Μία εβδομάδα πυκνών επαφών, συνομιλιών και πιθανών εξελίξεων στις διαπραγματεύσεις για την ονοματολογική διαφορά Ελλάδας και ΠΓΔΜ ανοίγει την ερχόμενη Παρασκευή στην Αθήνα. Στο περιθώριο της συνόδου 4+4 (δηλαδή των τεσσάρων χωρών του Βίσεγκραντ και των βαλκανικών) οι υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και Νίκολα Ντιμιτρόφ θα έχουν μεταξύ τους επαφές και, το Σάββατο, μια ευρεία συζήτηση υπό την αιγίδα του προσωπικού απεσταλμένου του γ.γ. του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς. Παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, ο κ. Νίμιτς εμφανίζεται αποφασισμένος να προωθήσει τη διαδικασία που θα οδηγήσει σε κάποια λύση. Αν και τίποτα δεν είναι ακόμη σαφές, η ονοματολογική διαφορά θα τεθεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στην Σύνοδο Ε.Ε.-Δυτικών Βαλκανίων που θα πραγματοποιηθεί στις 16-17 Μαΐου στη Σόφια.

Το ιδανικό σενάριο, εκείνο δηλαδή που θα οδηγούσε σε πιθανή συμφωνία ανάμεσα σε Αθήνα και Σκόπια, θα ήταν μια συνάντηση ανάμεσα στους πρωθυπουργούς Ελλάδας και ΠΓΔΜ, Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ. Καθώς θα σήμαινε ότι οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να ανακοινώσουν κάποια συμφωνία.

Σε κάθε περίπτωση, εκείνες τις ημέρες θα βρίσκονται στη Σόφια και οι δύο ηγέτες και έως τότε αναμένεται να ενταθούν και οι διεθνείς πιέσεις. Για την πλευρά της Αθήνας βασικός σκόπελος παραμένει το «erga omnes», το οποίο συνιστά και τη βασική κόκκινη γραμμή της ΠΓΔΜ. Για την Αθήνα είναι αδιανόητη η επιβίωση της συνταγματικής ονομασίας («Δημοκρατία της Μακεδονίας») με οποιαδήποτε μορφή. Γι’ αυτόν τον λόγο και πιέζει για χρήση της νέας ονομασίας και στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ. Σύμφωνα με τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Κοτζιά, η Ελλάδα συζητά οποιαδήποτε ονομασία από τις πέντε που έχει προτείνει ο κ. Νίμιτς, με εξαίρεση το «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)». Κάτι που σημαίνει ότι για την Αθήνα δεν υπάρχει πρόβλημα με οποιοδήποτε από τα υπόλοιπα τέσσερα ονόματα και, συγκεκριμένα: «Νέα Μακεδονία», «Βόρεια Μακεδονία», «Ανω Μακεδονία» και «Μακεδονία του Βαρδάρη». Υπενθυμίζεται ότι το «Ανω Μακεδονία» («Gorna Makedonija») θεωρείται το πλέον πιθανό.

Προφανώς, το «erga omnes» περνά από την ανάγκη αναθεώρησης του υφιστάμενου συντάγματος της ΠΓΔΜ, προκειμένου αυτό να ανταποκρίνεται στην –όποια– νέα ονομασία. Από την πλευρά της ΠΓΔΜ, υπάρχουν δύο επιχειρήματα κατά αυτής της θεώρησης. Το πρώτο είναι καθαρά πολιτικό. Η κυβέρνηση του κ. Ζάεφ δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή της ΠΓΔΜ και θα ήταν αδύνατον να συγκεντρώσει 80 ψήφους επί συνόλου 120 βουλευτών. Η αναθεώρηση του συντάγματος, με βάση την τρέχουσα σύνθεση του Κοινοβουλίου της ΠΓΔΜ, θεωρείται από ορισμένους όχι και τόσο αδιανόητη. Και τούτου λόγω των ιδιαιτεροτήτων του εκλογικού συστήματος της γειτονικής χώρας, που επιτρέπει στους βουλευτές να μην εξαρτούν κατ’ ανάγκην την επανεκλογή τους στο χρίσμα από τα κόμματα. Το δεύτερο επιχείρημα των διαπραγματευτών από τη γειτονική χώρα είναι νομικό. Οπως αναφέρουν, το ανώτατο δικαστήριο της γειτονικής χώρας δεν έχει κρίνει ποτέ τις διεθνείς συμφωνίες ως υποδεέστερες του συντάγματος, κάτι που –κατά την άποψή τους– θα διασφάλιζε και μια πιθανή λύση προς αυτή την κατεύθυνση. Υπενθυμίζεται ότι αρχικά, μέχρι τις αρχές του χρόνου, η έγκριση μιας λύσης μέσω διεθνούς συμφωνίας εξεταζόταν και από την ελληνική πλευρά.

Ιδανική συγκυρία

Ενα άλλο επιχείρημα υπέρ της ταχείας λύσης και, σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από αυτά που έχουν πείσει και τον κ. Νίμιτς ότι η παρούσα συγκυρία είναι η πλέον ενδεδειγμένη, αν όχι ιδανική, για την επίλυση του ονοματολογικού, εντοπίζεται στο… προσδόκιμο επιβίωσης της κυβέρνησης του κ. Ζάεφ.

Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ θα κλείσει σε λίγες εβδομάδες έναν χρόνο από την ανάρρησή του στην πρωθυπουργία της γειτονικής χώρας. Η κύρια και βασική διαφορά του σε σύγκριση με τον προκάτοχό του, Νίκολα Γκρούεφσκι του VMRO-DPMNE, εντοπιζόταν στην επαναφορά της χώρας στον χάρτη των χωρών που μπορεί να ενταχθούν στις ευρωατλαντικές δομές. Αλλωστε, από την αρχή της θητείας του στην πρωθυπουργία, ο κ. Ζάεφ φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο να εμπεδώσει αυτή την εικόνα, παρά για τα υπόλοιπα προβλήματα της ΠΓΔΜ. Πιθανή αποτυχία της διαπραγμάτευσης, ως εκ τούτου απομάκρυνση από το ενδεχόμενο άμεσης ένταξης στο ΝΑΤΟ, θα σήμαινε ότι ο κ. Ζάεφ έχει χάσει τη βασική πολιτική του μόχλευση μέσα στην ΠΓΔΜ, κάτι που θα ανακινούσε ακόμη μία φορά πολιτικές εξελίξεις με αβέβαιο αποτέλεσμα.

Σε όλη αυτή τη διαμορφούμενη κατάσταση, ιδιαίτερα ενδιαφέρων είναι και ο ρόλος του υπουργού Εξωτερικών της ΠΓΔΜ, ο οποίος – παρά την κυβερνητική συγκατοίκηση με τον κ. Ζάεφ– δεν συμφωνεί πάντα με τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό. Ωστόσο, προς το παρόν, ο κ. Ντιμιτρόφ παραμένει προσηλωμένος στη διπλωματική προσπάθεια επίλυσης της ονοματολογικής διαφοράς με την Αθήνα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο βασικός δέκτης διεθνών πιέσεων στην παρούσα φάση είναι κατά κύριο λόγο η ΠΓΔΜ. Παρά τις ενθαρρύνσεις που έχουν δεχθεί δημόσια από τους εκπροσώπους όλων των θεσμικών εκφάνσεων της Ε.Ε. (Υπατη εκπρόσωπος Φεντερίκα Μογκερίνι, πρόεδρος Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, επίτροπος Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν), οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ, είτε πρόκειται για τον κ. Ζάεφ είτε για τον κ. Ντιμιτρόφ, αντιλαμβάνονται πως η λύση του ονοματολογικού είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την οποιαδήποτε πρόοδο στο ζήτημα της πρόσκλησης για ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Ανάλογες πιέσεις φαίνεται ότι δέχθηκε στην πρόσφατη επίσκεψή της στις ΗΠΑ και η υπουργός Αμυνας της ΠΓΔΜ Ραντμίλα Σεκερίνσκα, η οποία, επίσης, αποτελεί ένα από τα στελέχη της κυβέρνησης Ζάεφ με ιδιαίτερες πολιτικές βλέψεις για το μέλλον στη γειτονική χώρα.  πηγη