Το Ρ-3Β Orion είναι ένα παλιό τετρακινητήριο αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας μεγάλης εμβέλειας. Το μέσο κόστος πτήσης ανά ώρα ανέρχονταν λίγο πριν την απόσυρσή του από την γραμμή του Πολεμικού Ναυτικού σε περίπου 12.000 ευρώ. Συγκριτικά, τα δικινητήρια μεταγωγικά C-130 της ΠΑ έχουν ένα μέσο κόστος πτήσης από περίπου 7.500 ευρώ. Η σχετικά μικρή διαφορά μεταξύ των δύο οφείλεται στο γεγονός ότι το δεύτερο πετά πάντα με αναμμένους όλους τους κινητήρες.

Τα Ρ-3 του Πολεμικού Ναυτικού παρελήφθησαν μεταχειρισμένα από τις ΗΠΑ, 6 αεροσκάφη το διάστημα 1996-1997 από το πλεόνασμα του Αμερικανικού Ναυτικού, στο πλαίσιο των συμφωνιών για τις αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα, και αντικατέστησαν τα τότε απαρχαιωμένα HU-16B Albatross. Πολύ νωρίτερα, το 1968, το Ναυτικό είχει προμηθευτεί έντεκα 25 ετών μεταχειρισμένα HU-16B Albatros από τη Νορβηγία. Τα Orion φέρουν παραλλαγή χρώματος γκρι. Επανδρώνονταν από μεικτά πληρώματα ΠΝ – ΠΑ και συντηρούνταν από την 353 ΜΝΑΣ, η μονάδα έχει στο μεσοδιάστημα παύσει τη λειτουργία της.

Κατά το χρόνο, οι δυνατότητές τους στο ίδιο εύρος αποστολών (ανθυποβρυχιακός πόλεμος, θαλάσσια έρευνα – επιτήρηση, υποστήριξη ναυτικών δυνάμεων) ξεπερνούσαν κατά πολύ τις αντίστοιχες των Albatros που αντικατέστησαν.

Στον εξοπλισμό τους περιλαμβάνονταν μεταξύ άλλων, τακτικό – ναυτιλιακό σύστημα AN/ ASN-124, συσκευές ακουστικού επεξεργαστή, ESM και ηλεκτρονικής αυτοπροστασίας. Ο οπλισμός που μπορούσε να μεταφερθεί προσέγγιζε τους 10 τόννους, με συνηθισμένα οπλικά φορτία την ανθυποβρυχιακή τορπίλη Mk 46 Mod.5 και τη νάρκη Mk 55.

Αποστολή τους ήταν ο εντοπισμός πλοίων, υποβρυχίων και ναρκών. Σε χρήση στην Ελλάδα λειτούργησε και ως ιπτάμενος σταθμός επιτήρησης πυρκαγιών κατά τους θερινούς μήνες. Είναι αμερικανικής κατασκευής – η εταιρία LockhhedMartin κατασκευάσε κάπου 750 κομμάτια, και παρόλο που η παραγωγή του ξεκίνησε στη δεκαετία του 1960 (ως στρατιωτικό παράγωγο του πολιτικού αεροσκάφους Lockheed L-188 Electra) εξακολουθεί να είναι, στις σύγχρονες παραλλαγές του που έχουν στην διάθεσή τους οι υπόλοιποι χρήστες, ένα αξιόπιστο αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας (ΑΦΝΣ).

Μια τέτοια σύγχρονη παραλλαγή θα ήθελε τώρα να έχει στην διάθεσή του και το Πολεμικό Ναυτικό – μάταια! Σήμερα, το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (ΓΕΝ) θεωρεί ότι τα Ρ-3Β Orion αποτελούν κρίσιμο στοιχείο κυρίως στο πλαίσιο αποστολών έρευνας και διάσωσης (SAR). Καταβάλλονται λοιπόν προσπάθειες για να προχωρήσει η εν μέρει ανακαίνιση και αναβάθμιση των P-3 Orion που συνεχίζουν να είναι καθηλωμένα στο σύνολό τους από την 23η Σεπτεμβρίου 2009, όπως έκτοτε το Πολεμικό Ναυτικό παραμένει μετά από πολλές δεκαετίες χωρίς αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας.

Με τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα να έχουν στην πραγματικότητα μειωθεί κατακόρυφα μετά το τέλος του 2005, και εξαιτίας της οξείας οικονομικής κατάστασης της χώρας μετά το 2009, μόλις το θέμα της αντικατάστασης άρχισε να αναψηλαφίζεται, οι Αμερικανοί έσπευσαν να καταθέσουν – στην πραγματικότητα να επαναλάβουν γνωστές προτάσεις από το παρελθόν, για ένα αεροσκάφος ναυτικών εφαρμογών για το Πολεμικό Ναυτικό.

Μειονέκτημα συνεχίζει να παραμένει ότι η όποια πρόταση βασίζεται σε λειτουργικότητα τετρακινητήριου αεροπλάνου. Και τώρα αποκλειστικά για αποστολές SAR.

Οι Αμερικανοί πρότειναν την διακρατική παραχώρηση τεσσάρων αεροσκαφών από τα πλεονάζοντα υλικά του Πενταγώνου των ΗΠΑ και μιας σύμβασης ανακαίνισης, εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης με ανάδοχο την εταιρία Lockheed Martin. Επρόκειτο για αεροσκάφη P3C Orion – τα οποία όμως ήταν ηλικιακά παρωχημένα και χωρίς ηλεκτρονικό εξοπλισμό και αισθητήρες. Το συνολικό κόστος αναβάθμισής τους, το οποίο ήταν να περιλαμβάνει νέο σύστημα επιχειρήσεων και νέους αισθητήρες, κατά το χρόνο αναφέρθηκε από την αμερικανική εταιρία σε περίπου 250 εκατομμύρια δολάρια, κατανεμημένα σε βάθος πέντε ετών.

Σύμφωνα με την ίδια πρόταση, αρχικά θα μπορούσαν να παραδοθούν μέσα σε μερικούς μήνες τα δύο αεροσκάφη, στα οποία θα γίνονταν μικρής έκτασης εργασίες για να παραταθεί το λειτουργικό ωφέλιμο για 2 έως 4 έτη. Στο διάστημα αυτό θα ολοκληρώνονταν η δομική αναβάθμιση των άλλων δύο, με αποτέλεσμα να επεκταθεί το λειτουργικό ωφέλιμο κατά 15.000 πτητικές ώρες ή περίπου 25 έτη. Μόλις αυτά παραδίδονταν, θα ελάμβανε χώρα η πλήρης αναβάθμιση των πρώτων δύο.

Ο αρμόδιος αντιπρόεδρος της Lockheed Martin Aeronautics, Ντένης Πλέσσας, μιλώντας σε εκδήλωση στο πλαίσιο της 76ης ΔΕΘ το 2011, είχε προτείνει την προμήθεια από το Αμερικανικό Ναυτικό τεσσάρων P-3C, τα οποία στη συνέχεια θα περνούσαν εργασίες ριζικής ανακαίνισης από την εταιρεία, με αύξηση του ωφέλιμου ζωής μέχρι το 2035. Το κόστος όλων των παρεμβάσεων, σύμφωνα με τον Ντένη Πλέσσα, είχε αναφερθεί ως χαμηλότερο από τα 250 εκατομμυρίων ευρώ, που θα απαιτούνταν για να μπορούν ξανά να επιχειρήσουν τα Ρ-3Β του Πολεμικού Ναυτικού.

Νωρίτερα είχε προταθεί η αναβάθμιση 4 P-3C Orion από το Αμερικανικό Ναυτικό και μέχρι την παράδοσή τους η υποβολή δύο Ρ-3Β του Πολεμικού Ναυτικού σε πρόγραμμα επέκτασης της δομικής ζωής τους διάρκειας 18 μηνών, το οποίο θα εξασφάλιζε έως και τέσσσερα έτη επιχειρησιακής χρήσης, μέχρι την έλευση των εκσυγχονισμένων αεροσκαφών.

Η αμερικανική εταιρεία κάνει λόγο για εξασφαλισμένη συμβατότητα των εν λόγω αεροσκαφών με τα υπόλοιπα συστήματα των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ προωθεί την πρόταση ως ιδιαίτερα συμφέρουσα για τη συγκυρία, καθώς, όπως λένε, εάν κατασκευαζόταν σήμερα ένα τέτοιο αεροσκάφος, το κόστος του θα ξεπερνούσε τα 150 εκατομμύρια δολάρια.

Σύμφωνα με τα υφιστάμενα σχέδια από το Υπουργείο Άμυνας στην ΑΘήνα, δύο P-3B θα επιστρέψουν σε κατάσταση πτήσης από το τέλος του 2014 ή το αργότερο στις αρχές του 2015 όπως ολοκληρωθούν οι εργασίες στην ΕΑΒ από Αμερικανούς τεχνικούς πάνω στους κινητήρες (1000 ώρες πτήσης), ενώ στη συνέχεια θα αναβαθμιστούν και θα εκσυγχονιστούν τέσσερα αεροσκάφη. Η αίτηση προς την αμερικανική πλευρά αναφέρεται εν τω μεταξύ σε αναβάθμιση μέχρι πέντε αεροσκαφών.

Το Υπουργείο Άμυνας έχει νωρίτερα ζητήσει επίσημα από το Πεντάγωνο των Ηνωμένων Πολιτειών για την επισκευή και τον εκσυγχρονισμό των Lockheed Martin P-3B Orion, όπως είχε ανακοινώσει στις 6 Οκτωβρίου 2014 ο Οργανισμός Συνεργασίας Άμυνας και Ασφαλείας. Το συνολικό πρόγραμμα ALSEP (Aircraft Service Life Extension Program) αξίας 500 εκατομμυρίων δολαρίων αναμένεται να διαρκέσει επτά χρόνια, περιλαμβάνει μια διαρθρωτική αναβάθμιση, νέα ολοκληρωμένα συστήματα αποστολής και και νέα ηλεκτρονικά συστήματα πτήσης, προκειμένου να επεκταθεί η διάρκεια ζωής για 15.000 ώρες πτήσης.

Όπως το ΓΕΝ θεωρεί ότι το Ρ-3Β Orion θα αποτελέσει κρίσιμο στοιχείο κυρίως στο πλαίσιο αποστολών SAR, οι προαιρετικές επιλογές, οι οποίες περιλαμβάνουν σύστημα ακουστικής επεξεργασίας, ανιχνευτή μαγνητικών ανωμαλιών, ζεύξη δεδομένων Link 16 και Link 22, βλήματα κατά-πλοίων Harpoon ή (και) Maverick, καθώς και ψηφιακό πιλοτήριο, μάλλον δεν θα ασκηθούν. Αυτό, από την μια πλευρά θα μετριάσει το κόστος του προγράμματος σε 350 εκατομμύρια δολάρια, αλλά από την άλλη στην πράξη μεταφράζεται ότι με το ανακαινισμένο Ρ-3Β Orion το Πολεμικό Ναυτικό θα αποκτήσει μεν ένα ικανό μέσο στην έρευνα και διάσωση, στην επιτήρηση των θαλασσών και του ρεύματος της παράνομης εισόδου στην χώρα μας, ακόμη και σε αποστολές περιβαλλοντικού ελέγχου, αλλά με τις ανθυποβρυχιακές και τις ικανότητες πολέμου επιφανείας να απουσιάζουν.

Όπως τώρα γίνεται γνωστό, η επιστροφή σε πτητική κατάσταση του πρώτου P-3B Orion δεν αναμένεται νωρίτερα από τα μέσα του 2016, ενώ η επαγωγή των εκσυγχρονισμένων παραλλαγών θα ξεκινήσει κάπου προς το 2020 και θα ολοκληρωθεί προς το 2025.

Το ερώτημα που τίθεται είναι ότι, όπως το Πολεμικό Ναυτικό όλα τα προηγούμενα χρόνια στερήθηκε αυτής της δυνατότητας – ένα αεροσκάφος θαλάσσιας περιπολίας, και με το νέο Υπουργό Άμυνας κ. Δένδια να καυχιέται ότι το Υπουργείο του είναι σε θέση να ολοκληρώσει και κατά το 2015 το έργο του και με μισά χρήματα, ποιός ο λόγος να δαπανηθούν 350 εκατομμύρια δολάρια σε ένα πρόγραμμα εκσυχρονισμού του P-3B Orion, που σε παγκόσμια κλίμακα αναζητεί -και δεν βρίσκει- ανάλογο φτωχό αποτέλεσμα; πηγη