Ν. Λυγερός.

Όταν εξετάζουμε παραδοσιακούς χάρτες, όλα μας φαίνονται στατικά. Κοιτάζουμε το πλαίσιο και δεν βλέπουμε το πεδίο δράσης, ενώ ξέρουμε ότι υπάρχουν παίκτες. Μελετάμε τους χάρτες που γνωρίζουμε και τους κοιτάζουμε, όπως θέλουμε να τους βλέπουμε. Με άλλα λόγια, οι παραδοσιακοί χάρτες μας τυφλώνουν, διότι είναι απλώς καθρέφτες που δημιουργήσαμε εμείς.

Διατηρούμε μέσα μας τα αντανακλαστικά εποχών, όπου οι χάρτες δεν αντιπροσώπευαν την πραγματικότητα, αλλά ήταν η πραγματικότητα, όπου σημειώναμε τη θέλησή μας. Κατά συνέπεια, οι παραδοσιακοί χάρτες παραμένουν δογματικοί, διότι δείχνουν τα δεδομένα που εισάγουμε. Με άλλα λόγια, δεν είναι μελέτες με την έννοια της επιστήμης με μόνο πολιτικά τεχνάσματα με τα οποία επιβάλλονται οι δυνατοί. Παραμένει μόνο στους αδύναμους να εξετάζουν παλαιότερους χάρτες και να θυμούνται νοσταλγικά το παρελθόν μέσα στο οποίο είχαν ένα ρόλο.

Το άλλο πρόβλημα που εντοπίζουμε με αυτούς τους παραδοσιακούς χάρτες, είναι η έλλειψη δυναμικών συντελεστών διότι είναι μόνο χωρικοί και μάλιστα γεωμετρικοί. Η κυριότερη επίπτωση αυτής της ιδιότητας, είναι ότι δεν υπάρχει χρόνος. Έτσι οι παραδοσιακοί χάρτες έχουν νόημα μόνο για τις μεγάλες χώρες, ενώ οι μικρές έχουν ίσα ίσα χώρα για να επιβιώσουν στο περιθώριο. Με την πάροδο του χρόνου σε αυτές τις μικρές χώρες η στρατηγική είναι όλο και πιο διπλωματική και η διπλωματία είναι όλο και λιγότερο στρατηγική.

Ένας τρόπος θεωρητικός να αντιμετωπίσουμε αυτή τη προσέγγιση, είναι να εντάξουμε στοιχεία όχι μόνο γεωστρατηγικής αλλά και τοποστρατηγικής. Η χρήση του συνδυασμού της γεωμετρίας και της τοπολογίας δημιουργεί ένα πεδίο δράσης δυναμικό. Καθώς η τοπολογία δεν ασχολείται με τις αποστάσεις αλλά μελετά τις σχέσεις, είναι ικανή να δει οντότητες που δεν κοιτάζουμε. Διότι οι σχέσεις παράγουν γραφήματα που μας επιτρέπουν να λειτουργήσουμε δομικά με τη θεωρία ομάδων. Όμως δίχως να εισχωρήσουμε σε τεχνικές λεπτομέρειες, μπορούμε να δείξουμε μερικά στοιχεία της νέας μας προσέγγισης.

Οι δυναμικοί χάρτες επιτρέπουν την ενβύθιση των παραδοσιακών χαρτών στο χρόνο. Οι δυναμικοί χάρτες ζουν μέσα στον χωροχρόνο και όχι απλά στον χώρο.  Αυτή η ιδιότητα μάς δίνει τη δυνατότητα να μελετήσουμε ακόμα και μικρές δομές του χώρου.  Επιτρέπει επιπλέον να αναδείξουμε την ιδέα ότι οι μικρές χώρες έχουν και αυτές πρόσβαση στην υψηλή στρατηγική, αρκεί να έχουν βάθος χρόνου.  Διότι γι’ αυτές ο χώρος της αντίστασης είναι ο χρόνος.  Πουθενά αλλού δεν μπορούν να σταθούν δίχως να έχουν σοβαρές επιπτώσεις.  Αυτό σημαίνει ότι οι δυναμικοί χάρτες δεν είναι μόνον απαραίτητοι για τις μικρές χώρες, αλλά είναι ικανοί να δημιουργήσουν ένα πεδίο δράσης ακόμα και της διπλωματίας.  Διότι δίνει το χρόνο της διαχείρισης της κρίσης.

Δεν προσπαθούν αυτοί οι χάρτες να προσποιηθούν ότι δεν υπάρχουν προβλήματα.  Αντιθέτως τα αναδεικνύουν για να τα λύσουν.  Όπως η στρατηγική, κάνουν το αδύνατο για το δυνατό.  Δεν τους επαρκεί, όπως στη διπλωματία, να κάνουν το δυνατό για το αδύνατο.  Οι δυναμικοί χάρτες χρησιμοποιούν την τεχνογνωσία των μαθηματικών, όχι για να δημιουργήσουν πολύπλοκες καταστάσεις, μα για να επιλύσουν περίπλοκα προβλήματα, που παρουσιάζονται ως ειρηνικές συνθήκες, οι οποίες δεν είναι τίποτε άλλο από νέα δεδομένα για την προετοιμασία μίας εμπόλεμης κατάστασης.  Η ύπαρξη των μικρών χωρών είναι πολεμολογικής φύσης.  Η ειρήνη είναι μία πολυτέλεια των μεγάλων.  Αυτό αναδεικνύουν οι δυναμικοί χάρτες.  Ο προβληματισμός που προκαλούν, είναι η συνειδητοποίηση του ρόλου μας μέσα στον χρόνο.

ΠΗΓΗ