Κατακόρυφη αύξηση της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας πάνω από το Αιγαίο, με επιμέρους χαρακτηριστικά που δημιουργούν κίνδυνο για ατύχημα, ανά πάσα στιγμή, παρατηρεί με ανησυχία η Αθήνα. Παράλληλα, οι Τούρκοι προβάλλουν με διάφορους τρόπους την άποψή τους για το καθεστώς στο αρχιπέλαγος, απαγορεύοντας σε στρατιωτικά αεροσκάφη τρίτων χωρών να εισέρχονται στο FIR Κωνσταντινούπολης αν αυτά έχουν διέλθει νωρίτερα από περιοχές του FIR Αθηνών τις οποίες κατά πάγια πρακτική θεωρούν αποστρατιωτικοποιημένες. Το περασμένο καλοκαίρι (ιδιαίτερα ο Ιούνιος και ο Ιούλιος) περιγράφεται ως ένα από τα πλέον έντονα των τελευταίων χρόνων σε αεροπορικές παραβάσεις. Η «Κ» αποκαλύπτει σήμερα μια σειρά από περιστατικά που καταγράφηκαν το προηγούμενο καλοκαίρι και εξετάζονται από την ελληνική πλευρά.

Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν στην «Κ» ότι παρατηρήθηκαν μια σειρά από τακτικές. Κατ’ αρχάς οι Τούρκοι έκαναν εκπαιδευτικές ασκήσεις εντός των FIR Αθηνών και Λευκωσίας. Στις πρακτικές τους περιλαμβάνονταν ελιγμοί παραπλάνησης, κυρίως μέσω της εισόδου στο FIR Αθηνών, από πάρα πολύ μεγάλο ύψος, με σιγή ασυρμάτου. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και ένα νέο φαινόμενο, η είσοδος πολλών αεροσκαφών, τα οποία είναι σχεδόν πάντα οπλισμένα, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, από 1-2 έως 15 λεπτά. Ως ενδιαφέρουσα καταγράφεται, επίσης, η επιλογή των Τούρκων να προχωρούν σε παραβιάσεις με αεροσκάφη τα οποία απογειώνονται από απομακρυσμένες αεροπορικές βάσεις, όπως η Μερζιφούντα στην επαρχία της Αμασείας στην κεντρική Μαύρη Θάλασσα και το Ικόνιο. Ο συντονιστικός ρόλος για όλα αυτά παραμένει στο κέντρο αεροπορικών επιχειρήσεων της Τουρκίας, στο Εσκί Σεχίρ. Η εμπλοκή πιλότων που εδρεύουν σε αεροδρόμια που έχουν ως επιχειρησιακή ευθύνη την ανατολική Τουρκία στοχεύει, πιθανότατα, στην εξοικείωσή τους και με το Αιγαίο.

Από διάφορα σημεία

Ως καινοφανής πρακτική περιγράφεται και η ταυτόχρονη είσοδος τουρκικών μαχητικών στο FIR Αθηνών όχι από ένα αλλά από δύο ή και τέσσερα διαφορετικά σημεία. Εξίσου πρωτοφανής για τους έμπειρους παρατηρητές ήταν η επιλογή των Τούρκων όχι απλώς να παραβιάσουν το θερινό μορατόριουμ, αλλά να εντείνουν την παρουσία τους πάνω από το Αιγαίο μετά τις 15 Ιουλίου έως και τα τέλη Αυγούστου, δηλαδή κατά την περίοδο κορύφωσης της τουριστικής κίνησης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο πρώτο ήμισυ του καλοκαιριού εισήλθαν 55 τουρκικά μαχητικά στο FIR Αθηνών, ενώ στο δεύτερο, ο αριθμός αυτός εκτοξεύθηκε στα 150.

Παρατηρούνται, επιπλέον, και ορισμένες ασυνήθιστες, εκ μέρους των Τούρκων, κινήσεις. Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «Κ», στις αρχές του περασμένου Ιουλίου, κατά τη διάρκεια άσκησης του ΝΑΤΟ, η Αγκυρα κατέθεσε αίτημα για τη δέσμευση και τη χρήση περιοχής στα νότια του Καστελλόριζου, που βρίσκεται εντός του FIR Αθηνών. Το αίτημα ενεκρίθη από την Αθήνα. Ωστόσο, πρόκειται για εξαίρεση, καθώς η Αγκυρα εξακολουθεί να μην εγκρίνει την είσοδο στο FIR Κωνσταντινούπολης στρατιωτικών αεροσκαφών τρίτων χωρών τα οποία εισέρχονται στον τουρκικό εναέριο χώρο, έχοντας προηγουμένως διέλθει από το Ανατολικό Αιγαίο, με το επιχείρημα της αποστρατιωτικοποίησης. Η Αγκυρα έχει εντείνει τη συγκεκριμένη πρακτική, περιλαμβάνοντας μάλιστα όχι αμιγώς στρατιωτικά αεροσκάφη (όπως τα ιπτάμενα ραντάρ AWACS), αλλά και σε κρατικά τα οποία είθισται να υπάγονται στην πολεμική αεροπορία κάθε χώρας. Το καλοκαίρι η Αγκυρα απαγόρευσε τέτοιες πτήσεις ακόμη και προς αεροσκάφη που επιχειρούσαν στη Συρία, από χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Ισπανία και η Ιταλία.

Η τουρκική κινητικότητα γίνεται, βεβαίως, αντιληπτή από την Αθήνα ως προσπάθεια της Αγκυρας να παγιώσει ένα καθεστώς «συγκυριαρχίας» στο Αιγαίο, είτε αμφισβητώντας το FIR Αθηνών διά της μη υποβολής σχεδίων πτήσης είτε, εμμέσως, μέσα από ασκήσεις του ΝΑΤΟ. Στους προφανείς στόχους εντάσσεται, επίσης, η καταπόνηση της Πολεμικής Αεροπορίας. Μέχρι και τον Αύγουστο, υπολογίζεται ότι σε αναχαιτίσεις και εικονικές αερομαχίες ενεπλάκησαν 600 μονάδες επιφυλακής της Π.Α. Επιχειρησιακά, η μεγαλύτερη δυσκολία της ελληνικής πλευράς είναι η διαχείριση μιας οφθαλμοφανούς ανισορροπίας μεταξύ των δύο πλευρών. Πρόκειται για τις πτήσεις οι οποίες δεν έχουν σταθερή πορεία εντός ή εκτός του FIR Αθηνών, των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας CN-235. Οι Τούρκοι χρησιμοποιούν εντατικά τα συγκεκριμένα αεροσκάφη, τα οποία παρέχουν στην Αγκυρα ναυτική εικόνα σε πραγματικό χρόνο.

Ελλειψη πιλότων

Η αυξημένη κινητικότητα, σε συνδυασμό με την ουσιαστική απουσία πυρήνα έμπειρων πιλότων στην τουρκική αεροπορία, προκαλεί τις εύλογες ανησυχίες της Αθήνας για πιθανό ατύχημα. Ενδειξη της έλλειψης πιλότων είναι ότι για κάθε μαχητικό F-16 της τουρκικής αεροπορίας δεν ισοδυναμεί ούτε… μισός πιλότος, κάτι που οδηγεί ακόμη και σε διπλές βάρδιες. Ελλείψεις υπάρχουν και σε επίπεδο εκπαιδευτών, με αποτέλεσμα η Τουρκία να προσπαθεί να εισαγάγει –ανεπιτυχώς προς το παρόν– από το Πακιστάν. Οι ρυθμοί αναπλήρωσης από πιλότους της πολιτικής αεροπορίας δεν προχωρούν ικανοποιητικά, καθώς οι αμοιβές στην πολεμική αεροπορία είναι σχεδόν 70% μικρότερες, κάτι που δεν δημιουργεί κίνητρα, παρά τις πολύ έντονες πιέσεις οι οποίες ασκούνται. πηγη