Στις 3 αύριο το μεσημέρι αναμένεται να ξεκινήσει ο πρώτος γύρος διαπραγματεύσεων με στόχο την ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης αν όχι μέχρι το τέλος του έτους όπως ορίζει ο «επίσημος στόχος» τουλάχιστον στις αρχές του 2018 ή δυνατόν πριν τον Φεβρουάριο. Χθες, ο πρωθυπουργός συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη με όλους τους υπουργούς οι οποίοι εμπλέκονται με τα 95 προαπαιτούμενα προκειμένου να γίνει ο τελευταίος συντονισμός ενόψει των αυριανών διαπραγματεύσεων. Η διαπραγμάτευση ξεκινάει πάντως με την Ελλάδα να έχει ολοκληρώσει μόλις 15-20 προαπαιτούμενα από το σύνολο των 95 κάτι που σημαίνει ότι ο στόχος που είχε θέσει ο πρωθυπουργός να έχει ολοκληρωθεί το 80% των προαπαιτούμενων μέχρι το Eurogroup του Νοεμβρίου είναι πλέον εξαιρετικά φιλόδοξος αν όχι άπιαστος.

Ο πρώτος γύρος διαβουλεύσεων που θα ξεκινήσει αύριο το μεσημέρι, αναμένεται να διαρκέσει για μια εβδομάδα, πιθανότατα μέχρι την Παρασκευή ενώ οι συζητήσεις θα επαναληφθούν μετά το Eurogroup του Νοεμβρίου. Από το σύνολο των προαπαιτούμενων που παραμένουν ανοικτά, η κυβέρνηση περιμένει ότι οι μεγαλύτερες διαφωνίες με τους θεσμούς θα καταγραφούν στα ακόλουθα:

1. Στα δημοσιονομικά. Μπορεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να ξεκαθάρισε σε όλους τους τόνους ότι δεν θα ζητήσει πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα ώστε το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 να ανέβει στο 3,5% από 2,2% που εκτιμά το ίδιο ότι θα είναι το αποτέλεσμα της επόμενης χρονιάς. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί το ενδεχόμενο να υπάρξουν διαφωνίες τόσο με το ΔΝΤ όσο και με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς όσον αφορά στις προβλέψεις του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα ξεσκονίσουν τον προϋπολογισμό για να διαπιστώσουν αν μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος του 3,5% και το ΔΝΤ θα αναλύσει τα ίδια νούμερα για να διαπιστώσει αν θα φτάσουμε στο 2,2%. Αν η μια ή η άλλη πλευρά θέσει θέμα δημοσιονομικού κενού, τότε αυτό θα πρέπει να καλυφθεί με πρόσθετα μέτρα. Η διαπραγμάτευση για το δημοσιονομικό θα είναι από αυτές που θα ολοκληρωθούν στο τέλος. Σε κάθε περίπτωση όμως, υπάρχει και η συνταγματική δέσμευση για κατάθεση του προϋπολογισμού του 2018 στη Βουλή μέχρι τις 21 Νοεμβρίου κάτι που σημαίνει ότι μέχρι τότε θα πρέπει να έχει υπάρξει πλήρης συμφωνία είτε χρειαστούν πρόσθετα μέτρα είτε όχι.

2. Στα ενεργειακά. Το ποιες θα είναι οι αλλαγές στο τιμολόγιο των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (ΥΚΩ) ή στο κοινωνικό τιμολόγιο, είναι ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τα εκατομμύρια των καταναλωτών καθώς είναι πολύ πιθανό ότι θα έρθουν αντιμέτωποι με πρόσθετες επιβαρύνσεις. Αυτό όμως που «καίει» επίσης την ελληνική πλευρά είναι το πώς θα επιτευχθεί η συμφωνία για το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στο ελληνικό στρατόπεδο θέλουν η μνημονιακή δέσμευση να ικανοποιηθεί μέσα από την πώληση λιγνιτικών μονάδων και να μην χρειαστεί να φτάσει η διαπραγμάτευση στο σημείο της υποχρεωτικής «εκδίωξης» πελατών από το πελατολόγιο της ΔΕΗ. Και αυτή η διαπραγμάτευση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέσα στον επόμενο μήνα καθώς απαιτούνται και νομοθετικά ρυθμίσεις.

3. Στις ιδιωτικοποιήσεις. Από τα 95 προαπαιτούμενα, τουλάχιστον τα 14-15 αφορούν στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων. Από τις δηλώσεις του πρωθυπουργού το τελευταίο διάστημα, έχει διαφανεί η πρόθεση να επισπευστούν οι διαδικασίες. Ωστόσο, υπάρχουν και θέματα που κρίνονται ως ιδιαίτερα «ευαίσθητα» πολιτικά όπως είναι για παράδειγμα το ενδεχόμενο να υποχρεωθεί η ελληνική πλευρά να εκχωρήσει το management στις εταιρείες υδάτων ακόμη και αν κρατήσει στην κατοχή της την πλειοψηφία των μετοχών.

Από τις πρώτες ημέρες της διαπραγμάτευσης –δεδομένου ότι πλέον τα χρονικά περιθώρια έχουν γίνει ασφυκτικά- η ελληνική πλευρά θα παρουσιάσει τα στοιχεία για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου προς τους ιδιώτες. Μετά την καταβολή τουλάχιστον 1,5 δις. ευρώ σε επιστροφές φόρου μέσα στον Σεπτέμβριο αλλά και με δεδομένες τις πληρωμές περίπου 500 εκατ. ευρώ για αποπληρωμή οφειλών στο διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, εκτιμάται ότι έχουν εκπληρωθεί οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση και της τελευταίας υποδόσης των 800 εκατ. ευρώ που προορίζονται για το πρόγραμμα αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Υπενθυμίζεται ότι η συγκεκριμένη εκκρεμότητα θα πρέπει να έχει λήξει μέχρι το τέλος Οκτωβρίου καθώς σε διαφορετική περίπτωση, τα χρήματα θα επιστρέψουν στο ESM.

Βασικό κεφάλαιο στη διαπραγμάτευση θα είναι και η διανομή έκτακτου μερίσματος μέσα στο 2017 λόγω της παραγωγής πλεονάσματος άνω του επίσημου στόχου που είναι το 1,75% τόσο με βάση το μνημόνιο του ESM όσο και με βάση το πρόγραμμα του ΔΝΤ. Η ελληνική πλευρά θέλει καταρχήν να πείσει τους δανειστές για το ότι η υπέρβαση του στόχου είναι δεδομένη. Ο δεύτερος στόχος είναι να συμφωνηθεί το ποσό που θα διανεμηθεί το οποίο η ελληνική πλευρά θέλει να ανεβάσει ακόμη και πάνω από τα 800 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά στο που θα πάνε τα χρήματα, κυβερνητικό στέλεχος αποσαφήνιζε ότι θα τηρηθούν τα όσα έχουν συμφωνηθεί και έχουν αποτυπωθεί στην λεγόμενη «επιστολή Τσακαλώτου» η οποία συντάχθηκε πέρυσι μετά τη διαφωνία που προκλήθηκε με τους θεσμούς εξαιτίας της καταβολής της έκτακτης ενίσχυσης στους συνταξιούχους. Όπως προκύπτει και από την επιστολή, αν συμφωνηθεί ότι υπάρχει υπερεκτέλεση στον προϋπολογισμό, τα χρήματα θα πρέπει να διατεθούν σε στοχευμένα μέτρα για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας […] και/ή για τη μείωση των φορολογικών βαρών […] για τη δημιουργία ενός “μαξιλαριού ρευστότητας” (cash buffer) ή/και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών»  πηγη