Οι ίδιες δυνάμεις που έφεραν τις συνθήκες Ζυρίχης-Λονδίνου και το πραξικόπημα της χούντας, έβαλαν Τσίπρα και Κοτζιά να υπογράψουν

Το μόνο που άλλαξε από τότε, είναι οι ρόλοι.

Το ρόλο του χρήσιμου ηλίθιου έπαιξαν τότε οι ακροδεξιοί, ενώ τώρα στο ξεπούλημα της Μακεδονίας τον παίζουν οι αριστεροί, με άρωμα ακροδεξιάς, Τσίπρας, Κοτζιάς, Καμμένος

Πώς εφαρμόστηκαν τα ΝΑΤΟϊκά σχέδια για να ανοίξουν την κερκόπορτα στον Τούρκο εισβολέα οι πραξικοπηματίες

Tο πραξικόπημα και η εισβολή ήταν ένα δίδυμο έγκλημα, αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης συνωμοσίας από τους πιο σκοτεινούς κύκλους των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Διχοτομικά σχέδια, «διπλές ενώσεις», απόπειρες φυσικής εξόντωσης του Προέδρου Μακαρίου και μια σειρά μεθοδεύσεων οδήγησαν στο αποκορύφωμα της προδοσίας της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ που παρέδωσαν τη μισή Κύπρο στην Τουρκία υλοποιώντας τα ιμπεριαλιστικά τους σχέδια.

Σχέδια πραξικοπήματος από Γρίβα

Η ακροδεξιά επιχειρεί στο πλαίσιο της «δικαίωσης» του ολετήρα της Κύπρου Γεώργιου Γρίβα να πλασάρει τον ισχυρισμό ότι το πραξικόπημα έγινε διότι ήταν νεκρός ο ιδρυτής της ΕΟΚΑ Β’. Διαστρεβλώνοντας την ιστορική αλήθεια επιχειρούν να αθωώσουν την ΕΟΚΑ Β’ και τον Γρίβα. Η αλήθεια φυσικά είναι πολύ διαφορετική. Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974 δεν ήταν κάτι της στιγμής.

Ηταν η κορύφωση μιας ανατρεπτικής, παράνομης δραστηριότητας που κράτησε χρόνια με κεντρικό πρωταγωνιστή τη Χούντα, τον Γρίβα και την ΕΟΚΑ Β’ που εκτελούσαν τα σχέδια των ιμπεριαλιστών του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.

Ο δε ισχυρισμός περί μη πραγματοποίησης του πραξικοπήματος, εάν βρισκόταν εν ζωή ο Γρίβας, μόνο φαιδρός μπορεί να χαρακτηριστεί. Απόδειξη, τα σχέδια πραξικοπήματος που εκπονήθηκαν από τον Γρίβα ή υπό διαταγή του, όπως επικυρώθηκαν μέσα από το Πόρισμα της Βουλής για το Φάκελο της Κύπρου. Και αυτά τα σχέδια πραξικοπήματος ήταν τόσο άμεσα σε σχέση με τη δράση της ΕΟΚΑ Β’ που καταρρίπτουν και τον ισχυρισμό της ακροδεξιάς ότι στράφηκαν στην παράνομη και πραξικοπηματική δράση λόγω της δήθεν «καταπίεσης του καθεστώτος του Μούσκου»…

Σύμφωνα με το Πόρισμα της Βουλής, «στις 19 Δεκεμβρίου 1971 η ΕΟΚΑ Β’ κυκλοφόρησε απόρρητο έγγραφο με το κωδικό όνομα “Επιχείρησις ΣΦΕΝΔΟΝΗ”, το οποίο εκπονήθηκε με οδηγίες του Γ. Γρίβα (ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ) και αφορούσε επιχείρηση κατάληψης του Αρχηγείου Αστυνομίας, του Λόχου Αστυνομίας, ο οποίος έδρευε πλησίον του Αρχηγείου και του ΡΙΚ».

Πιο κάτω σημειώνεται σε σχέση με το σχέδιο πραξικοπήματος «Απόλλων»:

«Το σχέδιο πραξικοπήματος ”ΑΠΟΛΛΩΝ”, από στοιχεία τα οποία κατέχει η Επιτροπή, φαίνεται ότι διαμορφώθηκε σε διάφορες φάσεις και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Την τελική επιμέλεια είχε ο Γρίβας, ο οποίος και θα ηγείτο της εφαρμογής του. Το τελικό κείμενο ήταν πολυσέλιδο και παρουσίαζε εξειδίκευση εκτέλεσης ανά επαρχία, πλην της Κερύνειας. Σύμφωνα με τον Κροίσο Χριστοδουλίδη, ο πρώτος συγγράψας το σχέδιο ”ΑΠΟΛΛΩΝ” ήταν ο ίδιος, κατόπιν εντολών του Γ. Γρίβα το 1968.

Το σχέδιο αυτό υπέστη συμπληρώσεις μετά το 1971, με βάση τα νέα δεδομένα, τα οποία είχαν δημιουργηθεί. Στην τελική διαμόρφωση του σχεδίου επί ΕΟΚΑ Β’ συνέβαλαν εκτός από τον Γ. Γρίβα και οι Γ. Καρούσος και Σταύρος ΣταύρουΣύρος».

Μέσα από το Πόρισμα επιβεβαιώνονται και τα σχέδια «Γρόνθος» που εκπονήθηκαν από τον Σύρο, «Ανταπόδοσις» από τον Καρούσο, «Τύφων» από τον Σύρο, «Κεραυνός» και «Αλώπηξ». Επιπλέον επιβεβαιώνεται από το Πόρισμα ακόμη ένα σχέδιο που συνέταξε ο ίδιος ο Γρίβας και όχι οι στενοί του συνεργάτες: «Στις 11 Ιουλίου 1973 ο Γ. Γρίβας (ΑΕ/2) συνέταξε Γενικό Σχέδιο Ενέργειας με την κωδική ονομασία ΝΙΚΗ.

Σκοπός του σχεδίου η κατάληψη της εξουσίας διά την επαναφορά και λύση του Κυπριακού εντός των πλαισίων της αυτοδιάθεσης. Για την εκτέλεση του σχεδίου προβλεπόταν η συμμετοχή και τμημάτων της ΕΦ (Ουλαμός Τ/Θ και Ουλαμός Αρμάτων)».

Ένας ηγέτης μιας παράνομης στρατιωτικής οργάνωσης που έφτιαχνε σχέδια πραξικοπήματος για κατάληψη της εξουσίας σαφώς και δεν θα απέτρεπε το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, όπως επιχειρούν να μας πείσουν οι απολογητές του…

Εξάλλου, όπως επίσης προκύπτει από το Πόρισμα, η Χούντα εν γνώσει της ΕΟΚΑ Β’ και του Γρίβα θα ανέτρεπαν τον Μακάριο το Φεβρουάριο του 1972. «Την ίδια χρονική περίοδο, παραμονές της εκδήλωσης του σχεδιαζόμενου πραξικοπήματος ανατροπής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο στρατηγός Γ. Γρίβας είχε πραγματοποιήσει συναντήσεις με τους φερόμενους ως πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος» αναφέρεται στο Πόρισμα.

Και σαφώς η αποτροπή του πραξικοπήματος δεν ήρθε από την πλευρά του Γρίβα. Το πραξικόπημα του 1972 απετράπη, αφού η κυπριακή κυβέρνηση έμαθε τα σχέδια και παραπονέθηκε στην Πρεσβεία των ΗΠΑ και τελικά η Ουάσινγκτον δεν έδωσε το «πράσινο φως», όπως θα έκανε δυο χρόνια αργότερα.

Με την έγκριση της Χούντας ο Γρίβας στην Κύπρο

Η άλλη παραχάραξη της Ιστορίας που επιχειρείται από τους απολογητές του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β’ αφορά τους ισχυρισμούς τους περί δήθεν αντιδικτατορικής δράσης του Γρίβα.

Εκμεταλλευόμενοι τις όποιες προσωπικές αντιπαραθέσεις και διαφορές προτάσσουν αυτόν τον ισχυρισμό που ουδόλως ευσταθεί. Μέσα  από το Πόρισμα σημειώνεται ενδεικτικά: «Οπως προκύπτει από διάφορες πηγές και κυρίως από το σημείωμα του Πληρεξούσιου Υπουργού Αγγελου Χωραφά (2.11.1971), το δικτατορικό καθεστώς των Αθηνών όχι μόνο δεν ήταν δυσαρεστημένο με την κάθοδο του Γ. Γρίβα στην Κύπρο, αλλά αντίθετα με διάφορους τρόπους στήριξε τη δράση της ΕΟΚΑ Β’ τόσο οικονομικά όσο και σε επίπεδο ανθρώπινης υποστήριξης από Ελλαδίτες αξιωματικούς, καθώς και με υποβοήθηση κλοπής όπλων από στρατόπεδα της ΕΦ για εξοπλισμό των ομάδων της ΕΟΚΑ Β’ (κλοπή από το στρατόπεδο του Τρικώμου και του ΚΕΝ Πάφου) (…)

Καθίσταται σαφές ότι ο Γ. Γρίβας και η ΕΟΚΑ Β’ είχαν άμεση και στενή σχέση τόσο με Ελλαδίτες αξιωματικούς που υπηρετούσαν στην Κύπρο και ήσαν έμπιστοι στη Χούντα όσο και απευθείας με κύκλους του δικτατορικού καθεστώτος στην Αθήνα, κύκλοι οι οποίοι ήσαν είτε στο προσκήνιο είτε στο παρασκήνιο.

Οι κατά καιρούς εσωτερικές συγκρούσεις των διαφόρων ομάδων της Χούντας είχαν την αντανάκλασή τους και στις σχέσεις τους με την ΕΟΚΑ Β’». Μετά το θάνατο του Γρίβα, την ηγεσία της ΕΟΚΑ Β’ ανέλαβε αρχικά ο Γ. Καρούσος, όπως αναφέρεται στο Πόρισμα: «Διάφοροι μάρτυρες ανέφεραν ότι το τελευταίο διάστημα ο Γ. Καρούσος βρισκόταν σε σχετική δυσμένεια από τον Γρίβα λόγω της θέσης του για εγκατάλειψη της ένοπλης δράσης και τη μετατροπή του αγώνα σε πολιτικό, θέση την οποία εξέφρασε και στην πρώτη συγκέντρωση των ηγετικών στελεχών της οργάνωσης μετά το θάνατο του Γρίβα».

Σαφώς, όπως προκύπτει από το Πόρισμα της Βουλής, επιβεβαιώνεται και από αυτό το σημείο ότι ο Γρίβας επέμεινε μέχρι τέλους στην ένοπλη ανατρεπτική δράση διαψεύδοντας τους απολογητές του.

Οπως αναγράφεται στο Πόρισμα, ο Καρούσος σύντομα απομακρύνθηκε με οδηγίες της Χούντας και με προσωπική εντολή του δικτάτορα Ιωαννίδη και τον διαδέχθηκαν οι Λευτέρης Παπαδόπουλος και Κίκης Κωνσταντίνου με τον πρώτο να επικρατεί τελικά στην εσωτερική τους κόντρα.

Προσχεδιασμένο έγκλημα προδοσίας το πραξικόπημα Στο Πόρισμα επισυνάπτεται και το αντίστοιχο της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων ως προς το ποιοι αποφάσισαν τη διενέργεια του πραξικοπήματος: Φ. Γκιζίκης, Α. Ανδρουτσοπούλος, Δ. Ιωαννίδης, Γ. Μπονάνος «με ειδικότερη εισήγηση του Δ. Ιωαννίδη, που επίμονα υποστήριζε ότι ο Μακάριος ήταν εθνικά απαράδεκτος και επικίνδυνος».

Η τελική απόφαση για πραξικόπημα λήφθηκε στις 30 Ιουνίου 1974 και η τελική εντολή δόθηκε σε σύσκεψη στις 2 Ιουλίου, καταρρίπτοντας τους ισχυρισμούς ότι η επιστολή Μακαρίου προς τη Χούντα έφερε το πραξικόπημα.

Η επιστολή Μακαρίου παραδόθηκε στους δικτάτορες στις 3 Ιουλίου…

Σύμφωνα δε με την κατάθεση του Φ. Γκιζίκη, η απόφαση για τη διενέργεια του πραξικοπήματος λήφθηκε το μήνα Απρίλιο του ίδιου χρόνου, ενώ η οριστική απόφαση των τεσσάρων ηγετών της Χούντας λήφθηκε το δεύτερο δεκαήμερο του Ιούνη του 1974.

Οι όποιοι ενδοιασμοί στρατιωτικών στην Κύπρο για τη διενέργεια πραξικοπήματος, καθώς και η αμιγώς συμμετοχή της ΕΛΔΥΚ που θα προκαλούσε την Τουρκία απορρίφθησαν από τη Χούντα των Αθηνών, καταδεικνύοντας τη συνειδητή προδοσία.

Η μόνη τροποποίηση στο αρχικό σχέδιο σύμφωνα με το Πόρισμα ήταν ο περιορισμός της ΕΛΔΥΚ στην κατάληψη του Αεροδρομίου Λευκωσίας και η μετάθεση της ώρας εκδήλωσης του πραξικοπήματος από τις 7.15 π.μ. στις 8.30 π.μ.

Παράλληλα, η Χούντα με σειρά ενεργειών συμπεριλαμβανομένων επαφών για εκτόνωση της κρίσης φρόντισε να παραπλανήσει τον Μακάριο με μπλόφα τη σύσκεψη της 13ης Ιουλίου, όπως προκύπτει από το Φάκελο της Κύπρου: «Δημιούργησαν στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο την εικόνα ότι το πραξικόπημα προσωρινά αναβλήθηκε και δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί τουλάχιστον πριν από την ολοκλήρωση της σύσκεψης στην Αθήνα, η οποία θα συνεχιζόταν τη Δευτέρα 15 Ιουλίου 1974 το πρωί»…

Επιλογή ανάγκης, αλλά όχι τυχαία, ο Σαμψών

Η επικράτηση του πραξικοπήματος, παρά τη διαφυγή του Μακαρίου, οδήγησε στην «ορκωμοσία» του Νίκου Σαμψών από τον καθαιρεμένο Μητροπολίτη Πάφου Γεννάδιο. Οι ισχυρισμοί περί δήθεν άγνοιας του Σαμψών και θυματοποίησής του καταρρίπτονται επίσης από το Πόρισμα, άσχετα εάν επιβεβαιώνεται ότι δεν ήταν η πρώτη επιλογή της Χούντας: «Στην κατάθεσή του (9.7.1986, σελ. 125-126) στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων, ο Κ. Κομπόκης απάντησε ως εξής σε σχετική ερώτηση που του είχε υποβληθεί: “Ο Σαμψών, όταν τέλειωσε η επιχείρηση του Προεδρικού Μεγάρου και κανά δύο άλλων στόχων, έκανε εμφάνιση στο ΓΕΕΦ, ρώτησε αν θέλουμε να τον χρησιμοποιήσουμε κάπου”.

Συμπληρωματικά σε άλλο σημείο της κατάθεσής του ανέφερε: “Μετά το μεσημέρι είδα σε κάποιο γραφείο του ΓΕΕΦ να περιφέρεται ο Σαμψών, όπως περιφέρονταν και άλλοι αντιμακαριακοί”». Πιεζόμενος από την ανάγκη να ορκισθεί Πρόεδρος το συντομότερο δυνατό, χωρίς προηγουμένως να συνεννοηθεί με την Αθήνα, του είπε: «Πήγαινε, βάλε μια γραβάτα και έλα να σε ορκίσουμε Πρόεδρο».

Σε σχέση με τον Σαμψών στο Πόρισμα επισημαίνεται ότι από τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή της η Επιτροπή δεν προέκυψε οργανική σύνδεσή του με την ΕΟΚΑ Β’. Σημειώνεται, όμως, ότι για την αντιμακαριακή αρθρογραφία της «Μάχης» «το Νοέμβριο του 1973 έδινε οδηγίες στον Ν. Σαμψών για τη γραμμή που θα ακολουθούσε η εφημερίδα του ο ίδιος ο Δ. Ιωαννίδης».

Επιπλέον, το Πόρισμα αναφέρεται στην ομιλία και την παρουσία του Σαμψών στο θάνατο και στην κηδεία του Γρίβα. Σε σχέση με την επιλογή του στο Πόρισμα αναφέρεται: «Η επιλογή του φαίνεται ότι τελικά δεν ήταν τυχαία, παρά το γεγονός ότι ήταν επιλογή ανάγκης. Διατηρούσε στενές σχέσεις με τους Ελλαδίτες αξιωματικούς που υπηρετούσαν στην Κύπρο.

Ιδιαίτερες σχέσεις είχε με τον Νίκο Δοντά του 2ου ΕΓ/ΓΕΕΦ, τον διοικητή της ΚΥΠ/Ε στην Κύπρο Κώστα Δουζίνα κ.ά. Από την παρακολούθηση των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων Ελλαδιτών αξιωματικών (κυρίως αυτών που υπηρετούσαν στο 2ο ΕΓ του ΓΕΕΦ) προκύπτει ότι είχε συχνή επικοινωνία μαζί τους, από τους οποίους μάλιστα λάμβανε οδηγίες και δεχόταν υποδείξεις για τη γραμμή που θα ακολουθούσε η εφημερίδα. (…)

Ιδιαίτερες σχέσεις φαίνεται να είχε και με τον αρχηγό της Χούντας Δ. Ιωαννίδη, σχέσεις οι οποίες είχαν διαμορφωθεί κατά την περίοδο που ο μετέπειτα δικτάτορας υπηρετούσε στην Κύπρο το 1964 ως διευθυντής του 3ου ΕΓ της ΕΛΔΥΚ».

Σε σημείωμα της ελληνικής ΚΥΠ, το οποίο έχει κατατεθεί στην Επιτροπή και το οποίο αφορά τις προετοιμασίες, οι οποίες έλαβαν χώρα για την πραγματοποίηση του πραξικοπήματος αναφέρεται σχετικά: «Η τελευταία των συσκέψεων εγένετο τρεις ημέρας προ του εγχειρήματος και μετέσχον εις αυτήν άπαντες», εννοεί τους Χρ. Λαμπράκη, Ι. Σωσίδη, Α. Ποταμιάνο κ.ά., «με συμμετοχή του αφιχθέντος εν συνεχεία Προέδρου Σαμψών. Αύτη επραγματοποιήθη εις την εν Πόρω πολυτελή έπαυλιν του κ. Χ. Λαμπράκη, εις την οποίαν αρκετάς φοράς εφιλοξενείτο ο ταξίαρχος Δ. Ιωαννίδης».

Η σύζυγος του Ν. Σαμψών ανέφερε στην Επιτροπή ότι τις μέρες προ του πραξικοπήματος είχε ενδεχομένως πραγματοποιήσει για άγνωστους σ’ αυτή λόγους ταξίδι στην Ελλάδα (κατάθεση Βέρας Σαμψών, 7.4.2010, σελ. 73-80). Επιπρόσθετα, σύμφωνα με μαρτυρία που κατατέθηκε στην Επιτροπή, το Σάββατο 13 Ιουλίου το πρωί είχε πολύωρη συνάντηση με Ελλαδίτες αξιωματικούς της ΕΛΔΥΚ στο γραφείο της συζύγου του στην πολυκατοικία Καραντώκη στη Λευκωσία, το περιεχόμενο της οποίας δεν είναι γνωστό.

Δεν ήταν εξάλλου τυχαία ή συμπτωματική η μετάβασή του στο ΓΕΕΦ πριν από το μεσημέρι της 15ης Ιουλίου, για να συναντήσει την ηγεσία του πραξικοπήματος, και ενώ ακόμα το πραξικόπημα βρισκόταν σε εξέλιξη, καθώς και η προσφορά του για αξιοποίηση. Στην άνομη φασιστική κυβέρνηση πέραν του επικεφαλής Σαμψών συμμετείχαν:

Ντίμης Δημητρίου (Εξωτερικών), Παντελής Δημητρίου (Εσωτερικών-Αμυνας), Κώστας Αδαμίδης (Δικαιοσύνης), Παναγιώτης Δημητρίου (Παιδείας), Κυριάκος Σαβεριάδης (Συγκοινωνιών και Εργων), Οδυσσέας Ιωαννίδης (Υγείας), Ανδρέας Νεοκλέους (Γεωργίας), Γιαννάκης Δρουσιώτης (Εργασίας), Αρης Χατζηγεωργίου (Εμπορίου και Βιομηχανίας), Ανδρέας Παρισινός (Υφυπουργός παρά τω Προέδρω), Σπύρος Παπαγεωργίου (διευθυντής του Γραφείου Δημοσίων Πληροφοριών), Ιωσήφ Χατζηιωσήφ (γενικός διευθυντής του ΡΙΚ). Την «κυβέρνηση» των πραξικοπηματιών συνεχάρησαν με τηλεγραφήματα ο Σύνδεσμος Αστυνομίας, ο ΑΠΟΕΛ, η Επαρχιακή Επιτροπή του Ενιαίου Κόμματος Λάρνακας (του κόμματος που ηγείτο ο Γλαύκος Κληρίδης), η ΕΣΕΑ (πολιτικό παρακλάδι της ΕΟΚΑ Β’), η ΣΕΚ και άλλοι.

Το ΝΑΤΟ, το πραξικόπημα και η σχεδιαζόμενη εισβολή

Για το σχεδιαζόμενο πραξικόπημα του 1972 ο Πρόεδρος Μακάριος έλαβε την πρώτη πληροφορία από τον Πρέσβη της ΕΣΣΔ, όπως σημειώνεται στο Πόρισμα της Βουλής: «Την πληροφορία για διενέργεια πραξικοπήματος με σκοπό την ανατροπή του, πρώτος μετέφερε στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ο πρέσβης της Σοβιετικής Ενωσης, ο οποίος τον συνάντησε στις 11 Δεκεμβρίου 1971.

Χαρακτηριστικά ο Σοβιετικός πρέσβης ανέφερε στον Μακάριο ότι στην τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ (προφανώς πρόκειται για τη σύνοδο του Ιουνίου του 1971 στη Λισαβόνα), όπου συζητήθηκε και το Κυπριακό, αποφασίσθηκε να δοθεί λύση το γρηγορότερο δυνατό και η λύση αυτή να είναι προς το συμφέρον της συμμαχίας. Δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο για την επίτευξη του σκοπού του, το ΝΑΤΟ να προέβαινε σε ανατροπή του Μακαρίου».

Πέραν της Συνόδου του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα το 1971, οι μεθοδεύσεις και ο σχεδιασμός του δίδυμου ιμπεριαλιστικού εγκλήματος του 1974 ενάντια στην Κύπρο με συνένοχους τη Χούντα και την ΕΟΚΑ Β’ επιβεβαιώθηκαν μέσω του Πορίσματος:

«Σε άκρως απόρρητο έγγραφο του ΓΓ του ΝΑΤΟ Γιόζεφ Λουνς (5G/5D/WASHDC-12/526-D48), ημερομηνίας 12 Ιουλίου 1974, αναφέρεται η συμφωνία του στην απόφαση του Υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Σίσκο για υποστήριξη των τουρκικών στρατευμάτων κατά την αποβίβασή τους (στην Κύπρο), κατά τη βίαιη ανατροπή του Μακαρίου». Οπως επισημαίνεται στο Πόρισμα «τις προθέσεις της Τουρκίας για εισβολή στην Κύπρο γνώριζε η Μεγάλη Βρετανία για αρκετό χρονικό διάστημα πριν από την εκδήλωσή της.

Στις 5 Ιουνίου ο γραμματέας της Βρετανικής Υπάτης Αρμοστείας στη Λευκωσία είχε ενημερώσει Ελληνα συνάδελφό του ότι οι Τ/κ επρόκειτο να ανακηρύξουν ανεξάρτητο τουρκοκυπριακό κράτος». ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και Βρετανία ήδη είχαν εγκρίνει την τουρκική εισβολή γνωρίζοντας για το πραξικόπημα πριν υλοποιηθεί το πρώτο σκέλος του δίδυμου εγκλήματος.

Αυτό και μόνο αποδεικνύει το ρόλο των ιμπεριαλιστών στην τραγωδία της Κύπρου που βρήκαν ως κατάλληλους υπαλλήλους τους τη Χούντα και την ντόπια ΕΟΚΑ Β’ στην ενσυνείδητη υλοποίηση των άνομων σχεδίων τους.

Ουδόλως άφρονες, έστρεψαν τα όπλα στη δημοκρατία ανοίγοντας την κερκόπορτα στον Αττίλα και υλοποιώντας τους σχεδιασμούς των Χένρι Κίσινγκερ και Λουνς πάντοτε στα πλαίσια του αντικομμουνισμού.

Oι προτεραιότητες των πραξικοπηματιών

Είχαν μεγαλύτερη έγνοια για τους δημοκράτες παρά για τον εισβολέα, τον οποίο διευκόλυναν

Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως επισημαίνεται στο Πόρισμα οι δυνάμεις που στάλησαν για καταδίωξη του Προέδρου Μακαρίου στην Πάφο «ήσαν αριθμητικά υπέρτερες από αυτές που είχαν σταλεί στις 20 Ιουλίου 1974 για αντιμετώπιση του τουρκικού προγεφυρώματος στο χώρο της εισβολής»! Ενισχυτικό του μεγέθους της προδοσίας και η στάση των πραξικοπηματιών μετά την εισβολή: «Ακόμα και μετά την εκδήλωση της τουρκικής εισβολής ο Μ. Γεωργίτσης σε έγγραφο (ΑΦ 100/22/41368/ΓΕΕΦ/2ον ΕΓ/Ι/25.7.1974) που κοινοποίησε στις μονάδες της ΕΦ με θέμα “Ασφάλεια” ανέφερε σχετικά: “Απαντες οι οπλοφορούντες πολίται εντός της ΖΕ εκάστης μονάδος να αφοπλίζωνται.

Του αφοπλισμού εξαιρούνται οι ανήκοντες εις τας εθνικάς οργανώσεις και οι εθνικόφρονες κάτοικοι οίτινες συνεπολέμησαν με τα στρατιωτικά τμήματα και νυν υποβοηθούν την ΕΦ να διατηρήση τας θέσεις της έναντι του εχθρού αφ’ ενός και αφ’ ετέρου να επιβάλει την τάξιν και τον νόμον εις την νήσον”».

Οπως υπογραμμίζεται στο Πόρισμα «είναι προφανές ότι με το παραπάνω αποσκοπούσε στη διατήρηση των ένοπλων ομάδων της ΕΟΚΑ Β΄σε επιχειρησιακή δράση εναντίον και των νομιμόφρονων πολιτών»…

Στο Πόρισμα τονίζεται ότι ενώ η Αγκυρα προετοιμαζόταν για εισβολή, η ηγεσία της ΕΦ, «όπως προκύπτει από τα δελτία πληροφοριών που κυκλοφορούσαν, πρώτος στόχος ήταν ”ο εσωτερικός εχθρός”, δηλαδή κάθε Κύπριος που δεν ήταν συνοδοιπόρος, και όχι ο τουρκικός κίνδυνος, τον οποίο συστηματικά υποβάθμιζαν»…

Στο Πόρισμα σημειώνεται ότι η στρατιωτική ηγεσία από τις 17 Ιουλίου ενημερωνόταν λεπτομερώς για τις τουρκικές κινήσεις χωρίς να λάβει τα αναγκαία μέτρα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι δεν έγινε η αναγκαία ενίσχυση των θέσεων στις ακτές της Κερύνειας και τονίζεται στο Πόρισμα: «Εκ των γεγονότων, αντίθετα, προκύπτει ότι όλες οι ενέργειες στις οποίες προέβησαν τόσο η Χούντα όσο και η πραξικοπηματική ηγεσία της ΕΦ αποσκοπούσαν στην επιβεβαίωση της ελληνικής άμεσης εμπλοκής στο πραξικόπημα, καθώς και στην αποδυνάμωση των θέσεων της ΕΦ στην περιοχή της Κερύνειας»…

Ακόμη ένα σημείο που αποδεικνύει μέσα από το Πόρισμα το ότι το έγκλημα ήταν δίδυμο είναι το γεγονός ότι η απόφαση για πραξικόπημα λήφθηκε τον Απρίλιο του 1974 όταν δινόταν εντολή στην ΕΟΚΑ Β’ «να κτυπά στο ψαχνό», ενώ την ίδια περίοδο άρχισαν οι προετοιμασίες του τουρκικού στρατού για εισβολή στην περιοχή της Μερσίνας.

Κυρίαρχο στοιχείο ο αντικομμουνισμός

Την περίοδο της μεγάλης αυτής συνωμοσίας κατά της Κύπρου, οι ίδιοι κύκλοι που σχεδίασαν και εφάρμοσαν την τραγωδία στο νησί, με την προπαγάνδα τους όπου προείχε ο αντικομμουνισμός και ο αντιακελισμός, επιχείρησαν να προβούν σε πλύση εγκεφάλου του κυπριακού λαού.

Ο εχθρός δεν ήταν ο τουρκικός επεκτατισμός, αλλά το ΑΚΕΛ και ο κομμουνισμός… Και αυτό εκφράστηκε και με τις φασιστικές επιθέσεις της ΕΟΚΑ Β’ που πέραν των κρατικών στόχων κτύπησε και το Λαϊκό Κίνημα. Βαρύ τίμημα πλήρωσε η Αριστερά και το ΑΚΕΛ που αντιστάθηκε όσο κανείς στην ΕΟΚΑ Β’ και το φασιστικό πραξικόπημα.

Οι φασιστικές επιθέσεις και δολοφονίες των EΟΚΑβητατζήδων μαζί με την προσπάθειά τους να εκφοβίσουν το λαό ήταν απλά μια πρόγευση του φονικού που ακολούθησε το τουρκοφόρο πραξικόπημα. Oι πραξικοπηματίες αρχίζουν τη 15η Ιουλίου μαζικές συλλήψεις στις περιοχές που ελέγχουν, διεξάγουν έρευνες και κηρύσσουν κατ’ οίκον περιορισμό. Οι νεκροί και οι τραυματίες αρχίζουν να μεταφέρονται στο Γεν. Νοσοκομείο Λευκωσίας. Το ίδιο και στις επαρχιακές πόλεις της νήσου.

Οι δημοκρατικές δυνάμεις και το Εφεδρικό με τους ΑΚΕΛιστές στην πρωτοπορία αντιστέκονται στο φασιστικό πραξικόπημα της αμερικανοκίνητης χούντας και της ΕΟΚΑ Β’. Ο επταήμερος Σαμψών σε διάσκεψη με την επικράτηση του πραξικοπήματος στις 18 Ιουλίου ερωτηθείς εάν υπάρχει κίνδυνος τουρκικής εισβολής, απαντά ότι δεν βλέπει το λόγο…

Την ίδια ώρα καταφέρθηκε κατά της ΕΣΣΔ που καταδίκασε το πραξικόπημα «ως επέμβασιν εις το εσωτερικό ξένων χωρών»! Στις 5 το πρωί της μαύρης 20ής Ιουλίου ξεκινά η βάρβαρη τουρκική εισβολή, ολοκληρώνοντας το δίδυμο NATOϊκό έγκλημα ενάντια στο λαό της Κύπρου.

Πηγή: Διάλογος

Σεφέρης προς Ευάγγελο Αβέρωφ το 1958: Μ’ αυτά θα φέρετε τους Τούρκους στην Κύπρο

Ακριβώς έτσι ξεπουλάνε και τη Μακεδονία σήμερα

Άγνωστες λεπτομέρειες από την αντιζυριχική στάση του Γ. Σεφέρη

 Νίκος Παπαναστασίου

Με τη φράση «μ’ αυτά θα φέρετε τους Τούρκους στην Κύπρο», ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης έφερε προ των ευθυνών του τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας Ευάγγελο Αβέρωφ, όταν, το Δεκέμβρη του 1958, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Φατίν Ζορλού έβαλε στο τραπέζι στο Παρίσι σχέδιο λύσης του Κυπριακού.

Ο Σεφέρης ήταν τότε πρεσβευτής της Ελλάδας στο Λονδίνο και, μόλις έλαβε γνώση του τουρκικού σχεδίου -στο οποίο στηρίχθηκαν οι Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου- έσπευσε να στείλει οργίλο υπόμνημα στον πολιτικό του προϊστάμενο.

Εις μάτην, όμως, αφού το «ψητό» ήταν ήδη έτοιμο, με βάση και τα λεχθέντα λίγες μόνο ημέρες πριν από τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κωνσταντίνο Καραμανλή, ότι «το Κυπριακό έχει μεταβληθεί σε εθνική γάγγραινα και αποτελεί εθνική περιπέτεια στην οποία σύρεται η Ελλάς και η μόνη λύση που απομένει είναι μια απ’ ευθείας συνεννόηση με τους Τούρκους» (Βουλή των Ελλήνων, 14.12.1958).

Η διακήρυξη Καραμανλή, που είχε στηριχθεί και στη δήλωση Μακαρίου στη Βρετανίδα βουλευτή Μπάρμπαρα Κασλ για στροφή στην ανεξαρτησία αντί στην Ένωση, τον Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, απετέλεσε ουσιαστικά την εκκίνηση της μυστικής διπλωματίας και των διαβουλεύσεων μεταξύ ανώτατων πολιτικών ιθυνόντων της Ελλάδος και της Τουρκίας που οδήγησαν στη Συμφωνία της Ζυρίχης.

Συνεργάτες στην ετοιμασία του σχεδίου που παρουσίασε στη γαλλική πρωτεύουσα ο Ζορλού υπήρξαν ασφαλώς οι Βρετανοί, αλλά και οι Αμερικανοί, σύμφωνα με τον Τούρκο πρεσβευτή στην Αθήνα, Βεργκίν. Όπως χαρακτηριστικά έγραψε, «σημαντικό ρόλο στην αίσια λήξη της κυπριακής διαμάχης υπέρ της Τουρκίας έπαιξαν οι Η.Π.Α.»

Το υπόμνημα Σεφέρη, στο οποίο εκφραζόταν επίσης η κάθετη αντίδραση του νομπελίστα ποιητή στον διαμοιρασμό της εξουσίας στην Κύπρο (70%-30%) και κυρίως στην αποδοχή της Τουρκίας ως εγγυήτριας δύναμης με δικαίωμα μονομερούς επέμβασης στην Κύπρο, εξόργισε τον Αβέρωφ.

Αυτός δε ήταν και ο λόγος που ο Σεφέρης δεν κλήθηκε στη συζητήσεις στη Ζυρίχη, όπως συνέβη με τον Τούρκο συνάδελφό του στο Λονδίνο. Αλλά και οι Άγγλοι είχαν δείξει την έχθρα τους προς τον Σεφέρη, με πλέον χαρακτηριστική τη «σύσταση» του πρέσβη τους στην Αθήνα προς το Φόρεϊν Όφις, όταν ο ποιητής προτεινόταν για να τοποθετηθεί στην αγγλική πρωτεύουσα, ότι «ήταν ολίγον βαρήκοος και πολύ ενωτικός»!

«Η τραγωδία προχωρεί, το παιδί χειροτερεύει!..»

Ο Σεφέρης, και μετά το υπόμνημά του προς Αβέρωφ, έδειχνε την ανησυχία του για την τροπή που έπαιρναν τα πράγματα στο Κυπριακό.

«Η τραγωδία προχωρεί», έγραφε από το Λονδίνο στη γυναίκα του, στις 26 Ιανουαρίου 1959, και συμπλήρωνε: «Το κρίμα είναι ότι η ατζαμοσύνη έγινε και ποιος το πληρώνει;» Γνωρίζοντας, επίσης, ότι η αλληλογραφία προς τη γυναίκα του Μαρώ ανοιγόταν (!), γράφει υπαινικτικά, συνθηματικά προς αυτήν μόλις πήρε τις πρώτες πληροφορίες από τη Ζυρίχη:«…Τ’ απόγευμα είχα νέα από την Ελβετία· το παιδί χειροτερεύει· οι γιατροί της Αθήνας έκαμαν ασυγχώρητες ανοησίες…

Είναι απίστευτο τι στραβομάρες μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι κι επειδή πήραν μια φορά τον κατήφορο, να επιμένουν να κατρακυλήσουν ώς τον πάτο. Τώρα δεν είναι απίστευτο να φέρουν το παιδί και εδώ (εντός των ημερών). Τους εδώ γιατρούς τους ξέρεις. Ο Θεός να βοηθήσει!..» (9.2.1959).

ΠΡΟΒΛΕΨΕ, δηλαδή, ο διπλωμάτης Σεφέρης την καταβαράθρωση του Κυπριακού «μέχρι τον πάτο» σε βάρος της ελληνικής πλευράς, αλλά και τη συνέχεια-τέλος που δόθηκε στο Λονδίνο, με την επισήμανση για τους «εδώ γιατρούς», εννοώντας καθαρά τους Άγγλους πολιτικούς. Πολύ δηκτική ακόμα η καταγραφή που έκανε στο ημερολόγιό του:

«Καραμανλής-Αβέρωφ πάνε να συναντήσουν Ζορλού-Μεντερές Ζυρίχη. Ό,τι και να λένε νομίζω νύμφη κουκουλώθηκε· δε λυπάμαι για τίποτε απ’ ό,τι έκανα – εύχομαι να μη λυπούμαι γι’ αυτούς»…

«Πάει να τα κάνει θάλασσα»

Όταν, στις 15 Φεβρουαρίου ’59 ο Μακάριος έφτασε στο Λονδίνο, τον υποδέχτηκε ο Σεφέρης, ο οποίος έτρεφε αισθήματα εκτίμησης και εμπιστοσύνης προς αυτόν. Όταν όμως στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος αμφιταλαντευόταν στις θέσεις του, του καταλόγιζε πως «έκανε το ζαβό τόσες εβδομάδες και τώρα, την τελευταία στιγμή, πάει να τα κάνει θάλασσα»!

Έβλεπε, βέβαια, και αναγνώριζε ο Σεφέρης τις πιέσεις στον Μακάριο από τους Καραμανλή και Αβέρωφ, αλλά και από Κύπριους παράγοντες, με βάση δε αυτές, έγραψε στο ημερολόγιό του στις 18 Φεβρουαρίου 1959: «Η σημερινή μέρα ήταν από τις πιο άσκημες για τους Έλληνες. Κατηγορούσαμε τον Μακάριο, όπως άλλοτε οι Άγγλοι και οι Τούρκοι».

Ο Γιώργος Σεφέρης, λόγω παλιών διαφορών με τον Πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, συνταξιοδοτήθηκε το 1963 στα 63 του, ως συνταξιούχος έγινε πρέσβης επί τιμή και το 1969, όταν προέβη σε δήλωση επικριτική της στρατιωτικής διακυβέρνησης, του αφαιρέθηκε τόσο ο βαθμός όσο και το διπλωματικό διαβατήριο!

Οι Συμφωνίες Zυρίχης υπονόμευαν την Κ.Δ.!

ΟΙ συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου δημιούργησαν στην Κύπρο έναν τύπο «εξαρτημένου – ανεξάρτητου κράτους υπό την κηδεμονία της Μ. Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας, που όμοιό του, έστω και ως δείγμα, δεν υπήρχε στον κόσμο! Υπονόμευαν εξαρχής την ανεξαρτησία της νεογέννητης Κ. Δημοκρατίας, αφού την έθεταν υπό την κηδεμονία των τριών εγγυητριών δυνάμεων – Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας, ενώ με ένα περίπλοκο διοικητικό σύστημα διατηρούσαν ουσιαστικά τα στεγανά μεταξύ των δύο κοινοτήτων και άνοιγαν τον δρόμο για τα όσα επακολούθησαν. Οι έντονες επικρίσεις όταν υπογράφηκαν ήταν πολλές, όμως δεν έλειψαν και θριαμβολογίες:

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ (Πρωθυπουργός της Ελλάδας, δήλωση στις 11/2/1959, ημέρα της υπογραφής της συμφωνίας της Ζυρίχης): «Η ημέρα αυτή ανήκει εις τας ευτυχεστέρας ημέρας της ζωής μου και θα αποτελέση σταθμόν εις την ιστορίαν της Κύπρου. Εις την Ζυρίχην εθέσαμεν με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας κ. Μεντερές τας βάσεις διά την επίλυσιν ενός εκ των δυσκολοτέρων διεθνών ζητημάτων.

Εσχεδιάσαμεν λύσιν, διά της οποίας αποδίδεται μετά μακραίωνα δουλείαν εις τον κυπριακόν λαόν η ελευθερία του».

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ (Υπουργός Εξωτερικών Ελλάδας): «Πιστεύομεν ότι δια της δοθείσης λύσεως, επετύχομεν όχι μόνον ό,τι ήτο δυνατόν καλύτερον να επιτευχθή, αλλά και μίαν πράγματι καλήν λύσιν. Ο Εθνάρχης Μακάριος ετέλει εν γνώσει όλων των διαπραγματεύσεων και όλων των συμφωνιών. Δεν ευρέθη εξ απίνης ενώπιον αγνώστου θέματος και δεν υπεχρεώθη να δεχθή αιφνιδίως κάτι το οποίον δεν εγνώριζε».

ΦΑΤΙΝ ΡΟΥΣΤΟΥ ΖΟΡΛΟΥ (Υπ. Εξωτερικών της Τουρκίας): «Αντί να αποδυθούμε σε έναν μακροχρόνιο αγώνα με την Ελλάδα, εξασφαλίσαμε την κυριαρχία και διαφέντεψη όλης της μεγαλονήσου από την τουρκική κοινότητα. Εκτός αυτού, εξασφαλίσαμε την ασφάλεια της τουρκικής πατρίδας». ΝΙΧΑΤ ΕΡΙΜ: (Σύμβουλος του Πρωθυπουργού της Τουρκίας Αντνάν Μεντερές στο Κυπριακό): «Είναι πολύ δύσκολο να ανευρεθεί άλλη χώρα στον κόσμο, όπου τέτοιο ποσοστό πληθυσμού να έχει αποκτήσει τέτοια δικαιώματα όσα απέκτησαν οι Τουρκοκύπριοι με τις Συνθήκες αυτές».

ΟΙ Συμφωνίες έγιναν, την ίδια ημέρα της υπογραφής τους, δεκτές και από τη Βουλή  των Κοινοτήτων της Μ. Βρετανίας, η οποία εξέφρασε την ομόφωνη ικανοποίησή της γι’ αυτές.

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ Μακάριος εξέφρασε, με δήλωσή του στην Αθήνα, την ικανοποίησή του για τη Συμφωνία της Ζυρίχης την ημέρα που έγινε (11/2/1959), ενώ μήνες αργότερα δήλωσε: «Φέρω πλήρη και ακεραίαν την ευθύνην της υπογραφής και δεν προτίθεμαι να καταγγείλω ή να ανατρέψω τας Συμφωνίας. Ανέλαβα μόνος την ευθύνην, δια να αφήσω αδέσμευτον τον κυπριακόν λαόν».

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ Γρίβας Διγενής (Αρχηγός ΕΟΚΑ): «Αι Συμφωνίαι αύται είναι ουσιαστικώς ανεφάρμοστοι. Τούτο συνειδητοποιούν και αυτοί ακόμη οι υπεύθυνοι δια την υπογραφήν των».

ΝΙΚΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ (Ο στενότερος των συνεργατών του Μακαρίου και μετέπειτα, για πολλά χρόνια, Πρέσβης της Κύπρου στην Αθήνα):

«Οι Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου υπήρξαν το αποτέλεσμα σκληρής ανάγκης και η κατάληξη ενός διλήμματος, μπροστά στο οποίο η βρετανική κυβέρνηση έθεσε τον κυπριακό λαό και την ηγεσία του: Ή τις συμφωνίες ή τη διχοτόμηση.

Ο Μακάριος προτίμησε το «μη χείρον». Στην εκβιαστική αυτή λύση συνέβαλε ιδιαίτερα η κομμουνιστική φοβία της Αμερικής και η συνεχής εκ μέρους της προσπάθειας ΝΑΤΟϊκής ρύθμισης του θέματος. Έτσι στραγγαλίστηκε το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του κυπριακού λαού».

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ (Πρόεδρος Ένωσης Κέντρου): «Εάν κατελύθη η κυριαρχία της αποικιοκρατίας, δεν καθιερούται η κυριαρχία της πλειοψηφίας, αλλά η τριπλή συγκυριαρχία. Και δεν απεφεύχθη η τριπλή διχοτόμησις, όμως εφαρμόζεται –όπως αναγράφει η τουρκικός Τύπος– η νομική διχοτόμησις της κυριαρχίας και της διοικήσεως. Καθιερούται προνομιακή θέσις εις την τουρκικήν μειονότητα».

ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ (Συμπρόεδρος Ένωσης Κέντρου, στην Ελλάδα): «Δεν θέλω να είμαι μάντης κακών, προβλέπω όμως, ότι αι υπογραφείσαι συμφωνίαι θα αποδειχθή εν τη εφαρμογή των, ότι δεν είναι βιώσιμοι και πρέπει να ανατραπούν. Άλλως, πολύ φοβούμαι ότι θα θρηνήσωμεν νέας εθνικάς συμφοράς».

ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΡΚΕΖΙΝΗΣ (Πρόεδρος Προοδευτικών): «Συγκαταλέγω τον εαυτόν μου μεταξύ εκείνων που αρνούνται απολύτως να δεχθούν ότι ο αγών δια την Ένωσιν δύναται να καταστή κάποτε υπόθεσις ιδιωνύμου. Και δηλώ ότι, όχι απλώς με την συνείδησιν ήρεμον αλλά υπερηφάνως, ως ελεύθερος άνθρωπος, αποδοκιμάζω και δεν αναγνωρίζω τας Συμφωνίας».

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: «Αποτελεί σφάλμα της Ελληνικής Κυβερνήσεως το εμφανισθέν καθεστώς της Κύπρου. Πιστεύω ότι αποτελεί την χειροτέραν λύσιν του Κυπριακού προβλήματος».

ΗΛΙΑΣ ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ: «Η διχοτόμησις είναι πλήρης με πλήρη συνείδησιν των συντακτών των Συμφωνιών, ότι δεν πρόκειται να κάμουν βιώσιμον κράτος, αλλά να αναγκάσουν εις συμβίωσιν δύο κοινότητας αι οποίαι γνωρίζουν ότι ανήκουν η μία εις την Ελλάδα και η άλλη εις την Τουρκίαν».

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: «Η εντύπωσις την οποίαν απεκόμισα είναι ότι δεν υπάρχει ούτε ελευθέρα ούτε ανεξάρτητος Κύπρος, όπως δεν υπάρχει ούτε Κυπριακή Δημοκρατία».

Η Ελλάδα εγγυήτρια των Βάσεων

Είναι παράξενο, όμως είναι γεγονός: Με βάση τα όσα διαδραματίσθηκαν για το θέμα των Βάσεων την περίοδο που ακολούθησε την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να εγγυάται, όχι μόνο την ακεραιότητα και ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και «τη χρήση και απόλαυση» των αγγλικών Βάσεων!

Αυτό προνοείται σε μυστική συμφωνία, η οποία αποκαλύφθηκε δεκαετίες μετά… Πρόκειται για διμερή συμφωνία μεταξύ του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Αβέρωφ και του Βρετανού υφυπουργού Εξωτερικών Τζον Προφιούμο, η οποία παρέμεινε μυστική μέχρι το 1990, όταν αποδεσμεύτηκαν απόρρητα βρετανικά έγγραφα που αφορούσαν στο 1959. Η συμφωνία αυτή μάλιστα, αντί ως τέτοια, χαρακτηρίστηκε σαν… «ανταλλαγή επιστολών», προκειμένου να μη δημοσιοποιηθεί!  «Παθητική αντίσταση» στη Ζυρίχη με…φέσια!

«Παθητική αντίσταση» στη Ζυρίχη με…φέσια!

«Παλιά, όταν φεύγαμε από τον Πειραιά για την Κύπρο, πηγαίναμε στην Αίγυπτο, Αλεξάνδρεια, και μετά ερχόμαστε Λεμεσό. Σ’ ένα τέτοιο ταξίδι, όταν ήμουν φοιτητής μετά το 1959, είχα προτρέψει τους ομοϊδεάτες φοιτητές και αγοράσαμε από ένα φέσι. Κατεβήκαμε, λοιπόν, όλοι στη Λεμεσό με τα φέσια, αντιπολιτευόμενες δε εφημερίδες έγραψαν τότε: «Φαίνεται ότι οι Κύπριοι φοιτητές θεωρούν ότι με τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, η Κύπρος έχει τουρκοπατηθεί, γι’ αυτό και φρόντισαν να μας έρθουν με φέσια!…» Τέτοια ωραία κάναμε μετά τον αγώνα, σαν ένα είδος παθητικής αντίστασης στο ζυριχικό καθεστώς Μακαρίου.
(Πανίκος Σωτηρίου, αγωνιστής ΕΟΚΑ, δικηγόρος)

«Δεν δυνάμεθα επ’ ουδενί λόγω να μεταβάλωμεν την θέλησίν μας»

ΝΑ σημειωθεί ότι, η γραμμή Μακαρίου για τη λύση του Κυπριακού μέχρι λίγους μήνες μετά την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ, ήταν αυτοδιάθεση-ένωση. Περί αυτού δε έγινε λόγος σε πολλές περιπτώσεις πριν, όπως στον «όρκο της Φανερωμένης» (Αύγουστος 1954) και στη διακήρυξη του Αρχιεπισκόπου κατά την Γ΄ Παγκύπρια Εθνοσυνέλευση, στις 28 Ιουλίου 1955:

«Δεν χρειαζόμεθα να καθορίσωμεν τη γραμμήν μας. Την έχει καθορίσει από μακρού η θέλησις του κυπριακού λαού και δεν δυνάμεθα επ’ ουδενί λόγω να την μεταβάλωμεν. Ζητούμεν όχι απλώς την αναγνώρισιν, αλλά και την εφαρμογήν της Αυτοδιαθέσεως εις την νήσον μας. Όχι αποικιακά Συντάγματα. Όχι συγκυριαρχίας και άλλας λύσεις. Επί της γραμμής αυτής θα παραμείνωμεν άκαμπτοι».

ΓΙΑ το θέμα, επίσης, της ανάγκης έγκρισης της όποιας συμφωνίας από την πλειοψηφία του κυπριακού λαού, την οποία διεκήρυττε ο Μακάριος, σημαντικές είναι οι δηλώσεις του στον ανταποκριτή του «Φιλελεύθερου» στην Αθήνα Ευριπίδη Ακρίτα, στις 23/1/1959: «Ο Αρχιεπίσκοπος και Εθνάρχης Κύπρου Μακάριος, εις βαρυσήμαντον αποκλειστικήν συνέντευξίν του προς τον «Φιλελεύθερον»», διεκήρυξεν ότι «ουδεμία συμφωνία δια το Κυπριακόν θα έχη ισχύν ερήμην του κυπριακού λαού.

Εάν, είπεν ο Εθνάρχης Μακάριος, υποβληθούν προτάσεις προς ρύθμισιν του Κυπριακού, αύται θα απορριφθούν, εφ’ όσον δεν θα προσφέρωνται δι’ αυτών βάσεις προς επίτευξιν συμφωνίας. Εάν, όμως, αι υποβληθησόμεναι προτάσεις κριθούν ως εποικοδομητικαί προς την κατεύθυνσιν της επιτεύξεως λύσεως, θα θέσωμεν αυτάς υπ’ όψιν του κυπριακού λαού προς έγκρισιν».

Εις ερώτησίν μου πόσον ποσοστόν Κυπρίων πρέπει να ταχθή υπέρ της προταθησομένης λύσεως δια να θεωρηθή ότι η γνώμη του λαού της μεγαλονήσου εξεφράσθη επί του προκειμένου εγκύρως, ο Εθνάρχης Μακάριος διηυκρίνισεν ότι «τουλάχιστον τα 90% των Κυπρίων πρέπει να εγκρίνουν τυχόν προσφερθησομένην λύσιν».

*Ο Νίκος Παπαναστασίου είναι δημοσιογράφος, ιστορικός ερευνητής-συγγραφέας

Φιλελεύθερος