Για μια ακόμη φορά η Σερβία απέδειξε ότι όταν υπάρχει όραμα, θέληση, πολιτική βούληση και σχεδιασμός ακόμη και με μικρούς προϋπολογισμούς η αμυντική βιομηχανία μιας χώρας που ισοπεδώθηκε από τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ μπορεί να σταθεί στα πόδια της και να παρουσιάσει αριθμό εντυπωσιακών οπλικών συστημάτων που προσελκύουν το διεθνές ενδιαφέρον.

Πιο αναλυτικά με ένα εντυπωσιακό περίπτερο εκπροσωπήθηκε η Σερβική αμυντική βιομηχανία στην έκθεση στρατιωτικού υλικού IDEX 2017 όπου παρουσιάστηκαν τουλάχιστον πέντε νέα προϊόντα τα οποία αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια με χρηματοδότηση από τον κρατικό φορέα   Yugoimport SDPR.

Παρα το γεγονός ότι ο Σερβικός αμυντικός προϋπολογισμός το 2016 ήταν μόλις 451,8 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 15,3 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν για την απόκτηση νέου στρατιωτικού υλικού, ο κρατικός συντονιστικός φορέας για την αμυντική βιομηχανία Yugoimport SDPR χρηματοδότησε σειρά αναπτυξιακών προγραμμάτων τα οποία έχουν καθαρά εξαγωγικό χαρακτήρα αφού οι εγχώρια αγορά δεν μπορεί να απορροφήσει τα νέα προϊόντα της σερβικής βιομηχανίας λόγω του απελπιστικά μικρού προϋπολογισμού εξοπλισμών.

Έτσι στην αραβική έκθεση IDEX 2017 η Yugoimport SDPR παρουσίασε

• Το τεθωρακισμένο όχημα 8×8 LAZAR III,

• Το θωρακισμένο όχημα 4×4 M16 Miloš,

• Δύο ρουκέτες πυροβολικού την G2000/52 των 122 χλστ και την Sumadija των 400 χλστ,

• Το τηλεχειριζόμενο ελαφρύ ελικόπτερο αναγνώρισης/κρούσης Χ-01 Strsljen και

• Το ταχύπλοο πυραυλοφόρο σκάφος ειδικών επιχειρήσεων  FPV-I εξοπλισμένο με 4 κατευθυνόμενα σερβικής κατασκευής βλήματα επιφανείας-επιφανείας ALAS.

Όλα τα παραπάνω συστήματα σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στην Σερβία ενώ μόνο το όχημα LAZAR III έχουν παραγγελθεί από το Σερβικό Στρατό και Χωροφυλακή (συνολικά 32 μονάδες) με απώτερο στόχο την απόκτηση από τον Σερβικό Στρατό συνολικά 200 μονάδων.

Το γεγονός αυτό δυσκολεύει το έργο των ανθρώπων της Yugoimport SDPR στην προώθηση των νέων προϊόντων τους, αφού δεν έχουν αγοραστεί και δεν υπηρετούν στις Σερβικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Όμως το διαρκές και έντονο προσωπικό ενδιαφέρον του πρωθυπουργού της χώρας Aleksandar Vučić (2014-Σήμερα) για την αμυντική βιομηχανία της χώρας του, ο οποίος αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο 2012-2014 ήταν ο υπουργός Άμυνας της χώρας, επέτρεψε την αξιοποίηση των λιγοστών πόρων του Σερβικού κράτους στον τομέα αυτό και την επιτυχημένη εμπορική προώθηση των αμυντικών προϊόντων της Σερβίας στο εξωτερικό χάρις και στις προσωπικές επαφές του Aleksandar Vučić με ξένους ομολόγους του.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2016 η Σερβία εξήγαγε στρατιωτικό υλικό αξίας 483 εκατ. δολαρίων επιτυγχάνοντας αύξηση των εξαγωγών στρατιωτικού υλικού σε σχέση με το 2015 κατά 60%, ενώ το 2012 οι πωλήσεις στο εξωτερικό ήταν μόλις 161 εκατ. δολάρια. Ακολουθώντας αυτή την επιθετική πολιτική η Yugoimport SDPR παρουσίασε στην έκθεση IDEX 2017  το  όχημα LAZAR III το οποίο αποτελεί την πλέον πρόσφατη έκδοση του LAZAR.

Το νέο όχημα έχει μήκος 7,92 μέτρα, πλάτος 2,95 μέτρα, ύψος 2,32 μέτρα βάρος κενό 18 τόνους, απόσταση από το έδαφος 420 χλστ και μέγιστο συνολικό βάρος με πλήρη θωράκιση 28 τόνους.

Το όχημα παρέχει περιμετρική προστασία επιπέδου Level IΙΙ STANAG 4569 και αντιναρκική επιπέδου Level IΙΙa/IIIb STANAG 4569 στο 3μελές πλήρωμα (οδηγός, αρχηγός και χειριστής πυργίσκου) του και στους 9 άνδρες που μπορεί να μεταφέρει. Η μεταφερόμενη ομάδα μπορεί να εισέρθει και να εξέρθει από το όχημα χρησιμοποιώντας την οπίσθια θωρακισμένη ράμπα.

Εφόσον χρειαστεί μπορεί να τοποθετηθεί επιπρόσθετη θωράκιση στο πρόσθιο τόξο του οχήματος παρέχοντας προστασία επιπέδου Level IV STANAG 4569. Το σκάφος του οχήματος έχει σχήμα V συμβάλλοντας στην επαύξηση της προστασίας του οχήματος από πλήγματα ναρκών.

Το όχημα διαθέτει ένα κινητήρα Cummins  ISM500 που αποδίδει 500 ίππους, ενώ το κιβώτιο ταχυτήτων του είναι της εταιρείας Allison. To LAZAR III διαθέτει ανεξάρτητη ανάρτηση που επιτρέπει στο όχημα να κινείται σε οποιοδήποτε τύπο εδάφους χωρίς προβλήματα, ενώ στο οδόστρωμα το όχημα μπορεί να κινηθεί με ταχύτητα 110 χλμ την ώρα.

Το όχημα μπορεί να εξοπλιστεί με ένα πυροβόλο M86 των 30 χλστ και ένα συζυγές πολυβόλο 7,62 χλστ επί επανδρωμένου πυργίσκου ή ένα τηλεχειριζόμενο πυργίσκο τύπου Μ15 εξοπλισμένο με πολυβόλο των 12,7 χλστ και έξι εκτοξευτές καπνογόνων των 82 χλστ.

Σύμφωνα με μη επιβεβαιωμένες πληροφορίες το κόστος κατασκευής του LAZAR III φτάνει τα 750.000 ευρώ χωρίς να υπολογίζεται σε αυτό και το κέρδος της εταιρείας, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες το κόστος του είναι κατά τρείς φορές χαμηλότερο από αντίστοιχο όχημα βορειο-ευρωπαϊκής χώρας.

Το θωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού 4×4 M16 Miloš αναπτύχτηκε από την εταιρεία Borbeni Slozeni Sistemi στο νέο κρατικό εργοστάσιο οχημάτων στην Velika Plana και αποτελεί μια ενδιαφέρουσα και ανταγωνιστική πρόταση.

Το M16 Miloš έχει μήκος 5,42 μέτρα πλάτος 2,48μέτρα και ύψος 2,3 μέτρα. Το βάρος του οχήματος κυμαίνεται μεταξύ 12-14 τόνους ανάλογα με το φορτίο και το επίπεδο προστασίας. Το όχημα διαθέτει ένα κινητήρα Cummins ISB 300 ο οποίος αποδίδει 300 ίππους και επιτρέπει στο M16 Miloš να κινηθεί με μέγιστη ταχύτητα 110 χλμ την ώρα επί οδοστρώματος, ενώ η αυτονομία του οχήματος είναι 600 χλμ.   Το σκάφος του οχήματος έχει σχήμα V συμβάλλοντας στην επαύξηση της προστασίας του οχήματος από πλήγματα ναρκών.

Το νέο όχημα μπορεί να μεταφέρει συνολικά οκτώ άτομα εκ των οποίων τέσσερα στο πίσω τμήμα τα οποία επιβιβάζονται/αποβιβάζονται από μια ράμπα, δύο ακόμη άτομα που κάθονται στο εμπρόσθιο τμήμα του οχήματος και τα οποία επιβιβάζονται/αποβιβάζονται από δύο θωρακισμένες πόρτες καθώς και τον οδηγό και τον συνοδηγό.

Το όχημα είναι εξοπλισμένο με ένα τηλεχειριζόμενο πολυβόλο Μ15 των 12,7 χλστ και έξι εκτοξευτές καπνογόνων των 82 χλστ. Το νέο όχημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αποστολές αναγνώρισης, συντονισμού επιχειρήσεων και εσωτερικής ασφάλειας.

Τα επόμενα δύο οπλικά συστήματα που παρουσίασε η Yugoimport SDPR είναι η κατευθυνόμενη τακτική ρουκέτα πυροβολικού στερεών καυσίμων τύπου Sumadija των 400 χλστ.

Πρόκειται για μια νέας σχεδίασης ρουκέτα η οποία έχει μήκος 8,25 μέτρα συνολικό βάρος 1.502 κιλά πολεμική κεφαλή υψηλής εκρηκτικότητας/θραυσματογόνος με βάρος 200 κιλά και εμβέλεια 70-280 χλμ. Η αξιοπιστία της ρουκέτας σύμφωνα με τους Σέρβους φτάνει το 95%

Αξιοποιώντας την μεγάλη εμπειρία της Γιουγκοσλαβικής αμυντικής βιομηχανίας στον τομέα των ρουκετών πυροβολικού η EDePro ανέπτυξε την νέα ρουκέτα η οποία μπορεί να πλήξει στατικούς στόχους υψηλής σημασίας, καλά προστατευόμενους. Η νέα ρουκέτα φέρεται από ένα πολλαπλό εκτοξευτή, ο οποίος είναι τοποθετημένος επί οχήματος υψηλής κινητικότητας.

Η δεύτερη ρουκέτα επίσης της εταιρείας EDePro είναι η G2000/52 των 122 χλστ η οποία μπορεί να επιτύχει εμβέλεια 52 χλμ. Η ρουκέτα αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί από τους σοβιετικής/ρωσικής/ανατολικής προέλευσης εκτοξευτές πολλαπλών ρουκετών και αναμφίβολα δίνει μια νέα διάσταση στο τομέα αυτό αφού μέχρι σήμερα η εμβέλεια ανάλογων ρουκετών έφτανε τα 40-41 χλμ. Χάρις σε αυτή την νέα ρουκέτα ένας μόλις εκτοξευτής  μπορεί να εξουδετερώσει μια πυροβολαρχία πυροβολικού διαμετρήματος 155 χλστ/52 η οποία μπορεί να πλήξει στόχους σε μέγιστη απόσταση 41,6 χλστ.

Εκτός από τα παραπάνω συστήματα η EDePro παρουσίασε το τηλεχειριζόμενο ελικόπτερο/αερόχημα Χ-01 το οποίο είχε πρωτοπαρουσιαστεί ως μακέτα το 2015. Η ανάπτυξη του ελικοπτέρου ξεκίνησε το 2012 και σύμφωνα με την εταιρεία τους επόμενους μήνες η EDePro θα αναπτύξει το σύστημα μετάδοσης κίνησης και ταχυτήτων, ενώ οι πρώτες δοκιμές αιώρησης και πτήσης θα πραγματοποιηθούν το Φθινόπωρο του 2017.

Πρόκειται για ένα υπό ανάπτυξη ελικόπτερο κατασκευασμένο από ανθρακονήματα με συνολικό μήκος 6,75 μέτρα πλάτος 1,8 μέτρα, ύψος 2,65 μέτρα βάρος κενό 400 κιλά βάρος με πλήρες φορτίο και εξοπλισμό 750 κιλά. Το ωφέλιμο φορτίο φτάνει τα 350 κιλά και περιλαμβάνει καύσιμα 200-240 λίτρα και εξοπλισμό 150/110 κιλά αντίστοιχα.

Το ελικόπτερο είναι εξοπλισμένο με ένα σερβικής κατασκευής κινητήρα turbosaft Phoenix-250 DF ο οποίος αποδίδει 180 kW και επιτρέπει στο αερόχημα να επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 180 χλμ/ώρα και ταχύτητα πλεύσης 160 χλμ/ώρα. Το Χ-01 διαθέτει μια δίφυλλη έλικα συνολικού διαμέτρου 7,6 μέτρα μπορεί φτάσει σε ύψος 4 χλμ, επιτυγχάνει ρυθμό ανόδου 8 μέτρα/δευτερόλεπτο, και αυτονομία 3,5 ώρες (με 200 λίτρα καύσιμο) και 4 ώρες (240 λίτρα καύσιμο).

Το Χ-01 μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αποστολές αναγνώρισης, επιτήρησης, συλλογής πληροφοριών και κρούσης με κατευθυνόμενα βλήματα. Το Χ-01 θα είναι εξοπλισμένο με ολοκληρωμένο ηλεκτρο-οπτικό σύστημα ημέρα/νύκτας και καταδείκτη δέσμης laser γεγονός που θα του επιτρέπει να πραγματοποιεί αυτόνομα αποστολές κρούσης είτε να συμμετάσχει σε συνδυασμένες αποστολές με την κατάδειξη στόχων για άλλα φίλια μέσα.

Το τελευταίο οπλικό σύστημα που οι Σέρβοι παρουσίασαν στην IDEX-2017 είναι το πυραυλοφόρο ταχύπλοο σκάφος τύπου FPV-I.

Το σερβικό σκάφος  Fast Patrol Vessel – Interceptor (FPV-I) έχει μήκος 16 μέτρα και εκτόπισμα 20 τόνους. Το πλήρωμα του αποτελείται από 3-4 μέλη και μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 20 στρατιώτες στο εσωτερικό του υπό προστασία.

Το σκάφος είναι κατασκευασμένο από κράμμα αλουμινίου ειδικό για ναυτικές κατασκευές, η καρίνα του έχει σχήμα V, ενώ η πλώρη είναι ενισχυμένη ώστε να μπορεί να πραγματοποιεί βαριές προσεγγίσεις σε βραχώδεις ακτές. Για την βελτίωση της πλευστότητας του FPV-I οι κατασκευαστές του έχουν γεμίσει το κάτω τμήμα της καρίνας με αφρό πολυουρεθάνης.

Το σύστημα πρόωσης του σκάφους περιλαμβάνει δύο κινητήρες waterjet και επιτρέπει στο σκάφος να επιτύχει μέγιστη ταχύτητα 40 κόμβων με πλήρες φορτίο.

Ο οπλισμός τους περιλαμβάνει ένα τηλεχειριζόμενο πολυβόλο τύπου Μ09Ν των 12,7 χλστ, δύο πολυβόλα των 7,62 χλστ τοποθετημένα πίσω από την υπερκατασκευή στις δύο πλευρές του σκάφους και ένα πυροβόλο M71/08 των 20 χλστ στην πρύμνη.

Εναλλακτικά το σκάφος μπορεί να εξοπλιστεί με 4 βλήματα επιφανείας-επιφανείας τύπου ALAS εμβέλειας 5-25 χλμ. Το εν λόγω βλήμα κατευθύνεται προς το στόχο με χρήση οπτικής ίνας η οποία επιτρέπει αμφίδρομη λειτουργία.

Πιο αναλυτικά ο ηλεκτρο-οπτικός αισθητήρας του βλήματος μεταδίδει στο σκάφος την εικόνα που λαμβάνει κατά την πτήση του προς τον στόχο και ο χειριστής μπορεί μέχρι και την τελευταία στιγμή να παρέμβει στην καθοδήγηση του βλήματος επιλέγοντας το σημείο της πρόσκρουσης (man in the loop).

Το σερβικό σκάφος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αποστολές ταχείας εισόδου σε εχθρική περιοχή και απομάκρυνση φίλιων δυνάμεων,  περιπολίες, αποκλεισμό λιμανιών και αντιμετώπισης ασύμμετρων απειλών και πειρατείας.

Το FPV-I αποτελεί ένα ακόμη ολοκληρωμένο οπλικό σύστημα το οποίο ενσωματώνει επιμέρους οπλικά και άλλα συστήματα της σερβικής βιομηχανίας απευθυνόμενο φυσικά προς πελάτες του εξωτερικού.

Όπως φαίνεται η πλειονότητα των παραπάνω συστημάτων δεν έχουν ή δεν πρόκειται να αποκτηθούν από την Σερβία λόγω του πολύ μικρού προϋπολογισμού εξοπλισμών που η χώρα διαθέτει ο οποίος το 2016 έφτασε τα 15,3 εκατ. ευρώ…..

Σύμφωνα με τους περισσότερους κατασκευαστές της Σερβικής αμυντικής βιομηχανίας τα προϊόντα τους απευθύνονται κυρίως σε πελάτες του εξωτερικού και για αυτό το λόγο οι μηχανικοί των Σερβικών εταιρειών αναπτύσσουν τα προϊόντα τους με βάση τις απαιτήσεις των ξένων πιθανών πελατών, αξιοποιώντας στο έπακρο τα λιγοστά κονδύλια που η Yugoimport SDPR διαθέτει για έρευνα και ανάπτυξη.

Δυστυχώς η ανάλογη πολιτική δεν εφαρμόζεται στην Ελλάδα με αποτέλεσμα εκτός λίγων ιδιωτικών εταιρειών που με ιδία κεφάλαια χρηματοδοτούν ερευνητικά και αναπτυξιακά προγράμματα, οι περισσότερες ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες δεν έχουν πρόσβαση στην χρηματοδότηση των δικών τους προγραμμάτων και δεν μπορούν να αναπτύξουν νέα ολοκληρωμένα αμυντικά προϊόντα περιορίζοντας τις δυνατότητες τους για την αυτόνομη διεκδίκηση παραγγελιών από το εξωτερικό.

Δυστυχώς αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα και ένας απο τους λόγους που η ελληνική αμυντική βιομηχανία δεν μπορεί να αυξήσει σημαντικά ανα νέο έτος τις εξαγωγές της αφού δεν μπορεί να αναπτύξει με προγραμματισμό νέα προιόντα.