Η είδηση της υπογραφής σύμβασης για την αναβάθμιση των δύο “εξομοιωτών πτήσης” που αξιοποιεί η Πολεμική Αεροπορία στην 116 Πτέρυγα Μάχης (στον Άραξο) και στην 115 Πτέρυγα Μάχης (Σούδα, Χανίων), από την L3 Communications που ανακοινώθηκε πρόσφατα, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του προγράμματος εκσυγχρονισμού των 84 F-16C/D Block 52+ και -Block 52+ Advanced στο επίπεδο -V. Δεν είναι όμως σημαντική ως είδηση μόνο για αυτό…

Γράφει ο Στέργιος Δ. Θεοφανίδης

Το γεγονός ότι η Πολεμική Αεροπορία είναι ένας από τους μεγαλύτερους χρήστες μαχητικών F-16 σε παγκόσμιο επίπεδο, την υποχρέωσε τα τελευταία 30 χρόνια να «στήσει» μία ολοκληρωμένη και αξιοζήλευτη –από πολλές αεροπορικές δυνάμεις- υποδομή εκπαίδευσης. Το σημαντικότερο «συστατικό» αυτής της υποδομής είναι φυσικά οι εξομοιωτές των F-16Block 30 και Block 50 της 111ΠΜ στη Νέα Αγχίαλο και οι προηγμένοι εξομοιωτές (ATD – Aircrew Training Device) των F-16Block 52+ Adv. και Block 52+ σε Άραξο και Σούδα αντίστοιχα.

Στις αρχές της περασμένης δεκαετίας η Πολεμική Αεροπορία με την ολοκλήρωση της παραλαβής των 30 Block 52+ Advanced (Block 52M), προχώρησε σε ένα ακόμα σημαντικό βήμα αναβάθμισης της ποιότητας εκπαίδευσης που παρέχει στους ιπταμένους των F-16, ολοκληρώνοντας η διασύνδεση των δύο ATD Αράξου και Σούδας.

Είναι μία από τις πρώτες αεροπορικές δυνάμεις στην Ευρώπη, αν όχι η πρώτη, που αξιοποίησε εικονικό περιβάλλον αεροπορικών επιχειρήσεων, απόλυτα ρεαλιστικό. Αναβάθμισε έτσι κατακόρυφα την ποιότητα της εκπαίδευσης ιπταμένων σε όλες τις πτυχές της, μειώνοντας παράλληλα δραματικά το κόστος… Κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτο και αναγκαίο στη δύσκολη περίοδο που διανύει η χώρα μας.

Οι εξομοιωτές (ATD) των F-16 Block 52M και -Block 52+, είναι από μόνοι τους θέαμα και θέμα που οπωσδήποτε δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορο κανέναν από όσους ασχολούνται όχι μόνο με τις εξελίξεις στις τάξεις της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά με την Αεροπορία γενικότερα.

Στις μοναδικές δυνατότητες των συστημάτων που πρόκειται να αναβαθμιστούν περαιτέρω για την κάλυψη των αναγκών εκπαίδευσης στα εκσυγχρονισμένα F-16V, αλλά και στο πώς η Πολεμική Αεροπορία έφτασε να το αξιοποιεί για την εκπαίδευση των ιπταμένων της, εξασφαλίζοντας ρεαλισμό και ποιότητα εφάμιλλα με αυτά της Αμερικανικής Αεροπορίας και του Ναυτικού των ΗΠΑ, αναφερόμαστε με λεπτομέρειες παρακάτω.

Τι είναι τα ATD των F-16 και τι μπορούν να κάνουν

Η εικόνα των ATD (Aircrew Training Device) του F-16C Block 52+ Adv (Βlock 52M) στην 116 Πτέρυγα Μάχης στον Άραξο και του F-16C Block 52+ στην 115ΠΜ στο ακρωτήρι της Σούδας Χανίων δεν θυμίζει σε τίποτα τους εξομοιωτές του παρελθόντος, παρά το ότι η γενική διάταξή τους ως συστήματα παραμένει ίδια.

Περιλαμβάνουν δηλαδή εντός της κτιριακής τους εγκατάστασης το διαμέρισμα με το σταθμό εργασίας του εκπαιδευτή και το διαμέρισμα του εκπαιδευόμενου με το ομοίωμα του πιλοτηρίου και το προβολικό σύστημά του. Στον σταθμό εργασίας του εκπαιδευτή και στα δύο αυτά συστήματα πλέον, υπάρχουν τρεις οθόνες, το χειριστήριο και η μανέτα του κινητήρα, οι δύο οθόνες του πιλοτηρίου και ένα πληκτρολόγιο. Τίποτα άλλο…

Μπροστά από αυτόν οι ντουλάπες με τον κεντρικό υπολογιστή του συστήματος στον οποίο έχει φορτωθεί η βάση δεδομένων, μαζί με το λογισμικό λειτουργίας των συστημάτων του αεροπλάνου. Στο βάθος της μεγάλης αίθουσας που έχει πάντα ελεγχόμενη υγρασία και θερμοκρασία, σε κάποια συγκεκριμένα επίπεδα, το τμήμα του εκπαιδευόμενου σε ξεχωριστό χώρο, ο οποίος μπορεί να απομονωθεί πλήρως.

Το προβολικό σύστημα είναι διαφορετικό από αυτό του εξομοιωτή του Mirage 2000-5Mk.2 στην Τανάγρα, καθώς εκτός από τις κλασσικές ειδικές λάμπες χρησιμοποιεί και ειδικά κάτοπτρα και διαθλαστικές επιφάνειες για την τμηματική προβολή του εξωτερικού περιβάλλοντος επάνω στα πεντάγωνο πλαίσια που απαρτίζουν το θόλο.

Τα πίσω από το κάθισμα του πιλοτηρίου πλαίσια είναι μάλιστα ανοιγόμενα για να υπάρχει πρόσβαση σε αυτό. Ο θόλος είναι πολύ μικρός και ουσιαστικά είναι χτισμένος γύρω από το πιλοτήριο. Ο ιπτάμενος έχει πρόσβαση σε αυτό μέσω μίας μικρής σκάλας στα αριστερά. Τα γραφικά εκπληκτικά, όπως και η πιστότητα του πιλοτηρίου που δεν διαφέρει σε τίποτα από το πραγματικό.

Σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες των δύο συστημάτων (Σούδας και Αράξου), αξίζει να σημειωθεί ότι μπορούν να αναπαραστήσουν τη χρήση των συστήματος LANTIRN ημέρα και νύχτα, διοπτρών νυχτερινής όρασης (NVG), του συστήματος JHMCS, του ατρακτιδίου φωτοαναγνώρισης DB-110, του συστήματος αυτοπροστασίας ASPIS II, του συστήματος μετάδοσης και λήψης δεδομένων LINK 16 (Block 52M μόνο), καθώς και να αναπαράγoυν πιστά τη διαδικασία άφεσης όλων των όπλων που μεταφέρει το Block 52M και το Block 52+.

Μπορoύν με άλλα λόγια να κάνουν ότι και το πραγματικό αεροπλάνο. Χωρίς κανένα συμβιβασμό από πλευράς πιστότητας. Τα ATD του Αράξου και της Σούδας όμως δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε. Δεν λειτουργούν απλά ως εξομοιωτές πτήσης. Είναι τα εργαλεία με τα οποία η Πολεμική Αεροπορία πέρασε στην εποχή της δικτυακής εκπαίδευσης, που άλλες μεγάλες αεροπορικές δυνάμεις εισάγουν τώρα για τη βελτίωση της ποιότητας εκπαίδευσης των ιπταμένων τους, με παράλληλη μείωση του κόστους της ως διαδικασία…

Όπως θα δούμε αναλυτικά η Πολεμική Αεροπορία για πρώτη φορά στην ιστορία της συμμετείχε ενεργά πριν από δέκα περίπου χρόνια, στην ανάπτυξη και τη διαμόρφωση συστήματος εξομοίωσης για μαχητικό της αεροπλάνο, εκμεταλλευόμενη πλήρως τις δυνατότητες που της έδινε η σύμβαση που είχε υπογραφεί.

Το ATD του Αράξου παραλήφθηκε την Άνοιξη του 2010. Με την αποδοχή του νέου εξομοιωτή από την Πολεμική Αεροπορία ξεκίνησε άμεσα η διαδικασία αναβάθμισης του παλαιότερου συστήματος του Block 52+ Advanced στη Σούδα. Στο ίδιο επίπεδο από πλευράς δυνατοτήτων βάσης δεδομένων (Data Base), αλλά και σε ότι αφορά προβολικό σύστημα και θόλο.

Από τις 180 μοίρες στο οριζόντιο επίπεδο δηλαδή, που είχαν παλαιότερα οι ιπτάμενοι των Block 52+, σήμερα έχουν μέσα από το αναβαθμισμένο σύστημα, πεδίο θέας 360 μοίρες προς όλες τις κατευθύνσεις.

Η –μέσω δορυφόρου και σε πραγματικό χρόνο- διασύνδεση των δύο ATD μετά από σχεδόν διετή καθυστέρηση, ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2013, προσφέροντας τη δυνατότητα στους ιπτάμενους των Block 52M και Block 52+ να εκπαιδεύονται υπό άκρως ρεαλιστικές συνθήκες σε εικονικό περιβάλλον. Η Πολεμική Αεροπορία, κατατάσσεται εδώ και αρκετά χρόνια στο μικρό γκρουπ των αεροπορικών δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο που έχουν αντίστοιχες δυνατότητες.