Είναι γεγονός ότι η Άγκυρα θα ζητήσει στις επικείμενες ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Το λένε επίσημα τουρκικά χείλη και για να μην υπάρξει καμία αμφιβολία ελήφθη σχετική απόφαση και από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας υπό την προεδρία του Ερντογάν.

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟY

Τις προηγούμενες ημέρες είχαν κυκλοφορήσει πληροφορίες ότι ασκούνται στην Αθήνα πιέσεις και από το Βερολίνο και από την Ουάσιγκτον για να αποδεχθεί “μερική αποστρατιωτικοποίηση”. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, μάλιστα, ο Πομπέο θα ασκήσει και σχετικό εκβιασμό για να επιτύχει την απόσυρση αμερικανικών οπλικών συστημάτων από τα ελληνικά νησιά. Είχε προηγηθεί η δήλωση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών ότι «πρέπει να μειώσουμε το στρατιωτικό αποτύπωμα παντού και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε διπλωματικά μέσα, όχι στρατιωτικά».

Η δήλωση αυτή, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η κυβέρνηση παρέμενε για ημέρες σιωπηλή, τροφοδότησε σχετικά δημοσιεύματα, υποχρεώνοντας τον πρεσβευτή Πάιατ να προβεί σε διάψευση μέσω Twitter: «Η Αμερική δεν κάνει τέτοιες προτάσεις (για αποστρατιωτικοποίηση). Μια ασφαλής και ισχυρή Ελλάδα είναι προς το συμφέρον της Αμερικής». Λίγο αργότερα, ο Έλληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι δεν τίθεται θέμα αποστρατιωτικοποίησης.

Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να υπογραμμισθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Άγκυρα θέτει ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών. Μετά την κρίση στα Ίμια (1996), οι Αμερικανοί είχαν ρίξει στο τραπέζι την πρόταση η Ελλάδα να αποστρατιωτικοποιήσει τα νησιά, αφήνοντας εκεί μόνο τις δυνάμεις που προβλέπουν οι Συνθήκες της Λωζάννης (του 1923 για το βορειοανατολικό Αιγαίο) και των Παρισίων (του 1947 για τα Δωδεκάνησα). Σε αντάλλαγμα, οι Τούρκοι θα απέσυραν τη Στρατιά του Αιγαίου στο εσωτερικό και τον αποβατικό στόλο τους από τα μικρασιατικά παράλια.

Η προφανής παγίδα
Αν και τότε οι γνωστοί κύκλοι στην Αθήνα συζητούσαν με διάθεση αποδοχής αυτή την πρόταση, η παγίδα ήταν πολύ προφανής για να γίνει αποδεκτή από την κυβέρνηση. Είναι προφανές ότι σε περίπτωση κρίσης οι τουρκικές χερσαίες δυνάμεις και ο αποβατικός στόλος θα μπορούσαν να επιστρέψουν σε 24 ώρες, ενώ ο επανεξοπλισμός των νησιών θα απαιτούσε μήνες, εάν καθίστατο εφικτός.

Έτσι, στο διπλωματικό παρασκήνιο είχε πέσει και δεύτερη πρόταση. Τότε, η Ελλάδα είχε προτείνει την παραπομπή στη Χάγη αφενός του ζητήματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, αφετέρου της κυριαρχίας των Ιμίων. Για να διευκολύνει την υιοθέτηση της πρότασης από τους Τούρκους, μάλιστα, η Αθήνα είχε απελευθερώσει το χρηματοδοτικό πρωτόκολλο της ΕΕ προς την Τουρκία, που μέχρι τότε μπλόκαρε.

Οι Τούρκοι, όμως, είχαν άλλα σχέδια. Στόχος τους ήταν να παραπεμφθεί στη Χάγη η αποστρατικοποίηση των νησιών. Ήθελαν να εκμεταλλευθούν την μάλλον ασθενή νομική θέση της Ελλάδας για το ζήτημα, προκειμένου να θέσουν τα νησιά σε καθεστώς ομηρίας και κατ’ επέκταση να μπορούν να εκβιάζουν αποτελεσματικά την Αθήνα.

Ακόμα κι αν η αποστρατιωτικοποίηση πήγαινε πακέτο με τα Ίμια και την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, η Άγκυρα εκτιμούσε (όχι αβάσιμα) πως θα έχανε το έλασσον και θα κέρδιζε το μείζον, δηλαδή την αποστρατιωτικοποίηση. πηγη