Με αφετηρία τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και διάφορες απόψεις που διατυπώνονται περί της ύπαρξης ή όχι κινδύνου διχοτόμησης, μια ανάλυση με αφορμή την σχετικά πρόσφατη υπογραφή του κοινού ανακοινωθέντος Αναστασιάδη-Έρογλου γίνεται ξανά επίκαιρη.
Εδώ και σειρά ετών με συνδέουν ιδιαίτερες, προσωπικές και βαθιές σχέσεις με την Κύπρο. Οι σκέψεις, λοιπόν, που θα καταγράψω πιο κάτω βγαίνουν με ιδιαίτερη δυσκολία και προκαλώντας μου μεγάλο πόνο, αλλά -όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται αυτό- και Ελπίδα…
Του Παναγιώτη Α. Καράμπελα* – 11/02/2014
Υπό άλλες συνθήκες η τελευταία ανακίνηση του Κυπριακού θα μπορούσε να είναι μια θετική εξέλιξη μετά από 10 χρόνια απραξίας. Όμως, δεδομένου ότι έχει προηγηθεί η προσπάθεια ολοκλήρωσης του αντικειμενικού σκοπού των επιχειρήσεων «Αττίλας» 1 και 2 μέσω του Σχεδίου Ανάν το 2004, καθώς και η ανάληψη της διακυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας από τον θερμότερο υποστηρικτή του, τον κ. Αναστασιάδη, οι επικείμενες διαπραγματεύσεις μας φέρνουν πιο κοντά από ποτέ στην ολοκλήρωση με το χειρότερο τρόπο μιας τραγωδίας που ξεκίνησε πριν 40 χρόνια.
Τι ακριβώς εννοούμε, όμως, όταν μιλάμε για «ολοκλήρωση της τραγωδίας»; Εν αντιθέσει με αυτό που μπορεί να έχει στο μυαλό του ο απλός πολίτης, η ολοκλήρωση της τραγωδίας ΔΕΝ είναι η διχοτόμηση! Η ολοκλήρωση της τραγωδίας είναι η τελική πραγματοποίηση του αρχικού σχεδίου της Άγκυρας, δηλαδή, η πλήρης κατάκτηση/απορρόφηση (ή οποιοδήποτε συνώνυμο επιθυμείτε), της Κύπρου από την Τουρκία. Η ενσωμάτωση και υποταγή της Κύπρου στη σφαίρα επιρροής της γείτονος.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά τους. Δύο τρόποι υπάρχουν να λυθεί το Κυπριακό: ή με τα όπλα ή με τη διπλωματία. Με τα όπλα σημαίνει η επανέναρξη των εχθροπραξιών με σκοπό να ρίξουμε τα Τουρκικά στρατεύματα κατοχής στη θάλασσα. Μη ξεχνάμε ότι η Πράσινη Γραμμή είναι γραμμή «κατάπαυσης του πυρός» και όχι σύνορα. Έχουμε, δηλαδή, μια εκεχειρία που διαρκεί 40 χρόνια. Είναι κάτι τέτοιο εφικτό; Όσο κι αν θα προτιμούσα αυτή τη λύση, δυστυχώς, ΌΧΙ δεν είναι. Το σύνολο των Ελληνικών δυνάμεων στη Μεγαλόνησο δεν επαρκούν για ένα τέτοιο εγχείρημα. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, θα σήμαινε έναν πλήρους εύρους Ελληνοτουρκικό πόλεμο (total war κατά Clausewitz) σε όλα τα μέτωπα, Κύπρο-Αιγαίο-Έβρο, με πιθανά δύο ακόμα μέτωπα, ένα εσωτερικό -ελέω πολυπολιτισμού- και ένα κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, όχι ανοιχτά με τις Αλβανικές Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά με κυρίως μονάδες του UCC και λοιπούς συνεργαζόμενους… Η δυνατότητα ενίσχυσης των δυνάμεων στη Κύπρο θα ήταν αδύνατη. Το κυριότερο, μάλιστα, είναι ότι δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι ειδικά στο μέτωπο της Κύπρου δεν θα είχαμε τα ακριβώς αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα… Αλλά ακόμα κι αν από στρατιωτικής απόψεως ήταν εφικτή μια τέτοια απόπειρα, είναι θλιβερά προφανές ότι δεν έχουμε πολιτικές ηγεσίες ούτε στην Ελλάδα ούτε στη Κύπρο έστω και για να σκεφτούν μια τέτοια επιλογή… Επομένως, μένουμε με τις επιλογές που μπορεί να μας παράσχει η διπλωματία.
Εφόσον, λοιπόν, πάμε για ειρηνική λύση, θα πρέπει απαραιτήτως να γίνει στη βάση μιας ελάχιστης τουλάχιστον συμφωνίας όλων των πλευρών, για να είναι βιώσιμη. Όμως, ακόμα και στο βέλτιστο για εμάς σενάριο, τι μπορούμε να περιμένουμε; Τα ουσιαστικά ζητούμενα για εμάς είναι:
-
Να φύγουν τα στρατεύματα κατοχής.
-
Να φύγουν οι έποικοι.
-
Να επιστρέψουν οι πρόσφυγες στις περιουσίες τους, όπου είναι εφικτό ή έστω να πάρουν άλλη γη στον τόπο τους σαν αντάλλαγμα, και μόνο σαν έσχατη λύση, αν δεν γίνεται αλλιώς, μια δίκαιη αποζημίωση.
-
Να υπάρξει ξανά κάποιας μορφής ουσιαστικός και κυρίαρχος έλεγχος/διακυβέρνηση (άρα πραγματική επανένωση) στα κατεχόμενα εδάφη μας υπό ενιαία διοίκηση και ως συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
-
Η ανεύρεση των αγνοουμένων ή μάλλον -δυστυχώς- των σωρών τους.
Ας τα πιάσουμε με τον απαιτούμενο ρεαλισμό ένα-ένα. Και με την πιο ευνοϊκή έκβαση έχουμε σαν δεδομένα ότι:
-
Η Τουρκία δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να δεχθεί την πλήρη απόσυρση των κατοχικών στρατευμάτων από το νησί. Στην καλύτερη περίπτωση θα μειωθεί απλά ο αριθμός τους. Τόσο απλά.
-
Η Τουρκία δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να δεχθεί να φύγουν όλοι οι έποικοι. Το πολύ-πολύ να μειωθεί κι εδώ ο αριθμός τους, αλλά σε καμία περίπτωση δε θα φύγουν περισσότεροι από το 25-30% το μέγιστο. Δεν υπάρχει περίπτωση να θελήσει η Άγκυρα να δυσαρεστήσει τους δικούς της ανθρώπους όταν ταυτόχρονα θα προσπαθεί να περάσει το επικοινωνιακό μήνυμα του θριάμβου, όπως θα επιθυμεί. Άλλωστε, δεν τους έφερε ως μέσον πίεσης. Τους έφερε για να μείνουν!
-
Η Τουρκία δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να παρουσιάσει σαν λύση στους δικούς της κάτι που θα περιλαμβάνει το «ξεσπίτωμα/ξεριζωμό» (έτσι θα το λένε αυτοί…) των εποίκων κυρίως, αλλά και των τουρκοκυπρίων που κατοικούν σε καταπατημένες περιουσίες, για να εγκαταστήσει ξανά…ελληνοκυπρίους! Εκτός κι αν θέλει να ζήσει σκηνικό…Ουκρανίας στα Κατεχόμενα και όχι μόνο! Ακόμα, όμως, και αν τεθεί θέμα αποζημιώσεων, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι θα κληθούμε κι εμείς να πληρώσουμε για τουρκοκυπριακές περιουσίες στο ελεύθερο κομμάτι, κάτι που εν μέσω της οικονομικής κρίσης θα είναι δυσβάσταχτο ή εναλλακτικά, μιας και οι τουρκοκυπριακές περιουσίες έχουν διατηρηθεί σχεδόν ανέπαφες όλα αυτά τα χρόνια, να δεχθούμε να επιστρέψουν οι τελευταίοι σε αυτές. Αν γίνει έτσι, οι τουρκοκύπριοι θα έχουν γυρίσει πίσω στα σπίτια τους, ενώ οι ελληνοκύπριοι όχι! Για τους ελληνοκύπριους τα σπίτια τους και τα χωριά τους, θα είναι για πάντα Κατεχόμενα…
-
Και στην καλύτερη δυνατή λύση για εμάς, διοικητικά κουμάντο στο βόρειο κομμάτι του νησιού θα κάνουν πλέον οι Τούρκοι μέσω των τουρκοκυπρίων. Ότι μορφή διακυβέρνησης κι αν συμφωνηθεί και με όποια ονομασία -ομοσπονδία, συνομοσπονδία, χαλαρή ή μη κτλ.- ενιαία διοίκηση δεν θα ασκείται επί της ουσίας χωρίς την άμεση ή έμμεση έγκριση πρακτικά της τουρκοκυπριακής συνιστώσας κρατικής Αρχής…
-
Για τους αγνοούμενους απλά δεν μπορούμε να περιμένουμε καμία περισσότερη βοήθεια από την μηδενική που μας προσφέρουν. Δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να παραδεχθούν τα λάθη τους, πολύ περισσότερο δε τα εγκλήματά τους. Πόσο μάλλον να χτίσουν το καινούργιο τους «κράτος» πάνω σε μια τέτοια παραδοχή και με τις επικοινωνιακά καταστροφικές εικόνες εκταφών ομαδικών τάφων…