Του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΟΥ

Υπογράφηκε τη Δευτέρα 13 Ιουλίου η διακυβερνητική συμφωνία της Τουρκίας με άλλες τέσσερις χώρες για την κατασκευή αγωγού μεταφοράς αερίου από την Ασία στην Ευρώπη, που θα παρακάμπτει την Ελλάδα. Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά για τα τεχνικά δεδομένα του αγωγού, όπως και για τη δυνατότητα εξεύρεσης των ποσοτήτων αερίου που θα χρειασθούν για να καλύψουν τις απαιτήσεις του.

Όλα αυτά, βέβαια, παρμένα από έντυπα ή αναλύσεις από το εξωτερικό. Κανείς στη χώρα μας δεν επιχείρησε να κάνει έστω και μια μικρή ανάλυση των επιπτώσεων της κατασκευής του αγωγού αυτού στα ελληνικά γεωστρατηγικά δεδομένα και στην υποκρυπτόμενη τουρκική επίθεση στην ευρωπαϊκή ενεργειακή εξάρτηση. Πριν από δύο χρόνια είχα δημοσιεύσει από τη στήλη αυτή μια ανάλυση για τη στρατηγική των αγωγών, σε στρατιωτικό αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, σε μια προσπάθεια να βοηθηθούν τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, να αντιληφθούν τα μηνύματα των καιρών, για να μη μείνουμε πίσω στις εξαιρετικά σημαντικές εξελίξεις που θα δρομολογηθούν στην περιοχή μας.

Δηλαδή να αναπροσαρμοσθεί το στρατηγικό μας δόγμα που είναι αναχρονιστικό. Τονίστηκε τότε, και επισημαίνεται και τώρα, η τεράστια προσπάθεια της Τουρκίας να καταστεί το κέντρο διερχομένων αγωγών πετρελαίου και αερίου, κυρίως από Αζερμπαϊτζάν, στην Ευρώπη. Η Τουρκία στο διάστημα αυτό, συντροφευμένη από τις ΗΠΑ και τη δική τους ατλαντική ομάδα, βοηθούσης και της στρατηγικής της θέσεως, κατάφερε να γίνει η κύρια χώρα ελέγχου των αγωγών. Το χαρτί των αγωγών θα το παίξει πολύ δυνατά η Τουρκία στα προσεχή χρόνια, ιδιαίτερα μάλιστα αν καταφέρει να ολοκληρώσει όλο το πρόγραμμα κατασκευής αγωγών που θα διέρχονται από το έδαφός της. Ο γιγάντιος αγωγός αερίου Ναμπούκο (3.300 χλμ.) εκφράζει πολύ εύγλωττα τη στρατηγική που θα ακολουθήσει η Τουρκία στα προσεχή χρόνια και σηματοδοτεί την ηγεμονική πολιτική που θα εκδηλώσει η χώρα αυτή και τους εξ αυτής κινδύνους διασάλευσης της διεθνούς τάξεως και της ειρήνης στην ούτως ή άλλως επικίνδυνη και επιρρεπή σε ανακατατάξεις περιοχή μας.

Με πιο απλά λόγια, η Ευρώπη, η Ελλάδα, φυσικά και η Ελλάδα, θα νιώσουν βαθιά στο πετσί τους τον τουρκικό ενεργειακό εκβιασμό, όταν η χώρα αυτή γίνει κλειδοκράτορας στις στρόφιγγες. Δεκαοκτώ χώρες παρέστησαν στην υπογραφή της συμφωνίας και αυτό δείχνει πόσο σημαντικός στρατηγικά είναι ο αγωγός αυτός, παρότι υπάρχουν ακόμη και αμφιβολίες για την εξεύρεση των απαιτουμένων ποσοτήτων αερίου. Κατά τη γνώμη μου, οι ποσότητες αερίου θα εξευρεθούν, και μάλιστα χωρίς δυσκολίες, από τις πολλαπλές δυνατότητες που έχει στη διάθεσή της η Τουρκία, σύμφωνα με τον χάρτη των χωρών που διαθέτουν φυσικό αέριο. Ο πρόεδρος του Τουρκμενιστάν, της μεγαλύτερης παραγωγού χώρας στην Ασία, δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να προμηθεύσει τον αγωγό με τις απαιτούμενες ποσότητες. Ο Ταγίπ Ερντογάν έβγαλε από τη ναφθαλίνη την πολιτική Οζάλ του Παντουρκισμού και την εφαρμόζει στην ενεργειακή πολιτική του. Η σιωπή της Ρωσίας στην εξαγγελία αμέσου ενάρξεως (το 2010) των εργασιών κατασκευής του αγωγού, δείχνει τον μεγάλο προβληματισμό στην προσπάθεια υπερφαλάγγισής της, που γίνεται για την τροφοδοσία της Ευρώπης. Ήδη και ο ρωσικός αγωγός Blue Stream που συνέδεσε το Νοβοροσίσκ με την Άγκυρα πιθανόν να αποδειχθεί ένα τεράστιο στρατηγικό σφάλμα, αφού παραδίδει και το ρωσικό αέριο στους Τούρκους, οι οποίοι εμφανίζονται ως κύριοι διαχειριστές και διακινητές του αζέρικου αερίου. Τα μηνύματα που εκπέμπει ο Ναμπούκο είναι πολύ ανησυχητικά, όχι μόνο για τη χώρα μας και την Ευρώπη αλλά και για την παγκόσμια ειρήνη.

Ας δούμε όμως μια ανάλυση αυτών των μηνυμάτων. Η Τουρκία με τον Ναμπούκο υλοποιεί το μεγάλο και φιλόδοξο σχέδιο των ΗΠΑ για απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Σε μεγάλο αγώνα απεδύθησαν οι ΗΠΑ για να πείσουν τους Ευρωπαίους να μην εξαρτηθούν ενεργειακά από τη Ρωσία. Χρησιμοποίησαν πολλαπλά τεχνάσματα και στρατηγήματα. Κρυώσανε τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά από τα καμώματα της Ουκρανίας και έφτασε μέχρι τον πόλεμο ο Σαακασβίλι για να ανοίξει τον σύντομο δρόμο του Μπακού, καθʼ υπόδειξη των ΗΠΑ. Η Τουρκία λοιπόν δρα ως προστηθείς εκ των ΗΠΑ, γι’ αυτό και απολαύει σήμερα της απολύτου στήριξης του Ομπάμα. Ο γερουσιαστής Ντικ Λούγκαρ, που ήταν στην τελετή, τα είπε ωμά: «Ο Ναμπούκο είναι ένα μήνυμα στον υπόλοιπο κόσμο ότι οι εταίροι (ΗΠΑ-Τουρκία) δεν θα συναινέσουν στη χειραγώγηση ενεργειακής προσφοράς για πολιτικούς σκοπούς». Οι πάντες κατάλαβαν τη νύξη για τη Ρωσία. Η Ρωσία θα αντιδράσει, όπως και στην περίπτωση του Σαακασβίλι, διότι πλέον των άλλων χάνει σοβαρά έσοδα, που τα έχει ανάγκη. Δεν αποκλείεται να έχουμε και θερμά επεισόδια. Όμως οι περιπτώσεις δεν είναι καθόλου όμοιες με τη Γεωργία και η συμπαράταξη ΗΠΑ – Τουρκίας θεωρεί ότι ήδη έχει τη δύναμη και το πάνω χέρι.

Το δεύτερο μήνυμα είναι ότι οι αγωγοί που δεν είναι της αρεσκείας των ΗΠΑ κινδυνεύουν να καθυστερήσουν σοβαρά ή να μην κατασκευασθούν καθόλου. Δεδομένου μάλιστα ότι στον Ναμπούκο σοβαρό ρόλο αναλαμβάνει η Βουλγαρία, η αμερικανική πίεση προς αυτήν για ακύρωση του αγωγού (πετρελαίου) Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης είναι πολύ πιθανόν να αποδώσει. Ήδη τα σημεία δείχνουν ότι η νέα κεντροδεξιά κυβέρνηση της Βουλγαρίας είναι αρνητικά τοποθετημένη ως προς το θέμα. Μάλιστα ο υπουργός Ενέργειας έλαβε εντολή να επανεξετάσει το θέμα. Τόσα χρόνια που καρκινοβατεί ο μοναδικός αγωγός που έδινε μεγάλα πλεονεκτήματα στην Ελλάδα, κανείς δικός μας υπεύθυνος δεν κατάλαβε τίποτε; Απορούμε με τη λογική και την πολιτική αντίληψη αυτών που μας διοικούν. Κύριε πρωθυπουργέ, έχετε καταλάβει ότι ύστερα από τόσες βαρύγδουπες δηλώσεις είναι πιθανόν ο αγωγός να μείνει στα αζήτητα; Τι θα απαντήσετε στο γιατί δεν έγινε έναρξη εργασιών τόσα χρόνια; Βεβαίως οι Αμερικάνοι το είχαν πει και μάλιστα αντιπρότειναν τον αγωγό ΑΜΒΟ, που παρέκαμπτε την Ελλάδα. Εμείς δηλαδή από τον Πούτιν μόνο τα ξεπερασμένα ΒΜΡ-3 ζητήσαμε; Μα και ο ίδιος ο Πούτιν γρήγορα κατάλαβε ότι με το στανιό υπογράφαμε, φοβούμενοι τις ΗΠΑ. Ο αγωγός South Stream απειλείται πλέον ευθέως και οι Ρώσοι μετράνε τις συνέπειες. Θα επιτρέψουν άραγε στην Τουρκία να τους θέσει εκποδών; Οι επιπτώσεις είναι μέγιστες και πιθανότατα να δούμε τα προσεχή χρόνια, που θα αρχίσει η κατασκευή του Ναμπούκο, εξαιρετικές εξελίξεις στο θέμα. Ακόμα και ο αγωγός ITGI θα μείνει μετέωρος στις ορέξεις και στα συμφέροντα της Τουρκίας. Εκτιμάται πολύ σοβαρά, ότι η παράκαμψη Στάρα Ζαγόρα – Κομοτηνή θα τύχει της τουρκικής απόρριψης.

Η Τουρκία ξέρει καλά αυτό το παιχνίδι. Αφού υποσχεθεί τα πάντα για να της δοθεί το πράσινο φως, μετά καταπατά τα συμφωνηθέντα και πράττει μόνο κατά το συμφέρον της. Είναι πλέον ή βέβαιο ότι η Τουρκία θα πετάξει έξω από το παιχνίδι των αγωγών την Ελλάδα. Από την άλλη μεριά, η Ελλάδα δεν πρέπει να έχει πια καμιά βεβαιότητα ότι η νέα βουλγαρική κυβέρνηση θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις της. Άλλώστε η Βουλγαρία όπως και οι περισσότερες πρώην κομμουνιστικές χώρες, έχουν ενταχθεί στον σκληρό ατλαντικό πυρήνα, που στηρίζει τα αμερικανικά συμφέροντα μέσα στην Ευρώπη. Ο αγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη στήριζε τη Θράκη και εξασφάλιζε μια νέα εποχή εργασιακής και οικονομικής άνθησης και πάνω από όλα πληθυσμιακής. Ο αγωγός αυτός θα όριζε και ένα νέο στάτους ειρήνης στον Έβρο, δεδομένου ότι οι χώρες που θα προμηθεύονταν πετρέλαιο θα απαιτούσαν αποχή από κάθε πράξη βίας. Τέλος, ένα άλλο σημαντικό μήνυμα του Ναμπούκο είναι ότι η Τουρκία θα απαιτήσει εκβιαστικά από την ΕΕ την είσοδό της στην κοινότητα παίζοντας με τις στρόφιγγες. Οι ΗΠΑ συνηγορούν σ’ αυτό και επιμένουν στη με κάθε τρόπο είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ. Στα τεράστια οικονομικά ωφελήματα της Τουρκίας δεν θα αναφερθώ, γιατί είναι πολλά και εν πολλοίς προφανή. Το θέμα των αγωγών δεν είναι τεχνοκρατικό, όπως νομίζουν στην Ελλάδα. Είναι πολιτικό και διπλωματικό. Απαιτεί ανθρώπους με τέτοιες ικανότητες. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έκανε δεκατρία χρόνια να καταλάβει ότι οδηγώντας την Τουρκία στην ΕΕ, σκάβει τον λάκκο της χώρας μας. Δεν έχουμε απαίτηση να καταλάβει τόσο γρήγορα… και τη στρατηγική των αγωγών, που στο κάτω κάτω είναι και δυσκολότερη.

ΠΗΓΗ