USS Oscar Austin (DDG 79) (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 2nd Class Ryan Utah Kledzik)

Το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό έχει πολλές φορές εκφράσει την επιθυμία του να αποκτήσει αμερικανικά αντιτορπιλλικά κλάσης Arleigh Burke. Η πιο ενδιαφέρουσα παράμετρος της απόκτησης πλοίων κλάσης DDG-51 και η ουσία της παρούσας ανάλυσης είναι ο ρόλος που μπορούν να έχουν στην αντιαεροπορική άμυνα της χώρας ενόψει της αναμενόμενης ένταξης σε υπηρεσία των τουρκικών F-35A.

Η ΠΑ είναι υπεύθυνη για την ελληνική αεράμυνα, συνεπώς οποιαδήποτε προσπάθεια αξιοποίησης των σκαφών προς αυτή την κατεύθυνση προϋποθέτει την ένταξή τους στο Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ), που μέσω των τριών Κέντρων Ελέγχου Περιοχής (ΚΕΠ) ελέγχει τον Ελληνικό Εναέριο Χώρο (χωρισμένο σε τρεις μεγάλους τομείς). Η αποστολή των ΚΕΠ συνοψίζεται στη σύνθεση μιας Διευκρινισμένης Εικόνας Αέρος ή και Επιφάνειας RASP (Recognized Air Surface Picture). Στο πλαίσιο αυτό, η συσχέτιση ιχνών (correlation) είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος για την επίτευξη ικανοποιητικής RASP, αφού αρκετά διαφορετικά ραντάρ μπορούν να εντοπίζουν και να αναφέρουν το ίδιο ίχνος, αλλά με βάση τη θέση τους (σε αυτό εξυπηρετούν τα σταθερά δίκτυα ραντάρ) ο Σταθμός Διοίκησης και Ελέγχου (C2) «αποφασίζει» ποιο σύστημα θα συνεχίζει να αναφέρει για κάθε δεδομένο ίχνος.
Η ΠΑ εκτός από τη χρήση των «buffer» που έχουν αποκτηθεί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ (SSSB, MASE που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στο NADGE και το NAEGIS) αποφάσισε να αποκτήσει και ένα «εθνικό» σύστημα που είναι το ULS (Universal Link System). Ένας «buffer» όμως όπως το ULS, ανάλογα με την πολυπλοκότητα και το λογισμικό του, μπορεί στην ουσία να λειτουργήσει ως ολοκληρωμένο σύστημα C2. To ULS είναι στην ουσία ένα σύστημα Ελέγχου & Διοίκησης πραγματικού χρόνου που εκτελεί συσχέτιση ιχνών από ESM ή ραντάρ που χρησιμοποιούν Link-16, IJMS, Link-11A/B, Link-1, ATDL-1 με δυνατότητα μελλοντικών επεκτάσεων (π.χ. Link-22). To ULS υλοποιεί έτσι σύνθεση εικόνας τακτικής κατάστασης (RASP) και την προωθεί στο ΚΕΠ.

USS Oscar Austin (DDG 79)

Χρησιμοποιεί μία μονή ή διπλή κονσόλα, ενώ παρέχεται η δυνατότητα να είναι μια πλήρως μεταφερόμενη μονάδα, όπως αυτή που απέκτησε το Ναυτικό των ΗΠΑ. Η ΠΑ έχει πέντε συστήματα ULS τριών διαφορετικών διαμορφώσεων, τα οποία έχουν εγκατασταθεί μεταξύ άλλων στα τρία ΚΕΠ.
Μια σκέψη που προβάλλει η παρούσα ανάλυση είναι η μετατροπή των πλοίων σε δύο «εναλλακτικά» κινούμενα ΚΕΠ, πλήρως ενταγμένα στο ΣΑΕ στο κομμάτι της αντιαεροπορικής άμυνας (με προφανή πλεονεκτήματα επιβιωσιμότητας) που θα έχουν δυνατότητα ανάθεσης όπλων. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, θα πρέπει τα πλοία να εφοδιαστούν με συστήματα ULS. Να σημειωθεί ότι τα στοιχεία που συγκροτούν το ΣΑΕ, πέραν των ΚΕΠ, δεν διαθέτουν σήμερα δυνατότητα προώθησης δεδομένων (data forwarding) παρά μόνο συμμετοχή του ραντάρ και του ESM τους στη συσχέτιση ιχνών για την παραγωγή RASP μέσω ζεύξεων δεδομένων. Το forwarding θα έδινε, για παράδειγμα, στα Arleigh Burke τη δυνατότητα επαναπροώθησης της εικόνας τακτικής κατάστασης στα πλοία από το ΣΑΕ μέσω Link-11A και Link-16.

USS Oscar Austin (DDG 79) (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 2nd Class Ryan Utah Kledzik)

Η «προώθηση» θα λειτουργεί φυσικά και αντίστροφα. Για να αντιληφθούμε τα πλεονεκτήματα της ολοκλήρωσης των αισθητήρων, ας δώσουμε ένα απλό παράδειγμα συνεργατικής εμπλοκής στο πλαίσιο του CEC AN/USG-2(V): ένα πλοίο επιφανείας εκτοξεύει και καταυγάζει βλήμα σε στόχο που έχει εντοπισθεί από αεροσκάφος AEW&C και δέχεται ενδιάμεσες ενημερώσεις από έτερο πλοίο επιφανείας. Πρόκειται για την πεμπτουσία της χρήσης του CEC· εμπλοκή στόχου με δεδομένα απομακρυσμένου αισθητήρα (engagement on remote data).
Στο ΣΑΕ θα ενταχθούν στο προσεχές διάστημα και τα εκσυγχρονισμένα P-3B Orion εφοδιασμένα με το ραντάρ ELM-2022 MR και τον εξοπλισμό ESM/ELINT ELL-8385. Τα ΑΦΝΣ θα διαθέτουν και ζεύξη MDM-2022 Link-11A που θα συνεισφέρει έτσι στον σχηματισμό της εικόνας τακτικής κατάστασης κυρίως για στόχους επιφανείας. Εντύπωση προκαλεί η μη υιοθέτηση και Link-16 (που χρησιμοποιείται από τους Αμερικανούς στα αεροσκάφη P-3C), αλλά η απουσία του πιθανά οφείλεται στην περιορισμένη συνεισφορά των ΑΦΝΣ στον σχηματισμό της RASP (αν και το ραντάρ ELM-2022MR παρέχει και στοιχεία για εναέριους στόχους). Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα των αισθητήρων του P-3B θα είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τα DDG-51.

USS Oscar Austin (DDG 79) σε βολές με το πυροβόλο Mark 38 των 25 mm (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 2nd Class Ryan U. Kledzik)

Σχετικά με τα ρωσικής προέλευσης συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας σε ελληνική υπηρεσία και κυρίως τους S-300PMU-1 εκτιμάται ότι έχει επιτευχθεί λειτουργική ενσωμάτωση στο ΣΑΕ μέσω του συστήματος ULS και ζεύξης Link-11B ή ATDL-1, χωρίς όμως να είναι σαφής ο βαθμός ολοκλήρωσης που έχει επιτευχθεί. Η εφαρμογή ονομάζεται NCULS και προφανώς έχει χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της «διπλής πύλης», δηλαδή παρεμβολή μιας ασφαλούς ζεύξης (εθνικής ή εμπορικής) μεταξύ της ρωσικής ζεύξης και της Link-11B (με την επισήμανση ότι αναφερόμαστε πιθανώς και σε ενσύρματη ζεύξη με τους γνωστούς περιορισμούς, ειδικά για τα συστήματα SHORADS). Η κατάσταση αναμένεται να βελτιωθεί με την εφαρμογή του προγράμματος αναβάθμισης στα F-16C/D Block 50/52+ και την εγκατάσταση σε αυτά Link-16.

Σήμερα η χρήση του Link-16 περιορίζεται στα ΑΣΕΠΕ και τα F-16C/D Block 52+Advanced, αν και πιστεύεται ότι έχει επεκταθεί και στα Patriot, καθώς υπάρχουν πληροφορίες για την εγκατάσταση τερματικών MIDS-LTV(2) στα ICC των τελευταίων. Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, η ΠΑ εκτός από την απόκτηση τερματικών MIDS-LTV(2) για τα αεροσκάφη F-16C/D Block 52+ Advanced προχώρησε το 2008 σε μια ακόμη σύμβαση για την απόκτηση επιπλέον τερματικών MIDS-LTV(2) μέσω FMS, τα οποία προφανώς προορίζονται για τα Patriot. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Ελλάδα έχει αποκτήσει συνολικά 46 τερματικά MIDS. Η χρήση του Link-16 προσδίδει σημαντικές δυνατότητες στα Patriot καθώς μπορούν να διασυνδεθούν απευθείας με τα EMB-145H (αλλά και τα F-16C/D) με δεδομένο και τον περιορισμό ότι πρόκειται για αντιαεροπορικά συστήματα κάλυψης τομέα.
Τα Arleigh Burke δρώντας στο περιβάλλον του Αιγαίου θα έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν συμπληρωματικά με άλλες μονάδες αεράμυνας, όπως συστοιχίες Patriot, επικοινωνώντας απευθείας μέσω Link-16 και παρέχοντας δεδομένα στόχευσης σε απομακρυσμένους στόχους (remote tracks) που δεν έχει εντοπίσει το ραντάρ των συστοιχιών AN/MPQ-65. Το AN/MPQ-65 καλύπτει τομέα 120 μοιρών και η μέγιστη εμβέλειά του για στόχο με RCS 1 τ.μ. δεν υπερβαίνει τα 100 χιλιόμετρα. Παρέχεται δηλαδή η δυνατότητα σε έτερα συστήματα να υπερβαίνουν τις τεχνικές τους δυνατότητες, λόγος για τον οποίο επιμένουμε πάντα στην αξία της διαλειτουργικότητας (Interoperability). Η ισχύς πυρός των πλοίων με 90 βλήματα έτοιμα για βολή και ένα πανίσχυρο ραντάρ τα καθιστά όπλο υπέρβασης όχι μόνο για το ΠΝ και τον ρόλο που θα κληθεί να παίξει στην ΝΑ Μεσόγειο -σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των P-3B- αλλά και για τη συνολική αντιαεροπορική άμυνα της χώρας.

USS Winston S. Churchill (DDG 57) (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 3rd Class Casey J. Hopkins)

Είναι ωστόσο δεδομένο ότι τα πλοία θα αποτελέσουν πρωταρχικό στόχο κάθε εχθρικής επιθετικής επιχείρησης. Η αυτοάμυνα των πλοίων Flight I/II παρουσιάζει όντως ένα κενό που για το US NAVY καλύπτεται στο Flight IIA με τη χρήση του ESSM (και επιπλέον δεν πρέπει να διαφεύγει την προσοχή μας ότι η κλάση δρα σε ευρύτερους σχηματισμούς/Ομάδες Κρούσης). Όταν τα πλοία θα κληθούν να αντιμετωπίσουν απειλές στελθ στο Αιγαίο όπως το F-35A, τότε είναι δεδομένο πως τα βλήματα SM-2MR δεν αρκούν για να τις αντιμετωπίσουν: ακόμη και εάν τις εντοπίσουν, οι χρόνοι αντίδρασης θα είναι σαφώς μικρότεροι από τους κοινούς στόχους.
Τα F-35A θα προσεγγίσουν και θα προχωρήσουν σε άφεση stand off όπλων όπως οι SOM-J ή οι JSOW από απόσταση μεγαλύτερη των 100 χιλιομέτρων ή JDAM/Paveway II σε μικρότερη απόσταση, άρα το πλοίο θα κληθεί να εμπλέξει τα όπλα και όχι τα αεροσκάφη άφεσης. Ο κορεσμός των δύο Phalanx στην τερματική φάση εμπλοκής είναι δεδομένος και γι’ αυτόν τον λόγο το Αμερικανικό Ναυτικό υιοθέτησε τον ESSM αλλά αντικατέστησε και τα Phalanx με SeaRAM στα αντιτορπιλικά ενταγμένα στον 6ο στόλο. Στην περίπτωση προσθήκης του ESSM σε πλοία Flight I/II με διατήρηση των δύο Phalanx η άμυνά τους ενισχύεται με ένα ενδιάμεσο επίπεδο: θα αντιμετωπίσει τις απειλές που δεν θα αναχαιτιστούν από τα SM-2MR και θα αφήσει όσες «διαφύγουν» στα Phalanx, τα οποία πλέον θα μπορούν να τις εντοπίσουν και οπτικά. Η αυτόνομη χρήση του ESSM Block 2 από το 2020, η οποία δεν απαιτεί τη συνδρομή των ραντάρ καταύγασης των πλοίων αλλά εμπλέκει αυτόνομα στόχους, θα αυξήσει σημαντικά τις επιδόσεις της κλάσης στις επιθέσεις κορεσμού.

USS Donald Cook (DDG 75) σε βολή SM-3 (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 1st Class Theron J. Godbold)

Στο σκεπτικό που αναπτύχθηκε παραπάνω για την προτεινόμενη χρήση των Arleigh Burke μια άλλη σημαντική προσθήκη στο ΣΑΕ είναι το ίδιο το ραντάρ SPY-1D. Για τα δεδομένα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων θα είναι το ισχυρότερο σύστημα σε υπηρεσία. Τα υφιστάμενα ραντάρ του ΣΑΕ από άποψη μέγιστης ισχύος κινούνται σε σαφώς χαμηλότερα μεγέθη από το SPY-1D και εκτιμάται ότι η μέγιστη ισχύς τους δεν υπερβαίνει τα 3,5 MW (μέση ισχύ 6,2 KW). Το ισχυρότερο σύστημα ραντάρ από άποψη ισχύος του ΣΑΕ είναι πιθανότατα (σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία) το μοναδικό AN/TPS-70, που επίσης λειτουργεί στην μπάντα «S» (2-4 GHz), με μέγιστη εμβέλεια εντοπισμού στόχου RCS 1 τ.μ. στα 370 χιλιόμετρα. Παρεμφερή μέγιστη ισχύ έχει το S-743D Martello, το οποίο ωστόσο λειτουργεί σε χαμηλότερη συχνότητα (1-2 GHz). Οι εκτιμήσεις για την εμβέλεια εντοπισμού στόχου RCS 1 τ.μ. για το Martello φτάνει στα 390 χιλιόμετρα. Ανάλογες επιδόσεις πιθανώς επιτυγχάνει το επίσης ισχυρό RAT-31DL που λειτουργεί στην μπάντα «L», ενώ υποδεέστερες είναι οι επιδόσεις των ραντάρ χαμηλότερης ισχύος που λειτουργούν στην μπάντα «S» (2-4 GHz), όπως το HADR HR-3000 ή το AR-327 Commander. Οι επιδόσεις εμβέλειας του SPY-1D είναι απόρρητες και υπάρχει μόνο μία δήλωση του 2004 που αφορά το SPY-1D(V) και προσδιορίζει την «εμβέλεια εντοπισμού μιας μπάλας του γκολφ σε απόσταση 165 χιλιομέτρων». Με δεδομένο ότι η μπάλα του γκολφ έχει RCS 0,0025 τ.μ., με τις κατάλληλες αναγωγές προσδιορίζεται η εμβέλεια εντοπισμού για στόχο 0,0015 τ.μ. (που είναι το φημολογούμενο RCS του F-35A στην μπάντα «Χ») στα 145 χιλιόμετρα και για στόχο RCS 1 τ.μ. η εμβέλεια εντοπισμού φτάνει στα 737 χιλιόμετρα (!), που είναι όντως υψηλή για ραντάρ μπάντας «S». Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το SPY-1D(V) περιλαμβάνει βελτιώσεις μεταξύ των οποίων και αύξηση της μέσης ισχύος κατά 33%, ήτοι 77 KW, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η (μη επιβεβαιωμένη) πληροφόρηση για εμβέλεια εντοπισμού 550 χιλιομέτρων για στόχο RCS 1 τ.μ. είναι ρεαλιστική. Τότε η αντίστοιχη τιμή για το F-35A προσεγγίζει τα 108 χιλιόμετρα, καθόλου άσχημα όταν η αντίστοιχη δυνατότητα του S-743D περιορίζεται (θεωρητικά) στα 76 χιλιόμετρα. Οι τιμές αυτές αφορούν φυσικά «άκρως συνεργάσιμους στόχους» που πετούν σε μεγάλο ύψος (δεν σημαίνει δηλαδή ότι κατανικάται αυτόματα η τεχνολογία στελθ).

USS Winston S. Churchill (DDG 81) σε βολές του Phalanx (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist Seaman Apprentice Raymond Maddocks)

Επιπλέον, το ζητούμενο δεν είναι μόνο ο εντοπισμός του αεροσκάφους αλλά και του βλήματος που ενδεχομένως έχει εκτοξεύσει εναντίον του πλοίου. Με μέσο RCS 0,1 τ.μ. για βλήματα αέρος-επιφανείας, το SPY-1D θα εντοπίσει την απειλή σε απόσταση 308 χιλιομέτρων. Ωστόσο, τα βλήματα αυτά δεν είναι «συνεργάσιμοι» στόχοι, γιατί συνήθως πετούν σε χαμηλό ύψος (sea skimming) ή εκτελούν παραπλανητικούς ελιγμούς (π.χ. ελιγμοί pop up). Σε κάθε περίπτωση η παρουσία δύο ραντάρ SPY-1D στο Αιγαίο αποτελεί σημαντική αναβάθμιση των επιδόσεων του ΣΑΕ, όταν μάλιστα λειτουργήσουν σε περιβάλλον πλήρους διαλειτουργικότητας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η πιο ενδιαφέρουσα παράμετρος της απόκτησης πλοίων κλάσης DDG-51 και η ουσία της παρούσας ανάλυσης είναι ο ρόλος που μπορούν να έχουν στην αντιαεροπορική άμυνα της χώρας ενόψει της αναμενόμενης ένταξης σε υπηρεσία των τουρκικών F-35A.
Η ΠΑ είναι υπεύθυνη για την ελληνική αεράμυνα, συνεπώς οποιαδήποτε προσπάθεια αξιοποίησης των σκαφών προς αυτή την κατεύθυνση προϋποθέτει την ένταξή τους στο Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ), που μέσω των τριών Κέντρων Ελέγχου Περιοχής (ΚΕΠ) ελέγχει τον Ελληνικό Εναέριο Χώρο (χωρισμένο σε τρεις μεγάλους τομείς). Η αποστολή των ΚΕΠ συνοψίζεται στη σύνθεση μιας Διευκρινισμένης Εικόνας Αέρος ή και Επιφάνειας RASP (Recognized Air Surface Picture). Στο πλαίσιο αυτό, η συσχέτιση ιχνών (correlation) είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος για την επίτευξη ικανοποιητικής RASP, αφού αρκετά διαφορετικά ραντάρ μπορούν να εντοπίζουν και να αναφέρουν το ίδιο ίχνος, αλλά με βάση τη θέση τους (σε αυτό εξυπηρετούν τα σταθερά δίκτυα ραντάρ) ο Σταθμός Διοίκησης και Ελέγχου (C2) «αποφασίζει» ποιο σύστημα θα συνεχίζει να αναφέρει για κάθε δεδομένο ίχνος.

Το USS James E. Williams (DDG 95) ενώ αναχωρεί από την Σούδα στις 20 Οκτωβρίου 2017 (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 3rd Class Colbey Livingston)

Η ΠΑ εκτός από τη χρήση των «buffer» που έχουν αποκτηθεί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ (SSSB, MASE που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στο NADGE και το NAEGIS) αποφάσισε να αποκτήσει και ένα «εθνικό» σύστημα που είναι το ULS (Universal Link System). Ένας «buffer» όμως όπως το ULS, ανάλογα με την πολυπλοκότητα και το λογισμικό του, μπορεί στην ουσία να λειτουργήσει ως ολοκληρωμένο σύστημα C2. To ULS είναι στην ουσία ένα σύστημα Ελέγχου & Διοίκησης πραγματικού χρόνου που εκτελεί συσχέτιση ιχνών από ESM ή ραντάρ που χρησιμοποιούν Link-16, IJMS, Link-11A/B, Link-1, ATDL-1 με δυνατότητα μελλοντικών επεκτάσεων (π.χ. Link-22). To ULS υλοποιεί έτσι σύνθεση εικόνας τακτικής κατάστασης (RASP) και την προωθεί στο ΚΕΠ. Χρησιμοποιεί μία μονή ή διπλή κονσόλα, ενώ παρέχεται η δυνατότητα να είναι μια πλήρως μεταφερόμενη μονάδα, όπως αυτή που απέκτησε το Ναυτικό των ΗΠΑ. Η ΠΑ έχει πέντε συστήματα ULS τριών διαφορετικών διαμορφώσεων, τα οποία έχουν εγκατασταθεί μεταξύ άλλων στα τρία ΚΕΠ.
Μια σκέψη που προβάλλει η παρούσα ανάλυση είναι η μετατροπή των πλοίων σε δύο «εναλλακτικά» κινούμενα ΚΕΠ, πλήρως ενταγμένα στο ΣΑΕ στο κομμάτι της αντιαεροπορικής άμυνας (με προφανή πλεονεκτήματα επιβιωσιμότητας) που θα έχουν δυνατότητα ανάθεσης όπλων. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, θα πρέπει τα πλοία να εφοδιαστούν με συστήματα ULS. Να σημειωθεί ότι τα στοιχεία που συγκροτούν το ΣΑΕ, πέραν των ΚΕΠ, δεν διαθέτουν σήμερα δυνατότητα προώθησης δεδομένων (data forwarding) παρά μόνο συμμετοχή του ραντάρ και του ESM τους στη συσχέτιση ιχνών για την παραγωγή RASP μέσω ζεύξεων δεδομένων. Το forwarding θα έδινε, για παράδειγμα, στα Arleigh Burke τη δυνατότητα επαναπροώθησης της εικόνας τακτικής κατάστασης στα πλοία από το ΣΑΕ μέσω Link-11A και Link-16. Η «προώθηση» θα λειτουργεί φυσικά και αντίστροφα. Για να αντιληφθούμε τα πλεονεκτήματα της ολοκλήρωσης των αισθητήρων, ας δώσουμε ένα απλό παράδειγμα συνεργατικής εμπλοκής στο πλαίσιο του CEC AN/USG-2(V): ένα πλοίο επιφανείας εκτοξεύει και καταυγάζει βλήμα σε στόχο που έχει εντοπισθεί από αεροσκάφος AEW&C και δέχεται ενδιάμεσες ενημερώσεις από έτερο πλοίο επιφανείας. Πρόκειται για την πεμπτουσία της χρήσης του CEC· εμπλοκή στόχου με δεδομένα απομακρυσμένου αισθητήρα (engagement on remote data).

Το USS Porter (DDG 78) σε ασκήσεις με βολές του Mark 45 5-inch (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 3rd Class Krystina Coffey)

Στο ΣΑΕ θα ενταχθούν στο προσεχές διάστημα και τα εκσυγχρονισμένα P-3B Orion εφοδιασμένα με το ραντάρ ELM-2022 MR και τον εξοπλισμό ESM/ELINT ELL-8385. Τα ΑΦΝΣ θα διαθέτουν και ζεύξη MDM-2022 Link-11A που θα συνεισφέρει έτσι στον σχηματισμό της εικόνας τακτικής κατάστασης κυρίως για στόχους επιφανείας. Εντύπωση προκαλεί η μη υιοθέτηση και Link-16 (που χρησιμοποιείται από τους Αμερικανούς στα αεροσκάφη P-3C), αλλά η απουσία του πιθανά οφείλεται στην περιορισμένη συνεισφορά των ΑΦΝΣ στον σχηματισμό της RASP (αν και το ραντάρ ELM-2022MR παρέχει και στοιχεία για εναέριους στόχους). Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα των αισθητήρων του P-3B θα είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τα DDG-51. Σχετικά με τα ρωσικής προέλευσης συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας σε ελληνική υπηρεσία και κυρίως τους S-300PMU-1 εκτιμάται ότι έχει επιτευχθεί λειτουργική ενσωμάτωση στο ΣΑΕ μέσω του συστήματος ULS και ζεύξης Link-11B ή ATDL-1, χωρίς όμως να είναι σαφής ο βαθμός ολοκλήρωσης που έχει επιτευχθεί. Η εφαρμογή ονομάζεται NCULS και προφανώς έχει χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της «διπλής πύλης», δηλαδή παρεμβολή μιας ασφαλούς ζεύξης (εθνικής ή εμπορικής) μεταξύ της ρωσικής ζεύξης και της Link-11B (με την επισήμανση ότι αναφερόμαστε πιθανώς και σε ενσύρματη ζεύξη με τους γνωστούς περιορισμούς, ειδικά για τα συστήματα SHORADS). Η κατάσταση αναμένεται να βελτιωθεί με την εφαρμογή του προγράμματος αναβάθμισης στα F-16C/D Block 50/52+ και την εγκατάσταση σε αυτά Link-16. Σήμερα η χρήση του Link-16 περιορίζεται στα ΑΣΕΠΕ και τα F-16C/D Block 52+Advanced, αν και πιστεύεται ότι έχει επεκταθεί και στα Patriot, καθώς υπάρχουν πληροφορίες για την εγκατάσταση τερματικών MIDS-LTV(2) στα ICC των τελευταίων. Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, η ΠΑ εκτός από την απόκτηση τερματικών MIDS-LTV(2) για τα αεροσκάφη F-16C/D Block 52+ Advanced προχώρησε το 2008 σε μια ακόμη σύμβαση για την απόκτηση επιπλέον τερματικών MIDS-LTV(2) μέσω FMS, τα οποία προφανώς προορίζονται για τα Patriot. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Ελλάδα έχει αποκτήσει συνολικά 46 τερματικά MIDS. Η χρήση του Link-16 προσδίδει σημαντικές δυνατότητες στα Patriot καθώς μπορούν να διασυνδεθούν απευθείας με τα EMB-145H (αλλά και τα F-16C/D) με δεδομένο και τον περιορισμό ότι πρόκειται για αντιαεροπορικά συστήματα κάλυψης τομέα.

Το USS Jason Dunham (DDG 109) εκτοξεύει πύραυλο SM-2 missile (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 3rd Zachary Van Nuys)

Τα Arleigh Burke δρώντας στο περιβάλλον του Αιγαίου θα έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν συμπληρωματικά με άλλες μονάδες αεράμυνας, όπως συστοιχίες Patriot, επικοινωνώντας απευθείας μέσω Link-16 και παρέχοντας δεδομένα στόχευσης σε απομακρυσμένους στόχους (remote tracks) που δεν έχει εντοπίσει το ραντάρ των συστοιχιών AN/MPQ-65. Το AN/MPQ-65 καλύπτει τομέα 120 μοιρών και η μέγιστη εμβέλειά του για στόχο με RCS 1 τ.μ. δεν υπερβαίνει τα 100 χιλιόμετρα. Παρέχεται δηλαδή η δυνατότητα σε έτερα συστήματα να υπερβαίνουν τις τεχνικές τους δυνατότητες, λόγος για τον οποίο επιμένουμε πάντα στην αξία της διαλειτουργικότητας (Interoperability). Η ισχύς πυρός των πλοίων με 90 βλήματα έτοιμα για βολή και ένα πανίσχυρο ραντάρ τα καθιστά όπλο υπέρβασης όχι μόνο για το ΠΝ και τον ρόλο που θα κληθεί να παίξει στην ΝΑ Μεσόγειο -σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των P-3B- αλλά και για τη συνολική αντιαεροπορική άμυνα της χώρας.
Είναι ωστόσο δεδομένο ότι τα πλοία θα αποτελέσουν πρωταρχικό στόχο κάθε εχθρικής επιθετικής επιχείρησης. Η αυτοάμυνα των πλοίων Flight I/II παρουσιάζει όντως ένα κενό που για το US NAVY καλύπτεται στο Flight IIA με τη χρήση του ESSM (και επιπλέον δεν πρέπει να διαφεύγει την προσοχή μας ότι η κλάση δρα σε ευρύτερους σχηματισμούς/Ομάδες Κρούσης). Όταν τα πλοία θα κληθούν να αντιμετωπίσουν απειλές στελθ στο Αιγαίο όπως το F-35A, τότε είναι δεδομένο πως τα βλήματα SM-2MR δεν αρκούν για να τις αντιμετωπίσουν: ακόμη και εάν τις εντοπίσουν, οι χρόνοι αντίδρασης θα είναι σαφώς μικρότεροι από τους κοινούς στόχους.

Τα συστήματα των αντιτορπιλλικών κλάσης Arleigh Burke (γράφημα Naval Analyses @D_Mitch)

Τα F-35A θα προσεγγίσουν και θα προχωρήσουν σε άφεση stand off όπλων όπως οι SOM-J ή οι JSOW από απόσταση μεγαλύτερη των 100 χιλιομέτρων ή JDAM/Paveway II σε μικρότερη απόσταση, άρα το πλοίο θα κληθεί να εμπλέξει τα όπλα και όχι τα αεροσκάφη άφεσης. Ο κορεσμός των δύο Phalanx στην τερματική φάση εμπλοκής είναι δεδομένος και γι’ αυτόν τον λόγο το Αμερικανικό Ναυτικό υιοθέτησε τον ESSM αλλά αντικατέστησε και τα Phalanx με SeaRAM στα αντιτορπιλικά ενταγμένα στον 6ο στόλο. Στην περίπτωση προσθήκης του ESSM σε πλοία Flight I/II με διατήρηση των δύο Phalanx η άμυνά τους ενισχύεται με ένα ενδιάμεσο επίπεδο: θα αντιμετωπίσει τις απειλές που δεν θα αναχαιτιστούν από τα SM-2MR και θα αφήσει όσες «διαφύγουν» στα Phalanx, τα οποία πλέον θα μπορούν να τις εντοπίσουν και οπτικά. Η αυτόνομη χρήση του ESSM Block 2 από το 2020, η οποία δεν απαιτεί τη συνδρομή των ραντάρ καταύγασης των πλοίων αλλά εμπλέκει αυτόνομα στόχους, θα αυξήσει σημαντικά τις επιδόσεις της κλάσης στις επιθέσεις κορεσμού.
Στο σκεπτικό που αναπτύχθηκε παραπάνω για την προτεινόμενη χρήση των Arleigh Burke μια άλλη σημαντική προσθήκη στο ΣΑΕ είναι το ίδιο το ραντάρ SPY-1D. Για τα δεδομένα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων θα είναι το ισχυρότερο σύστημα σε υπηρεσία. Τα υφιστάμενα ραντάρ του ΣΑΕ από άποψη μέγιστης ισχύος κινούνται σε σαφώς χαμηλότερα μεγέθη από το SPY-1D και εκτιμάται ότι η μέγιστη ισχύς τους δεν υπερβαίνει τα 3,5 MW (μέση ισχύ 6,2 KW). Το ισχυρότερο σύστημα ραντάρ από άποψη ισχύος του ΣΑΕ είναι πιθανότατα (σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία) το μοναδικό AN/TPS-70, που επίσης λειτουργεί στην μπάντα «S» (2-4 GHz), με μέγιστη εμβέλεια εντοπισμού στόχου RCS 1 τ.μ. στα 370 χιλιόμετρα. Παρεμφερή μέγιστη ισχύ έχει το S-743D Martello, το οποίο ωστόσο λειτουργεί σε χαμηλότερη συχνότητα (1-2 GHz). Οι εκτιμήσεις για την εμβέλεια εντοπισμού στόχου RCS 1 τ.μ. για το Martello φτάνει στα 390 χιλιόμετρα. Ανάλογες επιδόσεις πιθανώς επιτυγχάνει το επίσης ισχυρό RAT-31DL που λειτουργεί στην μπάντα «L», ενώ υποδεέστερες είναι οι επιδόσεις των ραντάρ χαμηλότερης ισχύος που λειτουργούν στην μπάντα «S» (2-4 GHz), όπως το HADR HR-3000 ή το AR-327 Commander. Οι επιδόσεις εμβέλειας του SPY-1D είναι απόρρητες και υπάρχει μόνο μία δήλωση του 2004 που αφορά το SPY-1D(V) και προσδιορίζει την «εμβέλεια εντοπισμού μιας μπάλας του γκολφ σε απόσταση 165 χιλιομέτρων». Με δεδομένο ότι η μπάλα του γκολφ έχει RCS 0,0025 τ.μ., με τις κατάλληλες αναγωγές προσδιορίζεται η εμβέλεια εντοπισμού για στόχο 0,0015 τ.μ. (που είναι το φημολογούμενο RCS του F-35A στην μπάντα «Χ») στα 145 χιλιόμετρα και για στόχο RCS 1 τ.μ. η εμβέλεια εντοπισμού φτάνει στα 737 χιλιόμετρα (!), που είναι όντως υψηλή για ραντάρ μπάντας «S». Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το SPY-1D(V) περιλαμβάνει βελτιώσεις μεταξύ των οποίων και αύξηση της μέσης ισχύος κατά 33%, ήτοι 77 KW, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η (μη επιβεβαιωμένη) πληροφόρηση για εμβέλεια εντοπισμού 550 χιλιομέτρων για στόχο RCS 1 τ.μ. είναι ρεαλιστική. Τότε η αντίστοιχη τιμή για το F-35A προσεγγίζει τα 108 χιλιόμετρα, καθόλου άσχημα όταν η αντίστοιχη δυνατότητα του S-743D περιορίζεται (θεωρητικά) στα 76 χιλιόμετρα.

USS Sterett (DDG 104) (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 1st Class Byron C. Linder)

Οι τιμές αυτές αφορούν φυσικά «άκρως συνεργάσιμους στόχους» που πετούν σε μεγάλο ύψος (δεν σημαίνει δηλαδή ότι κατανικάται αυτόματα η τεχνολογία στελθ). Επιπλέον, το ζητούμενο δεν είναι μόνο ο εντοπισμός του αεροσκάφους αλλά και του βλήματος που ενδεχομένως έχει εκτοξεύσει εναντίον του πλοίου. Με μέσο RCS 0,1 τ.μ. για βλήματα αέρος-επιφανείας, το SPY-1D θα εντοπίσει την απειλή σε απόσταση 308 χιλιομέτρων. Ωστόσο, τα βλήματα αυτά δεν είναι «συνεργάσιμοι» στόχοι, γιατί συνήθως πετούν σε χαμηλό ύψος (sea skimming) ή εκτελούν παραπλανητικούς ελιγμούς (π.χ. ελιγμοί pop up). Σε κάθε περίπτωση η παρουσία δύο ραντάρ SPY-1D στο Αιγαίο αποτελεί σημαντική αναβάθμιση των επιδόσεων του ΣΑΕ, όταν μάλιστα λειτουργήσουν σε περιβάλλον πλήρους διαλειτουργικότητας.

USS Wayne E. Meyer (DDG 108) (U.S. Navy photo Mass Communication Specialist 2nd Class Z.A. Landers)ΠΗΓΗ