Ο Γραμματέας του Κράτους των ΗΠΑ, Ρεξ Τίλερσον, αποκάλεσε το μπλοκάρισμα της Τουρκίας στο ιταλικό σκάφος εξερεύνησης φυσικού αερίου στα ανοικτά της Κύπρου ως «διπλωματία των κανονιοφόρων» σε μια συνάντηση τον περασμένο μήνα για τα πολλά θέματα που διχάζουν τους δύο συμμάχους του ΝΑΤΟ, καθώς η προσοχή εστιάζεται στην ανατολική Μεσόγειο και πάλι αυτήν την εβδομάδα, όταν ο αμερικανικός πετρελαϊκός κολοσσός ExxonMobil στέλνει το δικό του γεωτρύπανο στο νησί και το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό κάνει την παρουσία του στην περιοχή.

Παρά το γεγονός της συνάντησης διάρκειας τριάμισι ωρών του Τίλερσον με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που έγινε χωρίς βοηθούς ή διερμηνείς και με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, το μοναδικό πρόσωπο που ήταν παρών, ορισμένες από τις συνομιλίες έγιναν γνωστές.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στην Ουάσιγκτον, οι συνομιλίες Τίλερσον στην Άγκυρα ήταν κυρίως επαναλήψεις παλαιών θέσεων των δύο χωρών που είναι σήμερα διχασμένες σχετικά με τη Συρία, την έκδοση του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν από τις ΗΠΑ, τις συλλήψεις Αμερικανών πολιτών στην Τουρκία και την πεποίθηση ενός Τούρκου τραπεζίτη από τη Νέα Υόρκη για τη συμμετοχή του σε ένα σχέδιο αποφυγής των αμερικανικών κυρώσεων στο Ιράν.

Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να δημιουργήσουν τρεις μηχανισμούς για την επίλυση των προβλημάτων μεταξύ τους, προφανώς το πιο επιτυχημένο αποτέλεσμα των συνομιλιών. Η συνάντηση δεν ήταν σημαντική, αλλά έδειχνε ότι αναβάλει τουλάχιστον την ένταση μεταξύ των δύο χωρών.

Το αίτημα της τουρκικής πλευράς να διαπραγματεύονται αυτοί οι μηχανισμοί μεταξύ υψηλόβαθμων αξιωματούχων – τουλάχιστον σε επίπεδο υφυπουργών- απορρίφθηκε από τις ΗΠΑ και, αντίθετα, να γίνονται σε επίπεδο βοηθού υφυπουργού. Αυτό αναμφίβολα απογοήτευσε την τουρκική πλευρά.

Όμως, ένα νέο θέμα προστέθηκε στον κατάλογο των προβλημάτων μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας, ήταν η αυξανόμενη ενεργειακή κρίση στην Κύπρο και οι εντάσεις στο Αιγαίο.

Η ανατολική Μεσόγειος έχει ορισμένες από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις φυσικού αερίου στον κόσμο την τελευταία δεκαετία, τη στιγμή που η Ευρώπη προσπαθεί να διαφοροποιηθεί από τις προμήθειες της Ρωσίας. Το τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου Ζορ στα αιγυπτιακά ύδατα είναι ιδιαίτερα συναρπαστικό για την Κύπρο, της οποίας η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) συνορεύει με το εκτιμώμενο στον τομέα του φυσικού αερίου απόθεμα 30 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών.

Αλλά η Τουρκία είναι η μόνη χώρα που δεν αναγνωρίζει την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας καθώς δεν κυβερνά ολόκληρο το νησί και αντ’ αυτού υποστηρίζει ένα τουρκοκυπριακό κράτος στο κομμάτι του νησιού που εισέβαλαν τα τουρκικά στρατεύματα το 1974.

Η Τουρκία αναφέρει ότι οι διαπραγματεύσεις για το φυσικό αέριο γύρω από την Κύπρο αποτελούν παραβίαση των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων στο δυνητικό ενεργειακό πλούτο.

Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες προέβησαν σε δήλωση την περασμένη εβδομάδα ότι «αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναπτύξει τους πόρους της στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη».

Ο αμερικανικός πετρελαϊκός κολοσσός ExxonMobil πρόκειται να στείλει δύο σκάφη επιθεώρησης, τα οποία θα φθάσουν στην ΑΟΖ της Κύπρου τη Δευτέρα ή την Τρίτη.

Τα πλοία της ExxonMobil αναμένεται να ξεκινήσουν τη γεώτρηση τον Οκτώβριο. Η αμερικανική ένοπλη ομάδα του πολεμικού ναυτικού με κύριο μοχλό το αποβατικό «Iwo Jima»,   μαζί με τρία βοηθητικά και με 2.500 αμερικανούς πεζοναύτες μπήκαν στη Μεσόγειο στα τέλη του περασμένου μήνα και τώρα βρίσκονται σε άσκηση με το Ισραήλ και ενδέχεται να πλεύσουν στην περιοχή γύρω από την Κύπρο.

Παραμένει να δούμε αν το τουρκικό ναυτικό θα προσπαθήσει να μπλοκάρει τα πλοία της ExxonMobil με τον τρόπο που έκανε με το πλοίο εξερεύνησης της ιταλικής Eni. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα κρίση μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το γεγονός ότι ο Τίλερσον ήταν ο διευθύνων σύμβουλος της ExxonMobil πριν γίνει Γραμματέας του Κράτους, προσθέτει μια άλλη διάσταση στη διπλωματική διαμάχη.  πηγη