ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ;

Συνεχίζοντας ως προς την καταστολή θα ξεκινήσουμε αρχικώς από το ζήτημα των εναερίων μέσων όπου τελευταία γίνεται μεγάλη κουβέντα. Η χώρα μας έχει τον μεγαλύτερο στόλο πυροσβεστικών στην Ευρώπη. Συνολικά τρεις μοίρες, μια με 11 CL-415, μια με 7 CL-215 και μια με PZL (Mielec) M-18B «Dromader» τα οποία χρησιμοποιούνται για αποστολή σε πρώτο χρόνο προτού η φωτιά εξαπλωθεί. Το σύνολο των παραπάνω ιπτάμενων μέσων είναι παλαιό, κοστίζει αρκετά, δεν συντηρείται σωστά για λόγους που προαναφέραμε σε προηγούμενο μας άρθρο και δεν ανταποκρίνεται στα σύγχρονα επιχειρησιακά δεδομένα αεροπυρόσβεσης. Η Ελλάδα χρειάζεται να δώσει βάση στην πρόληψη και στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην πυρόσβεση. Εξάλλου αν δει κανείς τους αριθμούς η χώρα μας έχει τον μεγαλύτερο στόλο αεροσκαφών δασοπυρόσβεσης στην Ευρώπη και παρόλα αυτά οι πυρκαγιές συνεχίζονται. Άρα, δεν είναι θέμα μόνον αεροσκαφών. Σε κάθε περίπτωση γενικότερα ο στόλος των πυροσβεστικών πρέπει να μειωθεί.

Επειδή στην Ελλάδα είμαι αριθμολάγνοι και εν πολλοίς οι συντεχνίες έχουν πολύ ισχυρό lobby (όπως είναι η ενοποίηση των δύο μοιρών στην Ελευσίνα με κοινή βάση τεχνικής υποστήριξης) στην λήψη πολιτικών αποφάσεων σε ανώτατο έχουμε στην εντύπωση ότι ένας τεράστιος στόλος αποτελεί τροχοπέδη στις φωτιές. Συν τις άλλοις, νοικιάζουμε πυροσβεστικά ελικόπτερα με υψηλό κόστος. Τη τελευταία πενταετία δαπανήθηκαν περί τα 180 εκατομμύρια ευρώ. Στην αεροπυρόσβεση συμβάλει και ο Ε.Σ και ειδικότερα η Αεροπορία Στρατού διατίθενται βαρέα ελικόπτερα CH-47 Chinook του 4ου ΤΕΑΣ. Ελικόπτερα τα οποία υφίστανται μεγάλη καταπόνηση, προσθέτουν πολλές ώρες και παθαίνουν ζημιές λόγω διάβρωσης από το θαλασσινό νερό. Στην μάχη από αέρος συμβάλει και η Υπηρεσία Εναερίων Μέσων του Π.Σ η οποία έχει πολύ σημαντική προσφορά και συμβολή, τα ελικόπτερα της συντηρούνται άριστα αφού η τεχνική υποστήριξη γίνεται από ιδιώτη στα Μέγαρα και γενικότερα η συγκεκριμένα υπηρεσία αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για τον ευρύτερο σχεδιασμό.

ΤΟ S-96 ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΛΕΟΝ ΙΚΑΝΟ ΕΝΑΕΡΙΟ ΜΕΣΟ ΔΑΣΟΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ. ΜΑΣ ΣΥΜΦΕΡΕΙ Η ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΩΝ Η ΜΗΠΩΣ Η ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΩΝ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΘΑ ΕΚΤΕΛΟΥΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΕΡΟΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ;

Λόγω του ότι μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν και επειδή τα στοιχεία και οι αριθμοί είναι το καλύτερο επιχείρημα, πρόταση μας είναι να γίνουν οικονομοτεχνικές μελέτες και να δούμε εν τέλει αν αξίζει το ελληνικό δημόσιο να συντηρεί τόσες δομές όπως οι παραπάνω ή να αναθέσει σε μια ιδιωτική εταιρεία την αεροπυρόσβεση όπως συμβαίνει σε αρκετές χώρες. Ανάλογη πρόταση είχε συζητηθεί τη περίοδο της κυβέρνησης Κωνσνταντίνου Μητσοτάκη όμως απορρίφθηκε λόγω του κρατικίστικων αντιλήψεων που επικρατούν στα θέματα της εμπλοκής των ιδιωτικών εταιρειών. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν εισηγούμαστε την ιδιωτικοποίηση της αεροπυρόσβεσης αλλά προτείνουμε την εξέταση της.

Μια άλλη πρόταση μας είναι η μετάταξη των πυροσβεστικών αεροσκαφών στο Π.Σ ώστε να μπορέσει αυτό να εκμεταλλευτεί κοινοτικά κονδύλια από την Ε.Ε ώστε να ανανεώσει τον στόλο. Τη δεδομένη χρονική στιγμή η Π.Α δεν μπορεί να αποροφήσει ευρωπαϊκά κονδύλια αφού είναι στρατιωτικός οργανισμός διοικητικά υπαγόμενος στο Υπουργείο Άμυνας και όχι υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας υπαγόμενη στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Τα δε PZL όντας και ψεκαστικά αεροσκάφη μπορούν να περάσουν στις Περιφέρειες (των οποίων οι εξουσίες διευρύνθηκαν) με τις τελευταίες να τα ανανεώνουν με νέας τεχνολογίας αντίστοιχων δυνατοτήτων αεροσκάφη και την συντήρηση των οποίων θα αναλάβει ιδιωτική εταιρεία ή να αποσυρθούν εντελώς. Άποψη μας είναι ο Ε.Σ ή γενικότερα οι Ε.Δ να αποσυρθούν από το κομμάτι της δασοπυρόσβεσης αφού οι ίδιες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα διαθεσιμοτήτων και είναι λάθος ενέργεια να επιβαρύνονται με πρόσθετες ώρες τα ιπτάμενα μέσα τους όπως συμβαίνει τα CH-47 Chinook του 4ου ΤΕΑΣ.

ΤΑ CANADAIR CL-215 ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΧΑΝ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ ΧΘΕΣ ΛΟΓΩ ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑΣ. ΚΟΣΤΙΖΟΥΝ ΠΟΛΥ, ΒΓΑΖΟΥΝ ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΒΛΑΒΕΣ ΛΟΓΩ ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ.

Η Υπηρεσία Εναερίων Μέσων του Πυροσβεστικού Σώματος είναι αυτή που μπορεί να ενισχυθεί εκμεταλλευόμενη αφενός τα κονδύλια που θα εξοικονομηθούν για την ενοικίαση των εναερίων μέσων και αφετέρου τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το σκέλος της εσωτερικής ασφάλειας. Αυτό που χρειάζεται η Υπηρεσία Εναερίων Μέσων του Π.Σ είναι ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα με προμήθεια μεσαίου τύπου δικινητήριων ελικοπτέρων κατάλληλης διαμόρφωσης να εκτελούν με ειδικές προσθαφαιρούμενες συλλογές αεροδιακομιδές, δασοπυρόβεση και Έρευνα και Διάσωση σε χερσαίο περιβάλλον. Παράλληλα, πρέπει να δοθεί έμφαση στο ζήτημα της επάρκειας χειριστών και να εξεταστεί εάν αξίζει τα συντηρεί το ίδιο το Π.Σ τα ιπτάμενα μέσα σου ή να τα αναθέσει σε ιδιώτη μέσα από ένα ανοικτό δημόσιο διεθνή διαγωνισμό όπου η σύμβαση με τον ιδιώτη θα εγγυάται υψηλές διαθεσιμότητες όπως αυτές θα οριστούν από τον επιμέρους επιχειρησιακό σχεδιασμό.

Ένα άλλο κομμάτι είναι αυτό της τεχνικής αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών. Στις ΗΠΑ μια διαδεδομένη τεχνική αντιμετώπισης των πυρκαγιών είναι το αντιπυρ. Το «αντιπύρ» είναι μια μέθοδος αντιμετώπισης των πυρκαγιών η οποία εφαρμόζεται σε Αμερική και Αυστραλία. Οι πυροσβέστες πρέπει να ανάψουν το «αντιπύρ» στη σωστή απόσταση και να λάβουν υπόψη μια σειρά από παράγοντες, όπως για παράδειγμα την απόσταση και την κατεύθυνση του ανέμου, ώστε να κινηθεί προς την κύρια φωτιά και να μην επεκταθεί προς άλλες κατευθύνσεις. Η ελεγχόμενη καύση γίνεται προκειμένου η φωτιά που κινείται να συναντήσει καμένα και ως εκ τούτου εξαιτίας έλλειψης καύσιμης ύλης να σταματήσει. Στην Ελλάδα βέβαια το μειονέκτημα συνοψίζεται στην αδυναμία ύπαρξης μεγάλων δασικών εκτάσεων και στα πολλά χωριά και οικισμούς που υπάρχουν μεταξύ του μετώπου της πυρκαγιάς.

ΤΑ PZL ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΠΑΛΑΙΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ. ΘΑ ΗΤΑΝ ΕΥΧΗΣ ΕΡΓΟ ΝΑ ΥΠΑΧΘΟΥΝ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Η ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΦΟΣΟΝ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ ΑΠΟ ΝΕΟΤΕΡΑ, ΕΙΔΑΛΛΩΣ ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΟΥΝ ΤΕΛΕΙΩΣ.

Για το Π.Σ επιτακτική είναι η ανάγκη για την προμήθεια συστήματος Διοίκησης & Ελέγχου C4I. Υπάρχει ανάγκη για την ύπαρξη ενός σύγχρονου συστήματος όπου θα απεικονίζεται το μέτωπο της πυρκαγιάς, οι θέσεις του προσωπικού και των οχημάτων που επιχειρούν, οι μετεωρολογικές συνθήκες, οι κινήσεις των εναέριων μέσων, οι θέσεις ανεφοδιασμού νερού, ελικοδρόμια, οι θέσεις των εθελοντών, οι οικισμοί κτλ σε έναν τρισδιάστατο χάρτη που θα απεικονίζει το ανάγλυφο του εδάφους. Εξ’ άλλου ο συντονισμός είναι το άλφα και το ωμέγα. Τα drones της Π.Υ έδωσαν νέες δυνατότητες και ήταν ένα καλό πρώτο βήμα.

Αναφορικά με το ζήτημα της επάρκειας του προσωπικού του Π.Σ, των οχημάτων και της υλικοτεχνικής υποδομής υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις με διαχρονικές ευθύνες των εκάστοτε κυβερνήσεων αφού ο εξοπλισμός είναι παρωχημένος, τα οχήματα κατά γενική ομολογία παλαιά και με κακή συντήρηση ενώ η μη έγκαιρη πρόσληψη και κατανομή των συμβασιούχων πυροσβεστών δημιουργεί σοβαρά κενά προσωπικού. Δεν θέλουμε να επεκταθούμε περαιτέρω καθώς πρόκειται για πολύ γνωστά ζητήματα που έχουν ειπωθεί πολλάκις και είναι καθαρά θέμα πολιτικής βούλησης και απορρόφησης και διαχείρισης κονδυλίων.

Συνοψίζοντας, θέλουμε να κλείσουμε λέγοντας πως βέλτιστη λύση δεν υπάρχει. Με τις δασικές πυρκαγιές πρέπει να συμβιώσουμε αποδεχόμενοι ως πολίτες και κοινωνία την ύπαρξη τους και παράλληλα να δώσουμε μεγάλη βάση στη πρόληψη. Από εκεί και πέρα χρειάζονται οικονομοτεχνικές αναλύσεις πόσο κοστίζει η κάθε πρόταση και τι όφελος έχει. Ελπίζουμε με το παρόν κείμενο να θέσαμε κάποιες βάσεις υγιούς προβληματισμού και επιτέλους να δούμε κάποια πράγματα να βελτιώνονται. Αν και το τελευταίο είναι πολύ δύσκολο για μια χώρα όπως η Ελλάδα. πηγη