Πώς σχολιάζει η κυβέρνησή σας τις τελευταίες εξελίξεις στις σχέσεις με το Βελιγράδι;

Οι σχέσεις μεταξύ Σκοπίων και Βελιγραδίου ξεπέρασαν το στάδιο των σχολίων και τώρα πια έχουν εισέλθει στη φάση της επαναφοράς στην ομαλότητα.

Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Σερβίας αποφάσισε να επιστρέψει το προσωπικό της σερβικής πρεσβείας στα Σκόπια και, σύμφωνα με πληροφορίες που έχουμε, η κατάσταση έχει ομαλοποιηθεί.

Ισως το καλύτερο σχόλιο για τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έγινε από τον επίτροπο της Ε.Ε. για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, που χαιρέτισε το γεγονός ότι η «Μακεδονία» και η Σερβία κατάφεραν να κλείσουν το θέμα χωρίς να χρειαστούν μεσολαβητή.

Κι αυτή είναι μια νέα πολιτική τάση στα Βαλκάνια στην οποία εμείς επιθυμούμε να πρωταγωνιστήσουμε.

• Εξέλιξη σαν αυτή με το Βελιγράδι -αν και ξεπεράστηκε σχετικά γρήγορα- τι επίπτωση μπορεί να έχει στις προσπάθειες της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεβ για να δημιουργήσει νέες, πιο βελτιωμένες σχέσεις με τους γείτονες, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος;

Φυσικά, κανείς δεν επιθυμεί τα σκάνδαλα, ούτε τις διπλωματικές παρεξηγήσεις. Παρ’ όλα αυτά, πρόκειται περισσότερο για ένα μεμονωμένο επεισόδιο, αποτέλεσμα βεβιασμένης αντίδρασης -λόγω έλλειψης επικοινωνίας-, παρά για μια πραγματική απειλή για τις διμερείς σχέσεις.

Αυτό αποδείχτηκε και από τις αντιδράσεις των πολιτών και των δύο χωρών στα κοινωνικά δίκτυα: στην πλειονότητά τους ειρωνεύονταν τα γεγονότα, δεν υπήρχε κάποιο είδος δυσαρέσκειας για τυχόν επιδείνωση των σχέσεων.

Γι’ αυτόν τον λόγο αναμένω οι πολιτικές διαδικασίες στη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» να συνεχιστούν με αμείωτη ένταση.

Η κυβέρνησή μας, μόλις έλαβε την εντολή, κατάρτισε ένα πλάνο που το έχουμε ονομάσει «3 – 6 – 9» και που σημαίνει έργα που πρέπει να πραγματοποιηθούν σε τρεις, έξι και εννέα μήνες. Ανάμεσα σε αυτά, και η οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης με τους γείτονες, συμπεριλαμβανομένου του κλεισίματος των ανοιχτών ζητημάτων. Διότι μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο θα έχουμε ανεπτυγμένες σχέσεις με όλους.

• Τα Σκόπια και η Σόφια υπέγραψαν στις αρχές του Αυγούστου ένα Σύμφωνο Φιλίας, Συνεργασίας και Καλής Γειτονίας. Γνωρίζοντας τα ιστορικά προβλήματα ανάμεσα στις δυο χώρες, ασφαλώς και η Συμφωνία αυτή είναι μια επιτυχία. Αλλά πιστεύω ότι είναι και προϊόν συμβιβασμών από τις δυο πλευρές, όπου στο τέλος δεν υπήρχαν νικητές και ηττημένοι. Είναι πράγματι έτσι;

Το Σύμφωνο Καλής Γειτονίας μεταξύ «Μακεδονίας» και Βουλγαρίας είναι, όπως λέει ο τίτλος, μια συμφωνία ανάμεσα σε δυο καλούς γείτονες.

Τα Σκόπια και η Σόφια απέδειξαν ότι τα βαλκανικά κράτη μπορούν να βγουν από τα στερεότυπα των ανώριμων κοινωνιών που δεν διαθέτουν την ικανότητα να συνεννοηθούν για τους βασικούς κανόνες επικοινωνίας έτσι ώστε να συμπεριφέρονται σαν καλοί γείτονες.

Η «Μακεδονία» και η Βουλγαρία κατάφεραν να κάνουν μια καλή συμφωνία που χαιρετίστηκε από τους πολίτες των δύο χωρών, μια συμφωνία που είναι έκφραση της σοβαρότητας και της πολιτικής ωριμότητας εκ μέρους των ηγεσιών τους, μια συμφωνία που ουσιαστικά κλείνει τα ζητήματα που έως τώρα παρέμεναν ανοιχτά μεταξύ των δύο χωρών.

• Η Αθήνα, και τώρα πρόσφατα, απέρριψε το αίτημα των Σκοπίων να ενταχθεί η χώρα στο ΝΑΤΟ με το προσωρινό όνομα (ΠΓΔΜ). Ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών έχει επανειλημμένα υποστηρίξει την ανάγκη εξεύρεσης ενός συμβιβασμού. Ποιος θα μπορούσε να ήταν για τα Σκόπια ο πιθανός συμβιβασμός, δεδομένου ότι και ο πρόεδρος του κόμματός σας (DUI), Αλί Αχμέτι, έχει δηλώσει ότι από την πλευρά του θα εργαστεί για την επίτευξη όσο πιο γρήγορα γίνεται ενός συμβιβασμού;

Οι σχέσεις μεταξύ Σκοπίων και Αθήνας είχαν παραμείνει για αρκετό καιρό στις άκαμπτες θέσεις της απολύτως αμοιβαίας καχυποψίας και η βελτίωση ή η αλλαγή αυτών των θέσεων δεν αναμένεται να συμβεί σε μια νύχτα. Μοιάζουν με τα μεγάλα πετρελαιοφόρα που χρειάζονται αρκετό χρόνο για να αλλάξουν πορεία πλεύσης.

Το καλό είναι ότι με τις πράξεις τους τον τελευταίο καιρό, και η Αθήνα και τα Σκόπια δίνουν καθαρά σήματα ότι σκοπεύουν να αλλάξουν την πολιτική τους θέση και εργάζονται για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινωνίες.

Η επίτευξη του υψηλότερου δυνατού επιπέδου εμπιστοσύνης είναι το τμήμα-κλειδί στην πολιτική, που μπορεί να επηρεάσει την αλλαγή στις αμοιβαίες σχέσεις μας.

Γι’ αυτό αναμένω συγκεκριμένα βήματα από τις δυο πρωτεύουσες, ακριβώς στην κατεύθυνση της ενδυνάμωσης της εμπιστοσύνης.

Προσωπικά εκτιμώ ότι αυτό θα προκαλέσει και μια πρόοδο στην ευρω-ατλαντική ολοκλήρωση της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας», μάλιστα ακόμη και πριν κλείσουμε οριστικά τη διένεξη για το συνταγματικό όνομα της χώρας μας.

• Η ανανέωση της διαδικασίας ένταξης στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. είναι μια από τις προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης. Αφού το ζήτημα της ονομασίας είναι ένα από τα βασικά εμπόδια, υπάρχει άραγε ένας «οδικός χάρτης» σε αυτήν την κατεύθυνση;

Δεν γνωρίζω αν μπορεί να ονομαστεί «οδικός χάρτης», αλλά εμείς ως κυβέρνηση έχουμε μια πολιτική στρατηγική την οποία έχουμε εξηγήσει ξεκάθαρα ουκ ολίγες φορές.

Στην πραγματικότητα, ο δρόμος μας είναι δύο τροχιές που στοχεύουν στον ίδιο σκοπό: παραλαβή της πρότασης και μετά ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε.

Η μια τροχιά σημαίνει να ξεπεραστούν όλα τα εσωτερικά εμπόδια και να εφαρμοστούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, για τις οποίες έχουμε λάβει ένα πακέτο συγκεκριμένων μέτρων.

Η δεύτερη τροχιά αποτελείται από τα ανοιχτά ζητήματα με τους γείτονες. Εχουμε μια εξαιρετική πρόοδο με το σύμφωνο που προαναφέραμε με τη Βουλγαρία.

Ο σκοπός μας είναι να κλείσουμε πρακτικά όλα τα αμφισβητούμενα ζητήματα και να εξαλείψουμε όλα τα εμπόδια στον δρόμο μας για την ευρω-ατλαντική ένταξη.

Και εδώ πρέπει να παραδεχτώ ότι το πιο «καυτό» ζήτημα είναι η διένεξη με την Ελλάδα για το συνταγματικό όνομα της χώρας μας. Κι αυτό διότι για πολλά χρόνια αυτό το ζήτημα έτυχε κακής διαχείρισης από τους πολιτικούς στις δύο χώρες, αλλά και γιατί είναι υπερφορτωμένο συγκινησιακά, κατά παράλογο και ακατανόητο τρόπο.

Γι’ αυτό λέμε ότι η επίλυση αυτού του ζητήματος χρειάζεται μια πιο προσεκτική προσέγγιση και θα κλείσει βήμα βήμα, παράλληλα με την οικοδόμηση εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινωνίες.

• Αν και έχετε λίγο καιρό στο πόστο του αντιπροέδρου για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, τι αντίληψη έχετε διακρίνει στους συνομιλητές σας των χωρών-μελών της Ε.Ε. αναφορικά με το ζήτημα της ονομασίας;

Ολοι οι συνομιλητές, συμπεριλαμβανομένων και των Βρυξελλών, αλλά και τα άλλα κέντρα αποφάσεων με έχουν αφήσει να καταλάβω ότι αυτό το ζήτημα δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς πολιτική βούληση και συμβιβασμούς και από τις δύο πλευρές.

Προτιμώ συχνά να επαναλαμβάνω -ακόμη και για άλλα ζητήματα- μια όμορφη ελληνική παροιμία: «Οποιος κοιτάζει πίσω, πίσω θα κάνει».

Θέλω να πω πως εμείς ως κυβέρνηση είμαστε αφοσιωμένοι στη δημιουργία ενός καινούργιου κλίματος στις σχέσεις με τους γείτονες και πάνω σε αυτή τη βάση έχουμε δείγματα ότι υπάρχει ένα νέο κλίμα που βοηθά μια ευκολότερη λύση αυτής της διένεξης με τον γείτονά μας, την Ελλάδα.

• Η ατμόσφαιρα στις διακρατικές σχέσεις Αθηνών-Σκοπίων «συννέφιασε» ξανά τις τελευταίες μέρες, με αφορμή την παρουσία του γενικού προξένου της χώρας σας σε μια εκδήλωση στο Τορόντο, όπου εκφράστηκαν εδαφικές βλέψεις εις βάρος της Ελλάδας. Μάλιστα, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε πολύ σκληρά, τονίζοντας ότι «παρά τις αλλαγές προσώπων, φαίνεται ότι ο αλυτρωτισμός εξακολουθεί να παραμένει η κυρίαρχη κρατική ιδεολογία και η καθημερινή πολιτική πρακτική στη γειτονική χώρα». Εχετε ένα σχόλιο πάνω σε αυτό το συμβάν;