Τρόπους εξισορρόπησης της ορατής απειλής πλήρους ανατροπής του ισοζυγίου ισχύος Ελλάδας – Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο αναζητεί η Αθήνα. Η διαφαινόμενη προμήθεια ρωσικών πυραυλικών συστημάτων τύπου S-400 από την Αγκυρα, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα παραγωγής των μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35, δημιουργεί μεταξύ των ειδικών ανησυχία αλλαγής των δεδομένων στην περιοχή εις βάρος της Αθήνας.

Από την Αθήνα εκπέμπεται προς τη Μόσχα, διακριτικά και σε χαμηλούς τόνους, ένα σήμα αμφιβολίας για τη σκοπιμότητα πώλησης προς την Τουρκία ενός οπλικού συστήματος που θα μπορούσε να ανατρέψει ισορροπίες στο Αιγαίο, οι οποίες μεταπολεμικά, τουλάχιστον, τηρήθηκαν χωρίς ουσιαστικές αλλαγές. Στην Αθήνα η ρωσική απόφαση για πώληση S-400 έχει γίνει δεκτή με εξαιρετική καχυποψία. Η Ελλάδα λόγω της δημοσιονομικής συγκυρίας δεν μπορεί να ακολουθήσει τον ταχύ ρυθμό εξοπλισμών της Αγκυρας και αναζητεί αντίβαρα, ιδίως σε τομείς όπου εξακολουθεί να διατηρεί κάποιο συγκριτικό πλεονέκτημα.

Ενα τέτοιο όπλο είναι τα υποβρύχια τύπου 214, τύπου «Παπανικολής», τα οποία ξεκίνησαν το 2010 με αρκετά προβλήματα. Πλέον τρία υποβρύχια είναι επιχειρησιακά ενεργά («Παπανικολής», «Ματρώζος», «Πιπίνος»), ενώ το τέταρτο («Κατσώνης») βρίσκεται στις τελικές δοκιμές. Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό τους εντοπίζεται στο γεγονός ότι, πλην του «Παπανικολή» που παρελήφθη το 2010 στο Κίελο, τα υπόλοιπα τρία ολοκληρώθηκαν στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά υπό την επίβλεψη του Πολεμικού Ναυτικού, προκειμένου να μην απαξιωθεί μια επένδυση ύψους δύο δισ. ευρώ.

Στρατιωτικές πηγές αναφέρουν ότι πέρα από την πρωτοβουλία του τότε Α/ΓΕΝ (και νυν Α/ΓΕΕΘΑ) Ευάγγελου Αποστολάκη, καθοριστική σημασία διαδραμάτισε ο νυν διευθυντής Εξοπλισμών του ΓΕΝ και «γκουρού» των υποβρυχίων υποναύαρχος Αριστείδης Αλεξόπουλος. Το Π.Ν. δεν υποκατέστησε ουσιαστικά μόνο τον ρόλο της γερμανικής κατασκευάστριας εταιρείας HDW, αλλά και εκείνον των υπόλοιπων υπεργολάβων του έργου.

Τις εργασίες αποπεράτωσης των υποβρυχίων έκαναν τα ίδια τα μέλη των πληρωμάτων, ακόμη και σε λεπτομέρειες όπως το σύστημα φόρτωσης των τορπιλών το οποίο αποτελεί ένα εξαιρετικά εξελιγμένο λογισμικό. Παρά τις γενικές καλές επιδόσεις του Π.Ν. στη διαμόρφωση ενός τέτοιου όπλου παραμένουν κάποιες αντικειμενικές δυσκολίες, οι οποίες αφορούν την προμήθεια τορπιλών. Το κόστος νέων τορπιλών υψηλής τεχνολογίας κυμαίνεται περί τα 300 εκατ. ευρώ και σίγουρα αυτή τη στιγμή δεν αποτελεί προτεραιότητα για το Π.Ν., το οποίο ιεραρχεί υψηλότερα την αναβάθμιση των φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ.

Τα υποβρύχια τύπου 214 χρησιμοποιούνται ήδη σε σημαντικές επιχειρήσεις όπως η «Sea Guardian» του ΝΑΤΟ και η «Sophia» της Ε.Ε. στην Κεντρική Μεσόγειο, ενώ ο «Παπανικολής» είχε αποσπαστεί και στη ναυτική τακτική στρατιωτική δύναμη της UNIFIL στα ανοικτά του Λιβάνου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η Αθήνα σχεδιάζει να προτείνει σε συμμάχους, όπως οι ΗΠΑ, τη διάθεση τέτοιων υποβρυχίων και για άλλες επιχειρήσεις ή ασκήσεις στη Μεσόγειο. Η Αθήνα επιχείρησε να επεκτείνει τη ναυτική παρουσία της στην Μεσόγειο, διεκδικώντας την ηγεσία της UNIFIL από 1ης Ιανουαρίου 2018.

H αντίδραση

Τελικά, ο ΟΗΕ απέρριψε το ελληνικό αίτημα, διατηρώντας τη Βραζιλία στην κεφαλή της ναυτικής δύναμης. Εκτιμάται ότι η συγκεκριμένη απόφαση του ΟΗΕ ελήφθη έπειτα και από αντίδραση της Τουρκίας. Δεδομένου ότι αυτή η επιχείρηση θεωρείται κομβικής σημασίας για το Π.Ν., δεν πρέπει να αποκλείεται η αναβάθμιση της ελληνικής παρουσίας από το 2018, ώστε να εκπροσωπείται από φρεγάτα και όχι πυραυλάκατο.

Κατόπιν τούτων, σε επίπεδο ναυτικής ισχύος, στο ΓΕΕΘΑ και το ΓΕΝ παρακολουθούν με ικανοποίηση τη σταδιακή επέκταση των υποδομών του Ναυστάθμου Κρήτης, με αμερικανική συνδρομή, προκειμένου το ταχύτερο δυνατόν να μπορεί να αποτελεί βάση μιας μοίρας που θα μπορεί να επιχειρεί. Εντός του Οκτωβρίου θα είναι έτοιμος ο σταθμός απομαγνήτισης πλοίων, ενώ ταχέως ολοκληρώνονται και τα οικήματα που θα χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για την φιλοξενία των πληρωμάτων του Π.Ν. και των οικογενειών τους που θα κληθούν να μετακινηθούν στην Κρήτη.

Πιο πιεστικά είναι τα χρονοδιαγράμματα για την Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.), οι επιτελείς της οποίας αναμένουν τις πολιτικές αποφάσεις για τον εκσυγχρονισμό μέρους του στόλου των F-16. Από την ηγεσία της Π.Α. έχουν επανειλημμένως τονίσει ότι η συγκεκριμένη συμφωνία πρέπει να ολοκληρωθεί προτού κλείσει το 2017, ώστε από το επόμενο έτος να αρχίσουν οι εργασίες και οι παραδόσεις αεροσκαφών από την ΕΑΒ. Εσχάτως, έχουν αρχίσει να αναθερμαίνονται τα σενάρια περί F-35, τα οποία, ωστόσο, θεωρούνται από έμπειρους παρατηρητές μάλλον πρόωρα, αν όχι άκαιρα.  πηγη