«Ξέρουμε τι θέλουμε, αλλά δεν ξέρουμε πώς να το βρούμε». Ετσι θα μπορούσε να συνοψιστεί σε ελεύθερη απόδοση το βασικό συμπέρασμα της παγκόσμιας έρευνας για τα ΜΜΕ που διεξήγαγε το Eρευνητικό Κέντρο Pew σε 38 χώρες.
Το διεθνές ίδρυμα με έδρα την Ουάσινγκτον ειδικεύεται σε σφυγμομετρήσεις κοινής γνώμης, δημογραφικές μελέτες, ανάλυση περιεχομένου και συλλογή δεδομένων, παρέχοντας όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική ενημέρωση για τις διεθνείς τάσεις και απόψεις των πολιτών του παγκόσμιου χωριού.
Οι ετήσιες έρευνες «παγκόσμιων τάσεων» σε θέματα πολιτικής, δημοκρατίας, ατομικών ελευθεριών θεωρούνται από τις πλέον αξιόπιστες, δίνοντας έμφαση στη μελέτη των ΜΜΕ.
Οι απαιτήσεις του κοινού
Η πρόσφατη έρευνα για το πώς κρίνουν κάτοικοι από 38 χώρες τα ΜΜΕ της πατρίδας τους αναδεικνύει πρωτότυπα ευρήματα, αποκαλύπτοντας ένα βαθύ χάσμα ανάμεσα στις απαιτήσεις του κοινού και στον βαθμό ικανοποίησής τους.
Η ψαλίδα μεγαλώνει σε αναλογία με την πολιτική στάση των ερωτώμενων. Η τάση που κυριαρχεί στις περισσότερες χώρες είναι ότι όσοι αμφισβητούν τα κυβερνητικά κόμματα δηλώνουν πιο δυσαρεστημένοι από την κάλυψη της πολιτικής επικαιρότητας.
Εξαίρεση σε αυτό, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ. Η Ελλάδα κατέχει τα πρωτεία στη δυσαρέσκεια, καθώς μόλις το 18% των πολιτών θεωρεί ότι τα ελληνικά ΜΜΕ «καλύπτουν με δίκαιο τρόπο τα πολιτικά ζητήματα».
Είναι το χαμηλότερο ποσοστό παγκοσμίως και μάλιστα σε πολύ μεγάλη απόσταση από τον διεθνή μέσο όρο (52%).
Αποκωδικοποιώντας τους δεκάδες πίνακες της πολυσύνθετης έρευνας, που είναι προσβάσιμη στην ιστοσελίδα του ιδρύματος Pew, δίνουμε έμφαση στα ευρήματα που αφορούν την Ελλάδα.
Ειδικά τα στοιχεία για την αξιοπιστία των ελληνικών ΜΜΕ είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά.
Οχι μόνο χτυπάνε με δύναμη το καμπανάκι για το ζήτημα της ανεξαρτησίας της δημοσιογραφίας από κάθε εξουσία, αλλά εν μέρει ερμηνεύουν βασικές αιτίες για τη συνεχιζόμενη κρίση του Τύπου.
Η Ελλάδα έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως σε όσους αμφισβητούν την πολυφωνία των ΜΜΕ, με το 88% να θεωρεί ότι «δεν καλύπτουν επαρκώς τις διαφορετικές απόψεις» – η Ισπανία έχει τα πρωτεία με 89%.
Μια σημαντική διαφορά της χώρας μας σε σχέση με τις παγκόσμιες τάσεις είναι ότι σε 4 κατηγορίες ρεπορτάζ (πολιτική, κυβερνητικά νέα, ειδήσεις, σημαντικά γεγονότα) η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα παγκοσμίως, μαζί με τη Νότια Κορέα, που οι πολίτες της αμφισβητούν ακόμα και την ικανότητα των ΜΜΕ να καλύψουν με ακρίβεια την επικαιρότητα.
Ενα εύρημα που προβληματίζει είναι ότι στην Ελλάδα όσοι δεν έχουν εμπιστοσύνη στα κυβερνητικά κόμματα έχουν τη μεγαλύτερη δυσπιστία στα ΜΜΕ.
Μόλις το 16% όσων δεν στηρίζουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. θεωρεί ότι τα ΜΜΕ καλύπτουν επαρκώς τις διαφορετικές απόψεις, ενώ από όσους στηρίζουν την κυβέρνηση το αντίστοιχο ποσοστό είναι 29%.
Η online ενημέρωση
Η έρευνα ασχολείται και με τις προτιμήσεις του παγκόσμιου κοινού στα μέσα που επιλέγει για να ενημερωθεί.
«Η ψηφιακή τεχνολογία επηρεάζει τις ενημερωτικές συνήθειες σε όλη την υφήλιο, ωστόσο η χρήση της απέχει πολύ από το να είναι καθολική», είναι το βασικό συμπέρασμα της έρευνας για την online ενημέρωση.
Μάλλον αναμενόμενο είναι το εύρημα ότι η προτίμηση στο διαδίκτυο είναι πιο έντονη στο νεότερο και πιο μορφωμένο κοινό και στις πιο αναπτυγμένες οικονομικά χώρες.
Εκπλήσσει ωστόσο το γεγονός ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως πηγής ενημέρωσης είναι εξίσου διαδεδομένη σε πολίτες του «αναπτυσσόμενου» και «αναπτυγμένου» κόσμου.
«Οι άνθρωποι στις φτωχότερες χώρες είναι εξίσου πιθανό να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ενημέρωση όσο και οι άνθρωποι στις πλουσιότερες χώρες», καταλήγει η έρευνα.
Το 36% των κατοίκων των πιο αναπτυγμένων χωρών τσεκάρει καθημερινά το facebook ή αντίστοιχα κοινωνικά δίκτυα για ειδησεογραφική ενημέρωση.
Το ποσοστό στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες είναι σχεδόν το ίδιο (35%), ενώ συμπίπτει απόλυτα για όσους είναι συστηματικά καλωδιωμένοι, με μέσο όρο 25% σε φτωχές και πλούσιες χώρες.
Η Ελλάδα υπολείπεται σχεδόν 10% από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ ο μόνος λαός που φαίνεται να εμπιστεύεται το facebook λιγότερο κι από μας είναι οι Γερμανοί