Μία απάντηση στην Βουλή, τύποις του υπουργού Εθνικής Άμυνας Ευάγγελου Βενιζέλου (θα δούμε εν συνεχεία γιατί την χαρακτηρίζουμε «τύποις») για τις συνθήκες του ατυχήματος του επιθετικού ελικοπτέρου AH-64DΗΑ Apache στις 31 Ιουλίου, δημιουργεί συνθήκες σοβαρής διατάραξης της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συνεργασίας, αφού εμφανίζεται ο υπουργός να διαψεύδει τον … εαυτό του δύο φορές σε ότι αφορά το θέμα της ΤΑΑ και την αναβάθμιση των ΑΗ-64Α στο επίπεδο Block II.

Η απάντηση στην Βουλή σε σχετικό ερώτημα του βουλευτή της Ν.Δ. N.Nικολόπουλου, δόθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, αλλά ενώ φέρει την υπογραφή του Ε.Βενιζέλου (ο οποίος δεν παύει βέβαια να έχει την τυπική ευθύνη της απάντησης), συντάχθηκε σε ένα άλλο στρατόπεδο από αυτό του «Παπάγου, λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα, στο στρατόπεδο Φακίνου, όπου εδρεύει η ΓΔΑΕΕ και ο «ιδιαίτερος χαρακτήρας» ο γενικός διευθυντής της ΓΔΑΕΕ, Ευάγγελος Βασιλάκος.

Ο οποίος για άλλη μιά φορά δεν διστάζει να έρθει σε μετωπική σύγκρουση με τις αμερικανικές εταιρείες, έστω και αν σε αυτό το θέμα δεν φαίνεται να έχει όλο το δίκαιο με το μέρος του, όπως συμβαίνει π.χ. με το θέμα του ASPIS II όπου πραγματικά έχει στριμώξει – και δικαίως – την Raytheon.

Αυτή την φορά ο Ε.Βασιλάκος (τον οποίο «φωτογραφίζουν» οι συνεργάτες του υπουργού ως συντάκτη της απάντησης), φτάνει στο σημείο να καταγγέλλει εμμέσως πλην σαφώς το Στέϊτ Ντιπάρτμεντ ότι έχει εξουσιοδοτήσει την κατασκευάστρια εταιρεία των Αpache, την Boeing να υποβάλλει εκ μέρους του (!) την Συμφωνία Τεχνικής Βοήθειας (ΤΑΑ) για να προωθήσει μελλοντικά προγράμματα της εταιρείας στην Ελλάδα!

Δηλαδή ότι το υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ δουλεύει για λογαριασμό της Boeing. Μπορεί να είναι και έτσι, αλλά όπως έλεγε ο μεγάλος Κωνσταντίνος Καραμανλής, υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται και πράγματα που γίνοναι και δεν λέγονται. Δηλαδή πίστευέ το και λειτούργησε βάσει της πίστης σου αυτής, αλλά μην τους το πετάς κατάμουτρα…

Ας παρουμε τα πράγματα από την αρχή για να γίνει και καλύτερα κατανοητό πως μπορεί μια απλή, απλούστατη υπόθεση να εξελιχθεί σε σίριαλ και να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα εκ του μη όντος. Κατ’αρχήν να σημειώσουμε ότι το θέμα της μη υπογραφής της ΤΑΑ το αποκάλυψε το defencenet.gr την 1η Αυγούστου, την επαύριο του τραγικού ατυχήματος στην Πάχη Μεγάρων.

Η ΤΑΑ δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια συνήθης φόρμα που υπογράφεται μεταξύ του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (αρμόδια ΓΔΑΕΕ) και του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών και η οποία υποβάλλεται αναγκαστικά από την αμερικανική νομοθεσία μαζί με την σύμβαση από την εκάστοτε αρμόδια εταιρεία.

Αναφέρεται σε ασφαλιστικές νομικές-εμπορικές δικλείδες για μη διαρροή της σχετικής τεχνονγωσίας κλπ.
Κάτι που ομολογεί και ο Ευάγγελος Βασιλάκος στην απάντηση που συνέταξε και υπογράφει ο Ε.Βενιζέλος («Της έριξε μια ματιά» λένε οι συνεργάτες του): «Σημειώνεται ότι η υπογραφή της ΤΑΑ, απορρέει από την νομοθεσία των ΗΠΑ (χώρα που βρίσκεται η έδρα του Προμηθευτή) και συγκεκριμένα από την §120.22 του “INTERNATIONAL TRAFFIC IN ARMS REGULATION” (“ITAR”). Σε εκτέλεση των ανωτέρω, υπεγράφη η TAA TA 2491-01, η οποία μέχρι σήμερα έχει τροποποιηθεί τρεις (3) φορές (17 Νοε 2003, 5 Ιουλ 2005 και 26 Οκτ 2007)» λέει η απάντηση που δόθηκε στην Βουλή. Άρα προς τι το πρόβλημα και η ΤΑΑ δεν υπογραφόταν;

Η συνέχεια έχει πολύ ενδιαφέρον. «Η Boeing στις 20 Ιανουαρίου 2009, με την επιστολή 09-127623-DH-GRC υπέβαλε πρόταση για τροποποίηση Νο 4 της TAA TA 2491-01 εν όψει της παραλαβής των ΑΗ-64DHA Apache. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της παραγράφου 4 του άρθρου 27 της σύμβασης 035Α/03 (ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΕΞΑΓΩΓΗΣ/ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ), «Ο ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ συμφωνεί να συνυπογράψει μαζί με τον ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗ μία Συμφωνία Τεχνικής Βοήθειας (ΤΑΑ) για την εκτέλεση των υπηρεσιών» (Προσθήκη «9» στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «ΙΓ»)». Ως εδώ όλα καλά.

Και συνεχίζει η απάντηση: «Στη συνέχεια, απεστάλη στην εταιρεία Boeing, η Φ.093/59194/Σ.2263/14 Μαϊ 2009/ΓΔΑΕΕ/ΔΑΠΚΣ με την οποία ζητήθηκε η παροχή σχεδίου τροποποίησης της εν λόγω ΤΑΑ, καθώς και επιπρόσθετες πληροφορίες και διευκρινήσεις. Την 22 Μαϊ 2009, η εταιρεία Boeing απέστειλε την επιστολή 09-135112-DH-GRC/22 May 2009/The Boeing Company, με την οποία δεν παρείχε επαρκείς διευκρινίσεις-εξηγήσεις επί των παραπάνω ερωτημάτων που τέθηκαν από την Ελληνική πλευρά, ενώ την 21-6-2010 παρελήφθη νέα επιστολή με την οποία η εταιρεία The Boeing Company απέστειλε ανυπόγραφη νέα ΤΑΑ, υπό στοιχεία 0339-10, που – σύμφωνα με την εταιρεία The Boeing Company – θα αντικαθιστούσε την ισχύουσα ΤΑΑ 2491-01, που έληγε την 30 Ιουν. 2010. Την 23 Ιουλ. 2010 παρελήφθη η 10-010557-DH-GRC/12 July 2010/The Boeing Company επιστολή με την οποία η εταιρεία The Boeing Company ενημέρωνε ότι δεν είχε λάβει υπογεγραμμένη την νέα ΤΑΑ 0339-10 και επικαλούμενη τις προβλέψεις του ITAR, δήλωσε ότι δεν συνεχίζει την παροχή οποιασδήποτε μορφής τεχνικής υποστήριξης στα Ε/Π της σύμβασης 035Α/03 μέχρι την υπογραφή της νέας ΤΑΑ 0339-10. Ακολούθως, την 29 Ιουλ. 2010 η εταιρεία BOEING απέστειλε την 10-011413-DH-GRC/29 July 2010/The Boeing Company, επιστολή, στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων, ότι αν η ΤΑΑ που είχε υποβάλει για υπογραφή την 16 Ιουν. 2010 τροποποιηθεί από την ΓΔΑΕΕ, θα απαιτηθεί επιπλέον διάστημα 90 ημερών για την λήψη έγκρισης από το Αμερικανικό State Department».

Ως εδώ απλώς επιβεβαιώνονται αυτά που είχε γράψει το defencenet.gr στο δημοσίευμα της 1ης Αυγούστου. Όμως ακολουθεί μία παράγραφος που θεωρείται η «πέτρα του σκανδάλου» για τους Αμερικανούς (των οποίων κορυφαίο στέλεχος της αποστολής αμυντικής συνεργασίας κουνούσε το κεφάλι του ψιθυρίζοντας «Oh God, οh God» διαβάζοντάς την!): «Από τον έλεγχο των περιεχομένων της νέας προτεινόμενης εκ μέρους της εταιρείας Boeing ΤΑΑ, προκύπτει ότι βασικό αντικείμενο αυτής δεν αποτελεί η όποια τεχνική αρωγή για τα νέα ελικόπτερα Apache-D όπως ακριβώς δηλαδή αναγράφεται και στην υφιστάμενη ΤΑΑ 2491-01 που συνδέεται με τη συγκεκριμένη σύμβαση προμήθειας των εν λόγω Ε/Π (σύμβαση 035Α/03), αλλά η εξασφάλιση μελλοντικών εμπορικών δραστηριοτήτων της εταιρείας στη χώρα μας (π.χ. αναβάθμιση των ελικοπτέρων Apache-A), γεγονός που αποκλείει την όποια σύνδεση του αεροπορικού δυστυχήματος της 30ης Ιουλίου 2010 με την προτεινόμενη νέα ΤΑΑ».

Εδώ είναι που μάλλον χάνεται η μπάλα από ελληνικής πλευράς. Την ΤΑΑ που έλαβε η ΓΔΑΕΕ το defencenet.gr την εντόπισε και την ανέγνωσε προσεκτικά. Είναι γεγονός ότι ταυτοχρόνως θα ίσχυε και για τα αναβαθμισμένα ελικόπτερα του Block II, αν, τονίζουμε τον «αν και εφόσον» θα επέλθει συμφωνία για την αναβάθμισή τους. Είναι σαφής η αναφορά στην «πιθανή υλοποίηση του προγράμματος αναβάθμισης». Δεν είναι βασικό αντικείμενό της εν λόγω ΤΑΑ και είναι να απορεί κατ’αρχήν κάποιος για την επιμονή του Ε.Βασιλάκου στο θέμα. Αλλά και να ήταν, θα έπρεπε άμεσα, λόγω του επείγοντως του όλου θέματος (έμειναν χωρίς τεχνική υποστήριξη τα Αpache δέκα ημέρες πριν το ατύχημα) έπρεπε να είχε δώσει αρνητική τεκμηριωμένη απάντηση άμεσα και όχι να περιμένει εβδομάδες, όπως είναι η πάγια τακτική του σε άλλες υποθέσεις όπου κάποιες εταιρείες ας πούμε ότι «σηκώνει ο οργανισμός τους καψώνι».

Φυσικά είναι κακοήθειες αυτά που του καταλογίζουν για «εκλεκτικές σχέσεις» με πρώην αντιπρόσωπο της Boeing που τώρα έχει κάθε συμφέρον να ναυαγήσει το πρόγραμμα αναβάθμισης στο Block II, αλλά αυτές είναι οι συνήθεις αναπόδεικτες κατηγορίες. Επειδή τυχαίνει η εν λόγω αντιπροσωπεία να είναι πρώτη σε υπογραφές από τον Ε.Βασιλάκο σε απορρόφηση αντισταθμιστικών οφελών δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι ασκεί επάνω του κάποια, ας πούμε, «εξωθεσμική επιρροή» σε αυτά που λέει και υποστηρίζει ο ΓΔΑΕΕ για το  θέμα.

Ίσως το όλο ζήτημα να έκλεινε εδώ αν δεν υπήρχαν ορισμένα σημεία που έχουν δημιουργήσει ας πούμε αυξημένη τριβή στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις:

Πρώτον, η απάντηση του Ε.Βενιζέλου (τύποις, εαναλαμβάνουμε, αλλά οι Αμερικανοί δεν το ξέρουν…), δαιμονοποιεί το πρόγραμμα αναβάθμισης στο  επίπεδο Block II ενώ ο ίδιος ο Ε.Βενιζέλος έχει υπογράψει για να εκδοθεί άμεσα LoR! Δηλαδή εμφανίζει τον υπουργό ως διχασμένη προσωπικότητα: Την μία να ζητεί έκδοση LoR από ελληνικής πλευράς για το Block II και την άλλη να απορρίπτει ακόμα και την απλή ΤΑΑ επειδή αναφέρεται σε μία πιθανότητα «αν και εφ’όσον υπάρχει αναβάθμιση στο Βlock II» η νυν ΤΑΑ να περιλαμβάνει και τα μελλοντικά 12 ελικόπτερα που έχει αποφασιστεί να εκσυγχρονιστούν.

Δεύτερον για το θέμα της LoR, υπήρξε δέσμευση, προφορική μεν, αλλά δέσμευση, στον απερχόμενο Αμερικανό πρεσβευτή Ν.Σπέκχαρντ από τον υπουργό Εθνικής άμυνας Ε.Βενιζέλο στην πρόσφατη συνάντησή τους επί της αποχωρήσει του τελευταίου. Δύο εβδομάδες μετά φτάνει η εν λόγω απάντηση στην Βουλή. Άντε να εξηγήσεις στον κάθε Αμερικανό ότι στο Ελλάντα συνηθέστατα, άλλες οι βουλές των υπουργών και άλλες των υφισταμένων τους. Δεύτερο κρούσμα διχασμού προσωπικότητας.

Και τρίτον, η απάντηση στην Βουλή ήρθε μία εβδομάδα μετά την απάντηση του Ε.Βασιλάκου, προς την Boeing, ο οποίος πολύ σωστά, αφού έτσι πιστεύει, της ζητεί να απαλειφθούν οι όποιες αναφορές σε μελλοντικό ρπόγραμμα αναβάθμισης Block II.

Βέβαια τους απειλεί και με ρήτρες, αν δεν έρθουν να παράσχουν άμεσα τεχνική υποστήριξη (παραβαίνοντας τον αμερικανικό νόμο. Κρίμα που δεν ήταν τόσο τυπικός με τα υποβρύχια. Θα είχε κερδίσει πολλά η χώρα…). Ο Ε.Βασιλάκος έκανε κάτι που έπρεπε να είχε κάνει από την πρώτη στιγμή. Αλλά η καθυστέρηση αυτή την φορά είχε συνέπειες.

Τώρα, μη πράττοντας το αυτονόητο, δηλαδή να τους υποχρεώσει να τροποποιήσουν άμεσα στην ΤΑΑ, έχασε σε πολλά επίπεδα: Πρώτον και κυριότερον σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι είχε ευθύνη η κατασκευάστρια εταιρεία η μη απάντησή του (όχι η αρνητική ή υπό όρους, αλλά η καθόλου απάντησή του) υπονομεύει καίρια την ελληνική νομική θέση.

Δεύτερον δημιουργεί προβλήματα εκεί που κανονικά δεν έπρεπε να υπάρχουν στις σχέσεις μας με τους Αμερικανούς. Καλό το παραμύθι ότι «Άλλο οι εταιρείες και άλλο οι κυβερνητικοί», αλλά δεν έχει δράκο. Οι Αμερικανοί κυβερνητικοί υπάλληλοι και στρατιωτικοί εργάζονται – και απόλυτα σωστά – για τις εταιρείες της χώρας τους, όπως εργάζονται για την χώρα τους.

Τρίτον αφήνει να κυκλοφορούν διάφορες κακοήθειες για «ειδικές σχέσεις του» με αντιπροσώπους και λειτουργία του σε βάρος άλλων, κάτι που δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να συμβαίνει. Και τέταρτον για να αμυνθεί στα εις βάρος του αυταπόδεικτα, βάζει έναν-δύο δημοσιογράφους στενά εξαρτώμενος από αντιπροσώπους να τον υπερασπίζονται.

Ε, μετά από όλα αυτά δεν είναι  να απορεί κάποιος που η Νέα Δημοκρατία έχασε με 11 μονάδες διαφορά και ο Ευάγγελος Βασιλάκος ήταν βασικό στέλεχος του πολιτικού σχειδασμού της (υπάρχουν και χειρότερα: Ο προϊστάμενός του στον πολιτικό σχεδιασμό ενός ολόκληρου κυβερνητικού κόμματος, ο Νίκος ο Καραχάλιος, εργάζεται πλέον, στο γραφείο Τύπου του Ολυμπιακού)… Ας ελπίσουμε ότι μια αντίστοιχη θέση θα περιμένει τον ίδιο στο γραφείο Τύπου του Παναθηναϊκού που λατρεύει (αν και εκεί θα έχει να αντιμετωπίσει τους ίδιους, εν πολλοίς, εχθρούς που αντιμετώπιζε στην ΓΔΑΕΕ). Αν βέβαια δεν τον κάνουν δεκτό στην EDA.

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr