210219-N-BM428-0057 MEDITERRANEAN SEA (Feb. 19, 2021) The Hellenic Navy Elli-class frigate HS Adrias (F 459) participates in a War at Sea exercise with the Arleigh Burke-class guided-missile destroyer USS Porter (DDG 78) in the Mediterranean Sea, Feb. 19, 2021. Porter, forward deployed to Rota, Spain, is on its ninth patrol in the U.S. Sixth Fleet area of operations in support of U.S. national interests and security in Europe and Africa. (U.S. Navy photo by Mass Communication Specialist 2nd Class Damon Grosvenor)

Σωτήριο Έτος, 2021. Το Πολεμικό μας Ναυτικό διατηρεί σε υπηρεσία 9 φρεγάτες κλάσης S, με μέση ηλικία τα 40+ έτη υπηρεσίας. Σίγουρα, η ομοιοτυπία των 10 παλαιότερα, και 9 σήμερα φρεγατών, επέτρεψε στο ΠΝ να εξοικονομήσει σημαντικούς πόρους από την εκπαίδευση, καθώς η μετακίνηση στελεχών από το ένα πλοίο σε άλλο, δεν απαιτούσε επανεκπαίδευση. Το μόνο πρόβλημα της αειθαλούς κλάσης, είναι η μεγάλη της ηλικία. Τι σημαίνει πως τα πλοία έχουν γεράσει; Πως δεν μπορούν να πλέουν;

Γερασμένα πλοία σημαίνει γερασμένα συστήματα. Τα πολεμικά πλοία, ακόμη κι αν παραμένουν αξιόμαχα, εντούτοις χάνουν την επιχειρησιακή τους ικανότητα όχι τόσο μέσω της κόπωσης του κύτους, αλλά μέσω της απώλειας ικανότητας συντήρησης των υποσυστημάτων τους. Δεν μιλάμε για φρεγάτες ξύλινες, με μερικές σειρές κανόνια, που αλλάζουν ξάρτια κάθε τόσο, και μπορούν να υπηρετούν 100 έτη. Αλλά για πολύπλοκες μηχανολογικές κατασκευές, που περνούν όλη τους την ζωή μέσα στο θαλάσσιο στοιχείο. Συνήθως δεν υποφέρει το κύτος, ή η υπερκατασκευή, αλλά όλα τα άλλα υποσυστήματα. Από το σύστημα πρόωσης, μέχρι το σύστημα ενδοεπικοινωνίας, από τις ηλεκτρομηχανές, μέχρι το σύστημα αφαλάτωσης. Ας μην μιλήσουμε για τα 40χρονα ηλεκτρονικά…

Το πλοίο σαν σκαρί είναι εξαιρετικό. Αυτός είναι και ο λόγος που το ΠΝ επέλεξε να εκσυγχρονίσει 6 από τα πλοία την προπερασμένη δεκαετία. Ο εκσυγχρονισμός όμως,στόχευσε κυρίως στην συντηρησιμότητα του πλοίου, κι όχι στην αύξηση της μαχητικής του ικανότητας. Κανένα επιπλέον οπλικό σύστημα δεν τοποθετήθηκε, δεν άλλαξε ούτε καν το κύριο ραντάρ. Τουλάχιστον τοποθετήθηκε ένα σύγχρονο, για την τότε εποχή, σύστημα TACTICOS, και έτσι, οι 6 εκσυγχρονισμένες S έχουν καλύτερο CMS από τις 4 νεότερες ΜΕΚΟ200ΗΝ. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως είναι καλύτερα οπλισμένες από τις ΜΕΚΟ200ΗΝ, το αντίθετο.

Σήμερα οι φρεγάτες κλάσης S είναι αναμφίβολα παρωχημένες. Το βασικό ραντάρ είναι ακόμη 2 διαστάσεων, και σίγουρα δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανό να προσφέρει ικανή αεράμυνα στο πλοίο. Ακόμη χειρότερα, το βασικό αντιαεροπορικό όπλο του πλοίου, ο 8πλός εκτοξευτής Mk29 με NSSM, μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο ένα στόχο κάθε φορά, και η αντιμετώπιση των επιθέσεων κορεσμού βασίζεται στο πυροβόλο των 76 χιλιοστών αλλά και στο Phalanx. Εδώ θα πρέπει να πούμε πως δυο από τα πλοία, το ΕΛΛΗ και το ΛΗΜΝΟΣ διαθέτουν δυο πυροβόλα των 76 χιλιοστών και δυο Phalanx. Έτσι, είναι πολύ καλύτερα οπλισμένα σε σχέση με τα υπόλοιπα πλοία της κλάσης.

Είναι όμως απολύτως απαραίτητο να κρατήσουμε πλοία της κλάσης σε υπηρεσία. Ακόμη κι αν λάβουμε δυο πλοία σαν Ενδιάμεση Λύση, και αγοράσουμε και 4 φρεγάτες γενικής χρήσης, σημαίνει πως μέχρι το 2023 θα λάβουμε (;), θεωρητικά μιλώντας, τα δυο πλοία της Ενδιάμεσης Λύσης, και θα μπορέσουμε να αποσύρουμε κάποια από τις S. Ισχύει αυτό; Δύσκολο, καθώς ήδη μια από τις 10 αρχικές S έχει αποσυρθεί (ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ), ενώ μια από τις ΜΕΚΟ, μέχρι και το 2025 θα βρίσκεται συνεχώς σε φάση εκσυγχρονισμού. Συνεπώς, έτσι όπως το βλέπουμε εμείς, μέχρι το 2025, δεν μπορούμε να αποσύρουμε κάποια S.

Κάποια στιγμή, από το 2025-26 και μετά, θεωρητικά πάντα μιλώντας, θα αρχίσουν να έρχονται οι νέες φρεγάτες γενικής χρήσης, όποιες κι αν είναι αυτές. Τότε ναι, το ΠΝ, θα μπορεί να βγάλει εκτός υπηρεσίας τις πρώτες S. Βέβαια, άλλο το τι θα θέλει το ΠΝ, άλλο το πόσο θα αντέξουν οι S σε υπηρεσία. Για παράδειγμα, μια απόσυρση των 3 μη εκσυγχρονισμένων, θα άφηνε μια “τρύπα” στη διάταξη δυνάμεων του ΠΝ, αλλά θα προσέφερε μεγαλύτερη διαθεσιμότητα σε αυτές που θα μείνουν πίσω, μέσω των ανταλλακτικών που θα βρεθούν.

Όπως όμως κι αν το σκεφτούμε, είναι αδύνατο να αντικαταστήσουμε με 6 πλοία (δυο της Ενδιάμεσης Λύσης και 4 φρεγάτες γενικής χρήσης), μια κλάση 10 πλοίων. Δεν χωράει αμφιβολία πως ένας αριθμός Kortenaer θα δουν την επόμενη δεκαετία να χαράζει κάνοντας προβολή ισχύος (!) κάπου στο Αρχιπέλαγος. Πρέπει λοιπόν, μέσα μας, να ξεκαθαρίσουμε μερικά θέματα:

1. Οι Kortenaer δεν θα αποσυρθούν από υπηρεσία τουλάχιστον στο σύνολό τους, ακόμη και μετά το 2030.

2. Πρέπει να δούμε πόσες Kortenaer θα κρατήσουμε σε υπηρεσία για να καλύψουμε τις ανάγκες του ΠΝ και της Άμυνας της χώρας.

3. Πρέπει να δούμε πόσες Kortenaer ΜΠΟΡΟΥΜΕ να κρατήσουμε σε υπηρεσία, γιατί άλλο το θέλω κι άλλο το μπορώ. Αυτό θα εξαρτηθεί από τα ανταλλακτικά που θα προσφέρουν όσες αποσυρθούν.

4. Και πρέπει να καταλάβουμε, πως πρέπει να προχωρήσουμε σε νέο εκσυγχρονισμό των πλοίων που θα μείνουν σε υπηρεσία… Ναι, ίσως θα πρέπει να γίνει Εκσυγχρονισμός Τέλους Ζωής των Kortenaer.

Καθώς το #4 μπορεί να φέρει μια μικρή “επανάσταση” στα σχόλια, θα θυμίσουμε πως δεν είναι λίγα τα ναυτικά που εκσυγχρονίζουν πλοία πριν τα αποσύρουν. Παράδειγμα είναι οι ΜΕΚΟ200 ANZAC του Αυστραλιανού Ναυτικού, οι Adelaide, αλλά και οι Type 23 των Βρετανών. Απλά οι Βρετανοί, θα χρησιμοποιήσουν τα συστήματα από τις Type 23 και θα τα μεταμοσχεύσουν στις Type 26/31. Γιατί να μην κάνουμε το ίδιο;

Η σκέψη είναι απλή, και ίσως χαμηλού κόστους. Οι 6 από τις Kortenaer έχουν εκσυγχρονιστεί, και διαθέτουν ένα σχετικά σύγχρονο σύστημα CMS, TACTICOS. Με βάση αυτό, θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τη μαχητική ισχύ πολύ απλά και σχετικά γρήγορα. Καταρχάς, θα πρέπει να αφαιρεθεί το WM-25, καθώς η αξία του είναι περιορισμένη. Θα προτείναμε και την αφαίρεση του LW-08, καθώς η αντοχή του σε ηλεκτρονικό πόλεμο είναι περιορισμένη, ενώ οι δυνατότητές είναι πλέον ξεπερασμένες. Στη θέση τους το ΠΝ θα μπορούσε να τοποθετήσει ένα σύγχρονο ραντάρ 3D, όμοιο με αυτό που θα τοποθετηθεί στις ΜΕΚΟ200ΗΝ ή στις νέες φρεγάτες. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να είναι κάποιο από τη σειρά NS της Thales, με καλύτερη επιλογή, από πλευράς κόστους-απόδοσης, το NS50 που αργότερα θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε κάποιο μικρότερο πλοίο, πχ κάποιο OPV, κάποια ΤΠΚ ή νέα κορβέτα. Αλλιώς, μια λύση χαμηλού κόστους από το Ισραήλ θα ήταν ίσως ιδανική.

Σωστά πλοία, σωστό μέρος, λάθος η μία σημαία… ή μήπως όχι;
151206-N-ZZ999-213
AEGEAN SEA (Dec. 6, 2015) — Guided-missile destroyer USS Bulkeley (DDG 84) transits the Aegean Sea with the Elli-class frigate HS Aigaion (F 460) during an at-sea exercise with the Hellenic Navy. Bulkeley, part of the Harry S. Truman Carrier Strike Group, is conducting naval operations in the U.S. 6th Fleet area of operations in support of U.S. national security interests in Europe and Africa. (U.S. Navy photo by Lt. K. Fitch/Released)

Επίσης, ο Mk29 δεν έχει πλέον θέση ή επιχειρησιακή αξία. Θα προτείναμε την αντικατάστασή του με εκτοξευτή RAM, 21 θέσεων. Ο RAM στην έκδοση Block 2, έχει μέγιστη εμβέλεια 20 χιλιομέτρων, δηλαδή ανώτερη του NSSM ή του Sea Aspide. Αργότερα δε στο μέλλον, ένας εκτοξευτής RAM ποτέ δεν θα πήγαινε χαμένος, και θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε οποιοδήποτε σκάφος επιφανείας του ΠΝ. Πρέπει εδώ να τονίσουμε πως κομβικό ρόλο στον νέο εκσυγχρονισμό θα παίξει το TACTICOS, που μπορεί να δεχτεί χωρίς σημαντικές αλλαγές τα νέα όπλα.

To NS50 της Thales. Με μέγιστη εμβέλεια 180 χιλιομέτρων, και δυνατότητα παρακολούθησης 1000 στόχων, μάλλον είναι μια πολύ καλή επιλογή για τις γηραιές φρεγάτες μας

Το NS50, μαζί με ένα μεταχειρισμενο, refurbished RAM από Γερμανία (υπάρχουν αρκετά τέτοια), αλλά και άλλες εργασίες, δεν θα ξεπεράσουν σε κόστος τα 20 με 30 εκ ευρώ. Για 5 πλοία, αυτό το κόστος δεν θα ξεπεράσει τα 150 εκ. ευρώ, ενώ τα 5 πλοία που θα λάβουν το συνδυασμό NS50/RAM, θα λάβουν δεύτερο πυροβόλο OtoMelara 76mm, δεύτερο Phalanx, και ο τελικός συνδυασμός θα είναι ένα πλοίο με 1 RAM, 2 Phalanx, 2 OtoMelara, 8 Harpoon, αλλά και ραντάρ 4D. Τα 5 πλοία θα μείνουν επιχειρησιακά ενεργά με κόστος που θα ανακτηθεί στο τέλος της ζωής τους, μεταφέροντας τα OtoMelara, RAM, NS50, κι άλλα συστήματα, σε νέες κορβέτες ή ελαφριές φρεγάτες του Πολεμικού μας Ναυτικού. Ίσως τα 150 εκ. ευρώ να διαβάζονται σαν “πολλά”, αλλά εδώ που φτάσαμε, χρειάζονται ευέλικτες λύσεις. Και επαναλαμβάνουμε, τα “ακριβά” κομμάτια του εκσυγχρονισμού, το NS50 και το RAM, θα μεταφερθούν σε νέα πλοία, όπως ακριβώς οι Βρετανοί θα μεταφέρουν το Artisan 997 και τους CAMM από τις Type 23 στις νέες τους φρεγάτες.