Οι πληροφορίες των αρχών του έτους επαληθεύτηκαν.

Η τρόικα επέστρεψε στην Αθήνα µε το ∆ΝΤ να εκβιάζει. Η υπογραφή των τριών πολιτικών αρχηγών σε επιστολή που θα προσφέρει διαβεβαιώσεις για την εφαρµογή ιδιαίτερα σκληρών µέτρων αποτελεί απαράβατο όρο για την έγκριση του µνηµονίου Plus και την υλοποίηση του PSI.

Τα νέα 30ετή οµόλογα µε τα οποία θα αντικατασταθούν τα παλαιά στο πλαίσιο του PSI συµβολίζουν έναν «30ετή γάµο» της Ελλάδος µε τους εταίρους της και γι’ αυτό θεωρείται λογικό να ζητηθεί σήµερα η µέγιστη πολιτική δέσµευση για την τήρηση των όρκων πίστης.

Αυτή τη στιγµή η κυβέρνηση του κ. Λουκά Παπαδήµου δίνει ύστατη µάχη σε δύο µέτωπα καθώς εξελίσσονται ταυτοχρόνως σκληρές διαπραγµατεύσεις αφενός για την αναδιάρθρωση του χρέους (PSI) και αφετέρου για το µνηµόνιο Plus, το λεγόµενο «δεύτερο µνηµόνιο».

Οι δύο διαπραγµατεύσεις είναι αλληλένδετα συνδεδεµένες αφού η θετική έκβαση της πρώτης επηρεάζεται καταλυτικά και αµφίδροµα από την επιτυχή εξέλιξη της δεύτερης.

«Η υπογραφή σας θα ζητηθεί από την τρόικα και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για το νέο µνηµόνιο» φέρεται να είπε ο κ. Λ. Παπαδήµος στους κκ. Γ. Παπανδρέου, Αντ. Σαµαρά και Γ. Καρατζαφέρη την Πέµπτη το απόγευµα. Ο Πρωθυπουργός παρουσίασε στους πολιτικούς αρχηγούς ένα έγγραφο που περιείχε τις υποχρεώσεις της χώρας και εξήγησε ότι οι εταίροι εκτιµούν πως η δέσµευση των πολιτικών δυνάµεων για την υλοποίηση των συµφωνηθέντων θεωρείται προαπαιτούµενο για την έγκριση του «δεύτερου µνηµονίου». Κανείς εκ των αρχηγών δεν αντέδρασε αφού φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ότι η εναλλακτική λύση είναι η ασύντακτη αποχώρηση από την ευρωζώνη. Ωστόσο, οι απαιτήσεις της τρόικας και ιδίως του ∆ΝΤ όπως αυτές εκφράστηκαν κατά τη συνάντηση των τριών επικεφαλής µε τον Πρωθυπουργό την Παρασκευή το απόγευµα αποδείχθηκαν σκληρότερες εκείνων που παρουσιάστηκαν στο έγγραφο την προηγούµενη ηµέρα.

Ο κ. Πόουλ Τόµσεν επισήµανε ότι η βιωσιµότητα του χρέους είναι αµφισβητήσιµη καθώς η επιδείνωση των συνθηκών στην ελληνική και στην ευρωπαϊκή οικονοµία δηµιουργεί χρηµατοδοτικό κενό που πλησιάζει τα 60 δισεκατοµµύρια ευρώ. Σε µια προσπάθεια να διαφυλάξει την αξιοπιστία του στις αγορές ότι χρηµατοδοτεί µόνον φερέγγυες χώρες το Ταµείο ζητεί µέτρα-σοκ για να δώσει το «πράσινο φως» στο νέο µνηµόνιο και στο PSI.

|||||||| Νέες δυσκολίες

Οι εξελίξεις αυτές φαίνεται ότι δυσχεραίνουν τις διαπραγµατεύσεις µε τον εκπρόσωπο των πιστωτών και επικεφαλής του ∆ιεθνούς Χρηµατοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF) κ. Τσαρλς Νταλάρα για την εξασφάλιση της συναίνεσης από το 75% των δανειστών που θα εµφανιστούν στην (ηλεκτρονική) Συνέλευση των Πιστωτών σε µια συγκεκριµένη συµφωνία περικοπής του χρέους. Το ποσοστό αυτό είναι απαραίτητο προκειµένου η συµφωνία να µετατραπεί σε υποχρεωτική για το υπόλοιπο 25% µέσω σχετικού νόµου (εισαγωγής των ρητρών συλλογικής δράσης – CACS – στο ελληνικό δίκαιο) που θα κατατεθεί στη Βουλή. Σε συνέντευξή του στους «Times» της Νέας Υόρκης την περασµένη Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2012 ο κ. Παπαδήµος επιβεβαίωσε την ύπαρξη της συγκεκριµένης στρατηγικής που αποκάλυψε το «Βήµα της Κυριακής» στις 4 ∆εκεµβρίου 2011.

|||||||| Πιέσεις Νταλάρα

Η επιδείνωση της βιωσιµότητας του χρέους απαιτεί «σκληρό PSI» µε µικρό επιτόκιο και µεγάλη περικοπή στην ονοµαστική αξία των οµολόγων προκειµένου να υλοποιηθούν οι προβλέψεις της 26ης Οκτωβρίου για χρέος 120% του ΑΕΠ το 2020. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν θα είναι εύκολο. Η συναίνεση της πλειοψηφίας είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση του νόµου που θα διέπει την αναδιάρθρωση. Ο κ. Νταλάρα θα διαπραγµατευτεί σκληρά προτού την προσφέρει έτσι ώστε να πετύχει για λογαριασµό των εργοδοτών του την καλύτερη δυνατή συµφωνία.

Ως εκ τούτου πολλοί εκτιµούν ότι ο κ. Νταλάρα ενδέχεται να εξαντλήσει τα ισχνά πλέον χρονικά περιθώρια. Προκειµένου να υπάρξει ικανός χρόνος για την υλοποίηση της συµφωνίας του PSI θα πρέπει αυτή να οριστικοποιηθεί ως τη Σύνοδο Κορυφής της 30ής Ιανουαρίου.

Σύµφωνα µε πηγές που συµµετέχουν στις διαπραγµατεύσεις «οποιαδήποτε συµφωνία θα πρέπει να περιλαµβάνει αναφορά στις ρήτρες συλλογικής δράσης και αυτό σηµαίνει ότι την ώρα των ανακοινώσεων θα πρέπει αυτές να έχουν νοµοθετηθεί».

Κατά συνέπεια η ανακοίνωση της συµφωνίας και η κατάθεση του σχετικού νόµου στη Βουλή πρέπει να γίνουν σχεδόν ταυτόχρονα εντός της προσεχούς εβδοµάδας. Τίποτε όµως δεν αποκλείει απρόβλεπτες καθυστερήσεις. «Η συµ φωνία θα κλείσει τη 12η ώρα» υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές.

Οι ιδιώτες δανειστές «ανταλλάσσουν» µικρότερο επιτόκιο µε την παροχή εγγυήσεων του Προσωρινού Μηχανισµού που θα µπορούσαν να ενσωµατωθούν στα νέα οµόλογα ή µε την εξασφάλιση ίδιας προτεραιότητας αποπληρωµής µε εκείνη που απολαµβάνουν οι επίσηµοι πιστωτές (Ευρώπη και ∆ΝΤ).

Κρίσιµο σηµείο της διαπραγµάτευσης είναι να παρασχεθεί µια περίοδος χάριτος περίπου δέκα ετών στις πληρωµές για το κεφάλαιο στα 20ετή ή 30ετή οµόλογα. ∆ηλαδή τα πρώτα δέκα χρόνια θα είναι απλά τοκοφόρα και τα επόµενα δέκα ή είκοσι το ∆ηµόσιο θα πληρώνει το 1/10 ή το 1/20 του κεφαλαίου συν τους τόκους.

∆ηλαδή θα αποφεύγεται στη λήξη να πληρωθεί το 100% του ποσού το οποίο θα επιµερίζεται (amortization) στα έτη µεταξύ 2022 -2032 ή 2022-2042, περίοδο που ο προϋπολογισµός αναµένεται να µπορεί επιτέλους να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις αυτές.

|||||||| Ο Φεβρουάριος της τρόικας

Με κακούς οιωνούς ξεκίνησαν οι συζητήσεις µε την τρόικα για το µνηµόνιο plus. Τα σκληρά διαρθρωτικά και δηµοσιονοµικά µέτρα θα συνοδεύονται από τέσσερα FAFA (Financial Assistance Facility Agreement). Το πρώτο θα αφορά τη χρηµατοδότηση του PSI (35 δισ.), το δεύτερο την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (30 δισ.), το τρίτο εγγυήσεις προς την ΕΚΤ ότι τα οµόλογα που διαθέτει θα καλυφθούν αν πτωχεύσουν (30 δισ.) και το τέταρτο τις χρηµατοδοτικές ανάγκες του κράτους για τα επόµενα έτη (35 δισ.).

Το ∆ΝΤ επιµένει προκλητικά στην απαίτηση για µείωση του κατώτατου και κατάργηση του 13ου και 14ου µισθού αδιαφορώντας για τις σοβαρές ενστάσεις ότι αυτή η πολιτική είναι κοινωνικά και οικονοµικά καταστροφική αφού θα οδηγήσει την ύφεση στο 10% και την ανεργία πολύ πάνω από το 1 εκατοµµύριο.

Σύµφωνα µε πληροφορίες ο κ. Παπαδήµος αρνήθηκε τον όρο αυτό και θα εξηγήσει τους λόγους της άρνησής του στους οµολόγους του κατά τη διάρκεια των επαφών που θα έχει αυτές τις ηµέρες.

Το ∆ΝΤ επιµένει ακόµη στην επιβολή ευελιξίας στις απολύσεις, στην κατάργηση της ωρίµανσης στις αποδοχές, στην περικοπή των επικουρικών συντάξεων, στην πλήρη απελευθέρωση των επαγγελµάτων και στη µείωση του κράτους µε απολύσεις χιλιάδων υπαλλήλων.

Σε όλα αυτά πρέπει να συµφωνήσουν οι πολιτικοί αρχηγοί – την ώρα που οι κατηγορίες για τον χειρισµό του πρώτου µνηµονίου επιδεινώνουν το κλίµα – προκειµένου το αργότερο στις αρχές Μαρτίου – και πάλι τη 12η ώρα… – να εκταµιευθούν τα κεφάλαια που απαιτούνται για να υλοποιηθεί το PSI και να αποφευχθεί η ασύντακτη χρεοκοπία και η αποχώρηση από την ευρωζώνη. Επισηµαίνεται πάντως ότι η Ελλάδα έχει διαπραγµατευτικά περιθώρια αφού όλοι φοβούνται ότι µια ασύντακτη ελληνική χρεοκοπία είναι αδύνατον να µην πλήξει την υπόλοιπη ευρωζώνη.

Μυστικό σχέδιο για «δεύτερη αναδιάρθρωση»

«Ακόµη και ένα σκληρό PSI θα είναι µόνο η αρχή» λένε στο «Βήµα της Κυριακής» πηγές των διεθνών αγορών. Προεξοφλείται ότι το χρέος δεν θα είναι βιώσιµο ακόµη και αν, όπως προβλέπει η συµφωνία της 26ης Οκτωβρίου, µειωθεί στο 120% του ΑΕΠ το 2020. Γι’ αυτό εκτιµάται ότι µετά το PSI θα ακολουθήσει η εθελοντική αναδιάρθρωση των οµολόγων που διαθέτει σήµερα η ΕΚΤ, οι ευρωπαϊκές χώρες (διακρατικά δάνεια από το πρώτο µνηµόνιο) και το ∆ΝΤ. Η αναδιάρθρωση µπορεί να γίνει µε την επιµήκυνση της αποπληρωµής και τη µείωση του επιτοκίου ή την επαναγορά και διαγραφή κάποιων εκ των δανείων αυτών από το Ελληνικό ∆ηµόσιο.

Μια άλλη λύση θα ήταν η διοχέτευση του χρέους στον Μόνιµο Μηχανισµό (ESM) ο οποίος θα µπορούσε να αναλάβει την αναδιάρθρωσή του. Με αυτόν τον τρόπο το ελληνικό χρέος θα µειωθεί κάτω από το 120% του ΑΕΠ πριν από το 2020, µε αποτέλεσµα, αν το µνηµόνιο Plus δεν ενεργοποιήσει την επιστροφή στη δραχµή (!), να κατορθώσει η χώρα να επιστρέψει στις αγορές.

Εν τω µεταξύ στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες ανησυχούν για τις επιπτώσεις του PSI. Ελληνικές τραπεζικές πηγές εκτιµούν ότι η συµφωνία θα διαµορφώσει θετικό κλίµα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

∆ιεθνείς πηγές ωστόσο εκφράζουν σκεπτικισµό και δεν αποκλείουν το ενδεχόµενο το ελληνικό PSI να προκαλέσει την εκτίναξη των spreads στην Ιταλία.

Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο στη Σύνοδο Κορυφής της 30ής Ιανουαρίου αναµένεται δίπλα στα «αποκαλυπτήρια» του ελληνικού PSI να παρουσιαστεί το «διπλό µπαζούκα» της ΕΚΤ και του ∆ΝΤ. Ο επικεφαλής της ΕΚΤ κ. Μάριο Ντράγκι προετοιµάζει την ενεργοποίηση δεύτερου τριετούς προγράµµατος φθηνού δανεισµού των τραπεζών ύψους 500 δισ. ευρώ και η κυρία Κριστίν Λαγκάρντ αναµένεται να ανακοινώσει την αύξηση της δύναµης πυρός του Ταµείου κατά 500 δισ. ευρώ – και γι’ αυτόν τον λόγο, εκτός από τα θέµατα ελληνικού ενδιαφέροντος, συναντά σήµερα την κυρία Ανγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο.