Κάθε φορά που η γειτονική χώρα συναντά μπροστά της εμπόδια, καταφεύγει στον αλυτρωτισμό…

Της Δωρας Αντωνιου

Η απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, να μη χορηγηθεί στην ΠΓΔΜ ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων και να μην τεθεί, όπως ζητούσε η σουηδική προεδρία, σαφές χρονοδιάγραμμα για επανεξέταση του αιτήματος τον προσεχή Μάρτιο, έβγαλε έναν ξεχασμένο σκελετό από κάποια ντουλάπα του δημαρχείου των Σκοπίων.

Το πολυσυζητημένο σχέδιο για τοποθέτηση γιγαντιαίου αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας της ΠΓΔΜ άρχισε να συζητείται ξανά. Μάλιστα, στις εφημερίδες της γειτονικής χώρας δημοσιεύθηκαν εκ νέου οι λεπτομέρειες για το φαραωνικών διαστάσεων κατασκεύασμα, καθώς και δηλώσεις αρμοδίων ότι το άγαλμα είναι έτοιμο και φυλάσσεται σε εργαστήριο στη Φλωρεντία, απ’ όπου, όπου να ’ναι, θα μεταφερθεί στα Σκόπια. Η αναθέρμανση της συζήτησης για το περιβόητο άγαλμα δεν ξένισε όσους παρακολουθούν την πορεία των διαπραγματεύσεων για το όνομα της ΠΓΔΜ.

Κάθε φορά που η γειτονική χώρα συναντά μπροστά της εμπόδια, τα οποία θέτει η Αθήνα πιέζοντας για λύση, η ηγεσία της καταφεύγει στον αλυτρωτισμό και ανεβάζει του τόνους της αδιαλλαξίας. Εμπειροι παρατηρητές εκτιμούν ότι αυτό γίνεται για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, πρόκειται για ρητορεία που απευθύνεται στην τοπική κοινωνία και προβάλλει την εικόνα της «ασυμβίβαστης ηγεσίας που δεν υποκύπτει στους εκβιασμούς της κακής Αθήνας». Αυτό επαναλήφθηκε τις προηγούμενες ημέρες. Τελευταία φορά που είχε ακουστεί κάτι για το άγαλμα ήταν τον περασμένο Ιούνιο, όταν δόθηκε και το χρονοδιάγραμμα τοποθέτησής του, που ήθελε τις εργασίες για διαμόρφωση της βάσης να αρχίζουν από τον περασμένο Σεπτέμβριο και την κατασκευή του μνημείου να ολοκληρώνεται το 2012. Οι εργασίες δεν άρχισαν τον Σεπτέμβριο και πολλοί είναι εκείνοι στα Σκόπια που αμφιβάλλουν για την ύπαρξη του αγάλματος και θεωρούν «φούσκα» την όλη συζήτηση.

Διεθνείς πιέσεις.

Η εξαφάνιση από την επικαιρότητα, για περίπου έξι μήνες, κάθε αναφοράς στην τοποθέτηση του αγάλματος αποδίδεται σε διεθνή, κυρίως αμερικανική, πίεση προς την πολιτική ηγεσία της ΠΓΔΜ. Οπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, «έγιναν συστάσεις προς τα Σκόπια να χαμηλώσουν τους τόνους και να αποφεύγουν κάθε αναφορά ή ενέργεια που μπορεί να εκληφθεί από την Αθήνα ως ένδειξη αδιαλλαξίας και αλυτρωτισμού και να αξιοποιηθεί ως επιχείρημα».

Οι συστάσεις αυτές έγιναν ενόψει, αρχικά, της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, τον Σεπτέμβριο, της έκθεσης αξιολόγησης της Κομισιόν για τα Σκόπια, τον Οκτώβριο, και, κυρίως, της εξέτασης του αιτήματος για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, την περασμένη εβδομάδα, που όλα συνιστούσαν, κατά τον έναν ή τον άλλο τρόπο, άτυπα χρονοδιαγράμματα για επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για το όνομα. Μόλις όλα τα χρονοδιαγράμματα εξέπνευσαν, η αλυτρωτική ρητορεία επανέκαμψε.

Η διαπραγμάτευση για την ονομασία έχει εισέλθει σε περίοδο στασιμότητας, η οποία δεν αποκλείεται να διαρκέσει αρκετούς μήνες, καθώς, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, δεν υπάρχει κάποιο ορόσημο προσεχώς, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως κίνητρο για κινητικότητα. Ο ειδικός μεσολαβητής, Μάθιου Νίμιτς, στα μέσα Νοεμβρίου, έπειτα από άτυπες συναντήσεις που είχε με τους διαπραγματευτές των δύο χωρών, πρέσβεις Αδαμάντιο Βασιλάκη και Ζόραν Γιοόλεφσκι, δήλωσε πως θα επανέλθει στο θέμα όταν θεωρήσει ότι υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ενώ μόλις πριν από λίγες ημέρες εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, δήλωσε ότι δεν αναμένεται νέα πρωτοβουλία Νίμιτς προσεχώς.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αθήνα διεμήνυσε στον ειδικό μεσολαβητή ότι δεν θα επιθυμούσε την κατάθεση μιας νέας πρότασης και έναν νέο γύρο συναντήσεων χωρίς προηγουμένως να έχει διασφαλισθεί ότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για να γίνουν κάποια βήματα εμπρός. Το μήνυμα που μεταφέρθηκε ήταν ότι η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν θα ήθελε στην αρχή της θητείας της μια αρνητική εξέλιξη στη διαπραγμάτευση, η οποία θα καταλογιζόταν στα πεπραγμένα της και θα δυσκόλευε την πιθανότητα προόδου για το επόμενο διάστημα.

Απευθείας συναντήσεις.

Η τακτική της Αθήνας, που αναμένεται να συνεχιστεί, είναι αυτή των απευθείας συναντήσεων σε επίπεδο πρωθυπουργού και υπουργών Εξωτερικών με κάθε αφορμή, ώστε να σπάσει ο πάγος, να καμφθεί η καχυποψία και να καλλιεργηθεί γόνιμο έδαφος για μια νέα πρόταση. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξαν και άτυπες διερευνητικές συναντήσεις σε αυτήν την κατεύθυνση. Η τακτική της νέας κυβέρνησης αρχικά από τα Σκόπια εξελήφθη ως προάγγελος αλλαγής στάσης της Αθήνας και υποχώρησης από αυτό που έχει ορισθεί ως «εθνική κόκκινη γραμμή». Αυτό δεν επιβεβαιώθηκε στην πράξη, κάτι που έκανε τον υπ. Εξωτερικών. της γείτονος, Αντόνιο Μιλοσόσκι, να μιλήσει, αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου και τον αναπληρωτή ΥΠΕΞ Δημήτρη Δρούτσα, στην Αθήνα, για «πολλά χαμόγελα, πολλές χειραψίες, αλλά στην ουσία τίποτε». Η ολιγόλεπτη συνάντηση, μόλις την περασμένη Πέμπτη, του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της ΠΓΔΜ, Γκιόργκι Ιβανόφ, στην Κοπεγχάγη, στο περιθώριο της διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή, δείχνει ότι η Αθήνα θα συνεχίσει την ίδια τακτική.

Μάλιστα, καθώς σε ένα δεκαήμερο ολοκληρώνεται η ελληνική προεδρία του ΟΑΣΕ και μέχρι στιγμής δεν έχει προγραμματιστεί επίσκεψη του κ. Δρούτσα στα Σκόπια υπό αυτήν την ιδιότητα, συνεργάτες του αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται η επίσκεψη να γίνει αργότερα, ως διμερής. Η τελευταία επίσκεψη Ελληνα υπουργού Εξωτερικών στα Σκόπια έγινε πριν από πέντε χρόνια, τον Οκτώβριο του 2004, από τον Πέτρο Μολυβιάτη.

ΠΗΓΗ