του Barry Eichengreen*

Όλοι πλέον έχουν αντιληφτεί ότι η ελληνική οικονομία χρειάζεται απεγνωσμένα βοήθεια.

Η ανεργία αγγίζει το 16%, και συνεχώς αυξάνεται.

Ακόμη και μετά από έναν χρόνο οδυνηρών περικοπών, το έλλειμμα του προϋπολογισμού της ξεπερνά το 10% του ΑΕΠ.

Οι Έλληνες δεν πληρώνουν τους φόρους τους.

Το σύστημα καταγραφής της ακίνητης περιουσίας είναι χάλια. Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στις τράπεζες, αλλά ούτε και στη κυβέρνηση και στις πολιτικές της.

 Αφού λοιπόν η ελληνική οικονομία χρειάζεται μια βοήθεια, ιδού μια καινοτόμος ιδέα: Δώστε της βοήθεια. Ήρθε η ώρα για την ΕΕ να προχωρήσει στην εφαρμογή ενός Σχεδίου Μάρσαλ για την Ελλάδα.

Αντί λοιπόν να συνεχίζει να την φορτώνει με ανυπέρβλητα χρέη, η ΕΕ θα πρέπει να προσφέρει στην Αθήνα ένα πολυετές πρόγραμμα βοήθειας.

 

Οι Έλληνες (και οι δωρητές) θα αποφασίσουν για το ποια προγράμματα θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν. Αυτά θα μπορούσαν να είναι αιολικές και ηλιακές εγκαταστάσεις, έτσι ώστε η χώρα να μετατραπεί σε εξαγωγέα ενέργειας, ή εκσυγχρονισμός των λιμανιών της ώστε να αποτελεί εμπορικό κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου.

Η ξένη τεχνογνωσία μπορεί να προσφέρει πολλά στο απαρχαιωμένο φορολογικό της σύστημα, καθώς και στο εθνικό κτηματολόγιο.

Οι τράπεζες της θα μπορούν να ενισχυθούν με κεφάλαια, έτσι ώστε να απαλυνθεί μέρος του χρέους. Μπορεί επίσης να ενισχυθεί οικονομικά η κρατική βοήθεια προς τους ανέργους, τους άπορους, και τους ηλικιωμένους, που αποτελούν τα κύρια θύματα της κρίσης.

Η ΕΕ θα πρέπει  να εξετάσει αυτή τη πρόταση στα σοβαρά. Έτσι κι αλλιώς φταίει κι αυτή για τη κατάντια της Ελλάδας.

Την ενέταξε στις τάξεις της, γνωρίζοντας πως πάσχει από σημαντικά δομικά προβλήματα ως κράτος.

Στη συνέχεια την ενέταξε και στην ευρωζώνη, ξέροντας ότι οι δημοσιονομικοί της ισολογισμοί δεν άξιζαν μια.

Και τέλος, αδιαφόρησε όταν οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες ενθάρρυναν την  σπατάλη των ελληνικών κυβερνήσεων.

Δεύτερον, η σημερινή στρατηγική, που προσπαθεί να βγάλει από τα μύγα ξύγκι, δεν σημειώνει καμιά επιτυχία.

Υπάρχουν όρια στο πόσο μπορεί να αναμορφωθεί μια χώρα. Μια κοινωνία που δεν έχει πλέον εμπιστοσύνη στο πολιτικό της σύστημα, αντέχει μέχρις ενός βαθμού.

Οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει επιτέλους να συνειδητοποιήσουν αυτή τη πραγματικότητα.

Τέλος, η ιστορία μας δείχνει, πως ένα νέο Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα, θα πετύχαινε πολλά.

Ας θυμηθούμε τη κατάσταση των ευρωπαϊκών κρατών που δέχθηκαν τη βοήθεια των ΗΠΑ λίγο μετά τον Β`ΠΠ. Ήταν όλα καταχρεωμένα.

Έπασχαν από ελλείμματα. Δεν έκαναν εξαγωγές.

Το καθεστώς της ιδιοκτησίας της ακίνητης περιουσίας ήταν ασαφές. Η στήριξη προς τις κυβερνήσεις ήταν εύθραυστη.

Το Σχέδιο Μάρσαλ, επένδυσε σε στρατηγικούς τομείς, και βοήθησε στις εξαγωγές.

Το λιμάνι του Rotterdam, για παράδειγμα, μεταμορφώθηκε σε εμπορικό κέντρο της Βόρειας Ευρώπης.

Η οικονομική βοήθεια συνετέλεσε στην ανάκαμψη της βιομηχανίας. Και σε μερικές περιπτώσεις, όπως αυτή της Γαλλίας, σβήστηκε μέρος του δημόσιου χρέους.

Τα προγράμματα αυτά επιλέχθηκαν διμερώς, τόσο από τους χορηγούς όσο και από τους αποδέκτες. Μάλιστα, ο αποδέκτης έπρεπε να βάλλει κι αυτός ισόποσα χρήματα για το κάθε χρηματοδοτούμενο έργο.

Παράλληλα, τα κράτη που αποδέχονταν την αμερικανική βοήθεια ήταν υποχρεωμένα να επιδιώξουν μια

μακροοικονομική σταθερότητα.

Αυτό ήταν εύκολο διότι η βοήθεια γέμισε τα δημόσια ταμεία, μειώνοντας τις αρνητικές συνέπειες των όποιων περικοπών στις δαπάνες. Έτσι, η λαϊκή υποστήριξη στις κεντρώες κυβερνήσεις που ανέλαβαν να υλοποιήσουν αυτά τα προγράμματα, ενισχύθηκε.

Η λαϊκή στήριξη προς τις πολιτικές σταθερότητας και μεταρρυθμίσεων που εφαρμόστηκαν, μπορεί κάλλιστα να αποτελεί και τη κυριότερη συνεισφορά του Σχεδίου Μάρσαλ.

Έχοντας εξασφαλίσει τη στήριξη αυτή, οι κυβερνήσεις μπόρεσαν να προχωρήσουν στην υλοποίηση των προγραμμάτων τους. Έτσι, ορθοπόδησε και πάλι η Ευρώπη.

Οι κυνικοί, δηλαδή οι οικονομολόγοι, ανησυχούν πως ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα, μπορεί να δημιουργήσει άσχημο προηγούμενο.

Προειδοποιούν πως κάποιες άλλες χώρες, όπως είναι η Πορτογαλία, θα αρνηθούν να πάρουν περαιτέρω μέτρα λιτότητας, αν δεν γίνουν κι αυτές αποδέκτες παρόμοιας βοήθειας.

Οι οικονομολόγοι ονομάζουν αυτού του είδους την ανησυχία «ηθικό κίνδυνο». Θα πρέπει όμως να αναλογιστούμε το κοινωνικό χάος και τη διεθνή απαξίωση από τα οποία πάσχει σήμερα η Ελλάδα.

Και πέραν του ηθικού κινδύνου, υπάρχει ο κίνδυνος της διάλυσης. Η Ελλάδα μπορεί να καταρρεύσει οικονομικά, κοινωνικά, και πολιτικά. Αν αυτή η κατάρρευση δεν αποτραπεί, μπορεί να συμπαρασύρει ολόκληρη την Ευρώπη.

Ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα θα πιέσει τους Ευρωπαίους ηγέτες να κάνουν κάτι άνευ προηγουμένου: Να ηγηθούν. Αυτό δηλαδή που έκαναν οι ΗΠΑ μετά τον Β`ΠΠ.

Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να κοιτάξουν πίσω, 60 χρόνια, τότε που τα κράτη τους ήταν κι αυτά στα όρια της κατάρρευσης, και πήραν την βοήθεια που χρειάζονταν για να σταθούν στα πόδια τους.

Μια βοήθεια που τους επέτρεψε να φτάσουν σε σημείο τέτοιο, που σήμερα μπορούν και τα ίδια να βοηθήσουν την Ελλάδα.

* Καθηγητής στο  University of California, Berkeley

ΠΗΓΗ: »Project Syndicate» – »Αntinews»