Να γίνει απόλυτη κυρίαρχος στον αέρα αλλά και τη θάλασσα του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου επιθυμεί η Ελλάδα, προχωρώντας σε αναδιοργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων και στην απαραίτητη εξοπλιστική ενίσχυση.

Το Πολεμικό Ναυτικό αποτέλεσε αναμφισβήτητα την αιχμή του δόρατος στις πρόσφατες κρίσεις με την Τουρκία, με τα πληρώματα να επιδεικνύουν αξιοθαύμαστο ζήλο, επαγγελματισμό, αποφασιστικότητα και να αποδεικνύουν επί του πεδίου τι σημαίνει ελληνική ναυτοσύνη.

Οι Επιτελείς του ελληνικού «Πενταγώνου» ωστόσο, εκτός από τα αντανακλαστικά κατέγραψαν και τις αδυναμίες του Στόλου που χρήζουν άμεσης παρέμβασης και βελτίωσης. Άλλωστε, η διαρκής τουρκική κινητικότητα, τόσο στο Αιγαίο όσο και στην ανατολική Μεσόγειο, δεν επιτρέπει εφησυχασμό και αδράνεια, με την ανάγκη για αγορά νέων πλοίων επιφανείας που θα επιχειρούν με άνεση τόσο στο Αιγαίο όσο και στην ανοιχτή θάλασσα της Μεσογείου, να κρίνεται πλέον ως επιτακτική.

Η ειλημμένη απόφαση της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας για εξοπλιστική ενίσχυση, δίνει δικαίως στο Πολεμικό Ναυτικό την… μερίδα του λέοντος και είναι πολύ πιθανό όσα δεν έγιναν για τον ελληνικό Στόλο τα τελευταία 10 χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης, να υλοποιηθούν μέσα στους επόμενους μήνες.

Το σχέδιο που έχουν στα… σκαριά το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, τοΓΕΕΘΑ και το ΓΕΝ, όσο αισιόδοξο κι αν ακούγεται, φαίνεται ότι έχει πολλές πιθανότητες ώστε να μπουν τα θεμέλια για την ολική ανατροπή υπέρ της Ελλάδας στον συσχετισμό δυνάμεων σε Αιγαίο και Μεσόγειο.

Άλλωστε, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Νίκος Παναγιωτόπουλος, από την πρώτη στιγμή που πήγε στο ελληνικό «Πεντάγωνο» έθεσε ως στόχο την αναβάθμιση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και την ενίσχυσή τους με προσωπικό ικανό και καταρτισμένο. Οι κινήσεις του, οι διεθνείς επαφές και άριστη συνεργασία τους με παίκτες «κλειδιά», όπως η Γαλλία, το επιβεβαιώνουν.

Ενίσχυση με νέες φρεγάτες

Το ζήτημα της απόκτησης νέων φρεγατών για το Πολεμικό Ναυτικό απασχολεί εδώ και αρκετό καιρό τόσο την στρατιωτική όσο και την πολιτική ηγεσία, με τους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού να έχουν επισημάνει πολλάκις πως οι κύριες μονάδες κρούσης της Διοίκησης Φρεγατών πρέπει να ανανεωθούν.

Αυτή τη στιγμή, η χώρα μας διαθέτει 13 φρεγάτες, εννέα τύπου S και τέσσερις τύπου ΜΕΚΟ. Οι φρεγάτες S είναι ολλανδικές, εκ των οποίων οι δύο (ΕΛΛΗ και ΛΗΜΝΟΣ) αγοράστηκαν την περίοδο 1980-1981, ενώ οι υπόλοιπες επτά αγοράστηκαν μετά τον παροπλισμό τους από το ολλανδικό Ναυτικό. Από τις S, οι έξι εκσυγχρονίστηκαν το 2010, ενώ οι ΜΕΚΟ είναι γερμανικές και είχαν παραγγελθεί το 1988, έφτασαν στην Ελλάδα το 1992 καιμετά από σχεδόν 30 χρόνια μάχιμης υπηρεσίας χρήζουν άμεσης αναβάθμισης.

Όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, παρά την υπερπροσπάθεια να διατηρηθούν στο ύψιστο επιχειρησιακό επίπεδο οι κρίσιμες μονάδες επιφανείας, ο χρόνος και η φθορά έχουν αφήσει το αποτύπωμά τουςστα… σκαριά και απαιτούνται άμεσες αλλαγές και παρεμβάσεις.

Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά των νέων πλοίων

Η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού έχει ξεκαθαρίσει ότι η νέα φρεγάτα θα πρέπει να διαθέτει συγκεκριμένες δυνατότητες, με έμφαση στηναντιμετώπιση πολλαπλών απειλών (multimission), στα σύγχρονα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο. Ουσιαστικά στοχεύει στην απόκτηση πλοίων πολλαπλών ρόλων με αυξημένες δυνατότητες στην κάλυψη περιοχής ώστε να επιχειρεί στην ανοιχτή θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου.

Εξαιρετικά σημαντικό είναι επίσης να διαθέτει μικρό ίχνος, ώστε να μην εντοπίζεται εύκολα, ενώ θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα μεταφοράς ελικοπτέρου άνω των 10 τόνων, όπως είναι το Aegean Hawk του Πολεμικού Ναυτικού ή τα ανθυποβρυχιακού πολέμου Romeo, τα οποία είναι προγραμματισμένο να αποκτηθούν από την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια.

Επίσης, τα νέα πλοία είναι δεδομένο πως πρέπει να έχουν αυξημένες αντιαεροπορικές δυνατότητες. Αυτό προϋποθέτει ότι θα φέρουν ραντάρεξαιρετικών επιδόσεων, ικανό να εμπλέκει ταυτοχρόνως πολλαπλούς στόχους σε μεγάλες αποστάσεις και με χαμηλό ίχνος, αλλά και χαμηλά ιπτάμενους στόχους, στους οποίους θα καθοδηγεί εναντίον τους ισάριθμα βλήματα.

Παράλληλα, να έχει κατάλληλα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, ηλεκτροπτικά συστήματα και προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα (ECM/ESM).

Όσον αφορά τον οπλισμό, τα νέα πλοία πρέπει να φέρουν σύγχρονο πυροβόλο όπλο για στόχους επιφανείας και στόχους αέρος, ενώ θα πρέπει επίσης να έχουν κατευθυνόμενα βλήματα επιφανείας – επιφανείας με δυνατότητα προσβολής στόχων σε μεγάλες αποστάσεις. Το συγκεκριμένο στοιχείο είναι απαραίτητο, για παράδειγμα, σε επιχειρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο όπου ενδεχομένως να απαιτηθεί πλήγμα σε στόχο που βρίσκεται σε απόσταση ακόμα και μεγαλύτερη των 100 μιλίων.

Ταυτοχρόνως, είναι δεδομένο πως πρέπει να έχουν ικανό και προηγμένο βληματικό δυναμικό κατά στόχων αέρος και κατευθυνόμενο πυροβόλο μικρού διαμετρήματος για ασύμετρη απειλή (π.χ. μικρές βάρκες που κατευθύνονται επιθετικά εναντίον του πλοίου). Δεν πρέπει φυσικά να παραλείψουμε τη δυνατότητα προσβολής στόχων ξηράς, τόσο με το πυροβόλο όπλο όσο και με τα κατευθυνόμενα βλήματα.

Οι απειλές όμως δεν είναι μόνο… ορατές. Υπάρχουν και οι αόρατες απειλές και είναι φυσικά τα υποβρύχια. Τα νέα πλοία λοιπόν θα πρέπει να έχουν προηγμένα μέσα εντοπισμού και προσβολής υποβρυχίων, με τα κατάλληλα φυσικά όπλα.

Θα πρέπει ακόμη να διαθέτουν τα κατάλληλα συστήματα επικοινωνιών, αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης μάχης και φυσικά αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου βλαβών. Το συγκεκριμένο στοιχείο θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό κατά τη διάρκεια μιας ναυμαχίας, καθώς, σε περίπτωση πλήγματος σε ένα μέρος του πλοίου να μπορεί να απομονωθεί και να μην σημειωθεί εισροή υδάτων στο υπόλοιπο σκάφος.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό τα νέα πλοία να είναι οικονομικά. Να μην καταναλώνουν δηλαδή μεγάλες ποσότητες καυσίμων και παράλληλα να έχουν μεγάλη αυτονομία για να μπορούν να βρίσκονται εν πλω μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι μνηστήρες και το προβάδισμα των Αμερικανών

Η διαδικασία για την απόκτηση τεσσάρων νέων φρεγατών φαίνεται πως έχει «ξεκολλήσει» για τα καλά και τις επόμενες ημέρες αναμένεται να έχουμε σημαντικές εξελίξεις.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι προβάδισμα στην… κούρσα για το νέο ελληνικό πλοίο έχουν οι αμερικανικές MMSC (MultiMission Surface Combatant) της εταιρίας Lockheed Martin.

Η φρεγάτα MMSC της εταιρίας Lockheed Martin

Η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού φέρεται να… καλοβλέπει – μεταξύ άλλων – το αμερικανικό πλοίο καθώς, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, καλύπτει συνολικά τις ελληνικές απαιτήσεις μιας φρεγάτας πολλαπλού ρόλου.

Ποιες είναι αυτές;

• Ναυπήγηση αριθμού των φρεγατών σε Ελληνικά ναυπηγεία,

• Παραχώρηση πλοίων ενδιάμεσης λύσης, δηλαδή μεταχειρισμένων μονάδων οι οποίες θα μπορούν άμεσα να ενσωματωθούν επιχειρησιακά στη δύναμη του Στόλου,

• Ανάληψη του εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ – σύμφωνα με τις αλλαγές που επιθυμεί το Πολεμικό Ναυτικό

Επίσης, κάτι εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι η χώρα μας βάζει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους Αμερικανούς τη συμμετοχή της Ελλάδας και του Πολεμικού Ναυτικού στο Αμερικανικό πρόγραμμα κατασκευής της φρεγάτας κατευθυνόμενων βλημάτων FFGX, με στόχο να αναλάβει την κατασκευή αριθμού πλοίων στα ελληνικά ναυπηγεία.

Οι διαδικασίες αναμένεται να προχωρήσουν άμεσα, με το ΓΕΝ να στέλνει τις προσεχείς ημέρες εγγράφως το ενδιαφέρον στην αρμόδια για τα εξοπλιστικά προγράμματα επιτροπή της αμερικανικής κυβέρνησης. Το LOR (Letter Of Request) που θα στείλει η Αθήνα θα περιγράφει το ελληνικό ενδιαφέρον για την φρεγάτα MMSC. Τονίζεται πως το συγκεκριμένο έγγραφο είναι μη δεσμευτικό και το ζητούν απαραιτήτως οι Αμερικανοί προκειμένου να έχουν εγγράφως το ελληνικό ενδιαφέρον για το πλοίο τους, διαφορετικά δεν ξεκινούν οποιαδήποτε διαπραγμάτευση.

Μετά την παραλαβή του LOR, οι Αμερικανοί καλούνται να απαντήσουν μέσα στους επόμενους μήνες για το αν μπορεί η φρεγάτα τους να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Δεν μιλούμε φυσικά μόνο για τον οπλισμό και τα λοιπά χαρακτηριστικά του πλοίου, αλλά για το σύνολο των ελληνικών απαιτήσεων.

Καθοριστικός παράγοντας και «κλειδί» στη διαπραγμάτευση είναι το πλοίο που θα αποτελέσει την ενδιάμεση λύση. Το σκάφος δηλαδή που θα φτάσει το αμέσως επόμενο διάστημα στην Ελλάδα και θα μπει κατευθείαν στη δύναμη του Στόλου. Στο LOR λοιπόν, θα υπάρχει σαφής ερώτηση για το ποιο πρόκειται να είναι το πλοίο ενδιάμεσης λύσης που θα γίνει ελληνικό μέχρι να ετοιμαστούν οι 4 φρεγάτες. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ελλάδα ενδιαφέρεται για τα αντιτορπιλικά Arleigh Burke, με την περίπτωση όμως να θεωρείται δύσκολη. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης είναι βέβαιο πως η Αθήνα θα πιέσει περισσότερο και δεν αποκλείεται να προτείνει την απόκτηση των αμερικανικών αντιτορπιλικών με την μέθοδο leasing, ώστε να αποκτηθούν στη συνέχεια πλήρως. Στις ανεπίσημες συζητήσεις μπαίνουν και τα καταδρομικά Ticonderonga, ένα πλοίο ωστόσο που μάλλον δεν βολεύει τον ελληνικό Στόλο, ενώ πιθανότητες έχουν και οι φρεγάτες LCS.

Οι MMSC είναι η εξέλιξη των LCS, έχουν εκτόπισμα 4.000 τόνους και πλήρωμα 110 – 130 ατόμων. Είναι ελαφρώς μεγαλύτερα σε μήκος, έχουν ικανά όπλα με προοπτική αναβάθμισης και συνεργάζονται άψογα με τα ελικόπτερα Romeo. Επίσης, είναι συμβατή και με τα υπόλοιπα πλοία του Στόλου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε οπλισμό, εκπαίδευση και συντήρηση. Με τον παράλληλο εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ (σ.σ. αν τελικά προχωρήσει η συνεργασία με τους Αμερικανούς), το Πολεμικό Ναυτικό θα επιτύχει ομοιοτυπία συστημάτων και οικονομία κλίμακος σε προσωπικό, ενώ θα διευκολυνθεί σημαντικά και υποστήριξη.

Αναφορικά με τον τόπο κατασκευής των νέων ελληνικών φρεγατών, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ βλέπουν θετικά το ελληνικό αίτημα να κατασκευαστούν τα τρία από τα τέσσερα σκάφη στα ελληνικά ναυπηγεία.

Τονίζουμε πως η τελική διαμόρφωση των πλοίων θα γίνει μετά την αποστολή του LOR, όταν και θα ξεκινήσει η διαπραγμάτευση με τους Αμερικανούς, η απάντηση των οποίων αναμένεται με το νέο έτος.

Επισημαίνουμε και πάλι πως το έγγραφο που στέλνετε στους Αμερικανούς είναι διερευνητικό και μόνο. Δεν υπάρχει καμία απολύτως συμφωνία με τις ΗΠΑ και φυσικά δεν έχει αποκλειστεί κανένας άλλος από τους μνηστήρες. Το βέβαιο είναι πως η ελληνική κυβέρνηση θέλει να προχωρήσει σε μια συμφωνία Government to Government, η οποία είναι ασφαλής, η διαδικασία απόκτησης γρήγορη και επίσης διασφαλίζει τόσο την αρχική προμήθεια όσο και την μετέπειτα τεχνική υποστήριξη.

Άλλωστε, η Ελλάδα έχει σκοπό να προχωρήσει τα επόμενα χρόνια και στην απόκτηση μιας φρεγάτας που θα καλύπτει την αεράμυνα περιοχής.

Είναι δεδομένο πως η χώρα μας επιθυμεί να αλλάξει τα δεδομένα στην ανατολική Μεσόγειο δημιουργώντας έναν ακόμα πιο ισχυρό Στόλο, αποτελούμενο από σύγχρονα πλοία. Για να φτάσουν όμως τα νέα πλοία στην Ελλάδα χρειάζεται συνολική διαπραγμάτευση στη βάση των ελληνικών αναγκών, τόσο σε τεχνικό όσο και σε οικονομικό και βιομηχανικό επίπεδο.