Μετά από χρόνια μεθοδικού προγραμματισμού και σκληρής δουλειάς, η τουρκική αεροπορική βιομηχανία μπορεί να ελπίζει για μία θέση στην διεθνή αεροπορική αγορά, διεκδικώντας παραγγελίας με το νέο επιθετικό ελικόπτερο Τ-129 ΑΤΑΚ που ανέπτυξε σε συνεργασία με την Agusta/Westland. Αξιοποιώντας τα εθνικά εξοπλιστικά προγράμματα, η τουρκική βιομηχανία επέβαλε στους νικητές των διαγωνισμών, συγκεκριμένους όρους για τη μεταφορά τεχνολογίας και την ανάπτυξη “τουρκοποιημένων” οπλικών συστημάτων. Ουσιαστικά, ο βασικός άξονας της τουρκικής βιομηχανικής πολιτικής βασίζεται, στην επιλογή ενός οπλικού συστήματος το οποίο βρίσκεται σε υπηρεσία, ώστε να μειωθεί ο τεχνολογικός κίνδυνος, τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας από τον προμηθευτή στην εγχώρια βιομηχανία, την απόκτηση των κατασκευαστικών σχεδίων επί των οποίων η τουρκική βιομηχανία διαθέτει δικαίωμα τροποποιήσεων, τη δυνατότητα εγκατάστασης υποσυστημάτων και οπλισμού τουρκικής ανάπτυξης, καθώς και τη διεθνή εμπορική προώθηση του νέου οπλικού συστήματος.Το πρόγραμμα Τ-129 ΑΤΑΚ ξεκίνησε με την υπογραφή της σχετικής σύμβασης με την ιταλική εταιρεία Agusta/Westland το Σεπτέμβριο του 2007. Το συνολικό κόστος του προγράμματος, το οποίο αφορούσε την κατασκευή 51 ελικοπτέρων, είναι 2,7 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 1,2 δισ ευρώ αντιστοιχούν στην Agusta/Westland.Ο βασικότερος λόγος που οι Ιταλοί κατάφεραν να κερδίσουν το τουρκικό διαγωνισμό, ήταν το αυξημένο ποσοστό μεταφοράς τεχνολογίας από την Agusta/Westland στην τουρκική εταιρεία ΤΑΙ, καθώς και η άδεια των Ιταλών να εγκατασταθούν στο ελικόπτερο, τουρκικά οπλικά συστήματα, ηλεκτρονικά και ηλεκτρο-οπτικά υποσυστήματα. Το ελικόπτερο Τ-129 ΑΤΑΚ βασίζεται στην προηγμένη εξαγωγική έκδοση Α129Ι, του ελαφρού επιθετικού ελικοπτέρου Α129 Mangusta, το οποίο βρίσκεται σε υπηρεσία στον ιταλικό Στρατό από το 1990. Το γεγονός ότι το ελικόπτερο που επέλεξε ο τουρκικός Στρατός χρησιμοποιείται ήδη επιχειρησιακά, επιτάχυνε την υλοποίηση του προγράμματος, με αποτέλεσμα το πρώτο πρωτότυπο να πραγματοποιήσει την παρθενική του πτήση στις 28 Σεπτεμβρίου του 2009.

Το νέο τουρκικό ελικόπτερο, διατηρεί την άτρακτο του Α129Ι και είναι εξοπλισμένο με δύο νέους κινητήρες CTS800-4A, οι οποίοι αποδίδουν 1.361 ίππους. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ελικοπτέρου είναι, συνολικό μήκος 14,6 μέτρα, μήκος ατράκτου 13,45 μέτρα, διάμετρος στροφείου 11,9 μέτρα, ύψος 3,4 μέτρα, βάρος 2.529 κιλά και μέγιστο βάρος απογείωσης 5 τόνοι. Χάρις στους δύο κινητήρες CTS800-4A, το ελικόπτερο μπορεί να επιτύχει μέγιστη ταχύτητα 145 κόμβοι, ενώ η ακτίνα δράσης του φτάνει τα 561 χλμ. Η επιχειρησιακή οροφή του τουρκικού ελικοπτέρου είναι 6.096 μέτρα και ο ρυθμός ανόδου 12,7 μέτρα/δευτερόλεπτο. Χρησιμοποιώντας μία δοκιμασμένη άτρακτο και ένα καινούργιο υψηλής τεχνολογίας κινητήρα, οι Τούρκοι προσπάθησαν να ολοκληρώσουν στο ελικόπτερο τα εγχώριας κατασκευής ηλεκτρονικά, ηλεκτρο-οπτικά και οπλικά τους συστήματα, χωρίς πάντα να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.Το τουρκικό πρόγραμμα περιλαμβάνει την εγκατάσταση στο ελικόπτερο υποσυστημάτων αποκλειστικά τουρκικής προέλευσης, όπως τον βασικότερο αισθητήρα του Τ-129, το ηλεκτροπτικό σύστημα AselFLIR-300T της Aselsan.

Εκτός από το σύστημα ηλεκτροπτικό σύστημα ελέγχου βολής, η τουρκική εταιρεία κατασκευάζει τις έγχρωμες οθόνες MFD-268M, το σύστημα GPS/INS LN-100G, το σύστημα IFF APX-117, τον ασύρματο VHF/UHF MXF-484, το σύστημα απεικόνισης επί κάσκας HICS και το σύστημα διαχείρισης πτήσης CDU-900. Επιπλέον η Aselsan, έχει κατασκευάσει και τοποθετήσει στο ελικόπτερο το ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου HEWS, το οποίο περιλαμβάνει υποσυστήματα που επίσης η τουρκική εταιρεία κατασκευάζει κατόπιν άδειας. Επιπρόσθετα η τουρκική εταιρεία Roketsan, στο πλαίσιο του εξοπλισμού του ελικοπτέρου με τουρκικής σχεδίασης και κατασκευής οπλικά συστήματα, ανέπτυξε δύο πυραυλικά συστήματα και μία κατευθυνόμενη ρουκέτα. Πρόκειται για τον αντιαρματικό πύραυλο μεγάλης εμβέλειας (8 χλμ) UMTAS, ο οποίος κατευθύνεται προς το στόχο μέσω ζεύξης δεδομένων, ενώ στην τελική φάση της πτήσης χρησιμοποιεί τον αισθητήρα IIR, τον πύραυλο L-UMTAS που αποτελεί την καθοδηγούμενη με δέσμη laser έκδοση του πυραύλου UMTAS και την κατευθυνόμενη με δέσμη laser ρουκέτα των 2,7 ιντσών Cirit.

Τα προβλήματα στην ανάπτυξη του Τ-129

Παρά όμως τις φιλόδοξες προσδοκίες των Τούρκων, το Τ-129 αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, αφού στην πραγματικότητα το τουρκικό εγχείρημα πρόκειται για την μετατροπή ενός ελαφρού επιθετικού/αναγνωριστικού ελικοπτέρου, σε ένα βαρύ επιθετικό/αντιαρματικό ελικόπτερο. Έτσι στα πρώτα τέσσερα ελικόπτερα τύπου T-129A EDH που κατασκευάστηκαν στην Ιταλία και τα οποία μαζί με πέντε ακόμα ελικόπτερα της ιδίας έκδοσης αποτελούν την ενδιάμεση λύση, μέχρις ότου παραληφθούν τα T-129Β/TUC-1/2 που κατασκευάζει η ΤΑΙ, παρουσιάστηκαν τρία βασικά προβλήματα.Πιο συγκεκριμένα, τα ελικόπτερα αυτά παρουσίασαν ανισοκατανομή του βάρους, κραδασμoύς, ενώ το βάρος τους αποδείχτηκε ότι είναι ανώτερο των προδιαγραφών.

Το τελευταίο πρόβλημα οφείλεται στο υπερβολικό βάρος του συστήματος AselFLIR-300T που είναι τοποθετημένο στο ρύγχος. Επιπλέον μόλις τα καύσιμα και τα πυρομαχικά του ελικοπτέρου καταναλωθούν, το T-129A EDH αρχίζει να στρέφεται προς τα εμπρός, παρουσιάζοντας κραδασμούς, ενώ η προσπάθεια τοποθέτησης αντίβαρου 137 κιλών στο πίσω μέρος της ατράκτου, μείωσε την ταχύτητα του ελικοπτέρου και τις επιδόσεις του.Παρά τα προβλήματα πάντως, δημοσιεύματα αναφέρουν ότι τα ελικόπτερα αυτά έγιναν αποδεκτά από τον τουρκικό Στρατό, ο οποίος αναγκάστηκε να “χαμηλώσει” τις προδιαγραφές του και φυσικά τις προσδοκίες του, με την προοπτική ότι τα προβλήματα θα έχουν λυθεί στα ελικόπτερα της έκδοσης T-129Β/TUC-1/2 που κατασκευάζει η ΤΑΙ.

Η εξαγωγική προώθηση του Τ-129 και τα προβλήματα με τις ΗΠΑ

Προτού ο τουρκικός Στρατός αποδεχτεί το Τ-129, η ΤΑΙ εφαρμόζοντας μία επιθετική εμπορική πολιτική, δοκίμασε να εξάγει το ελικόπτερο σε τουλάχιστον έξι χώρες και πιο συγκεκριμένα, στην Ν. Κορέα, το Πακιστάν, το Αζερμπαϊτζάν, τη Λιβύη, τη Βραζιλία και τη Σ. Αραβία. Αν και η προσπάθεια πώληση του ελικοπτέρου στο Πακιστάν, συνάντησε την αντίδραση των ΗΠΑ, η ΤΑΙ δεν αποθαρρύνθηκε και υιοθέτησε μία έξυπνη πολιτική προώθησης του ελικοπτέρου στη διεθνή αγορά.Τα δύο βασικά σημεία της νέας πολιτικής, είναι η όσο το δυνατό μεγαλύτερη απεξάρτηση του ελικοπτέρου από αμερικανικά υποσυστήματα, όπως ο κινητήρας CTS800-4A, ώστε να μην υπάρχουν επιλεκτικοί εξαγωγικοί περιορισμοί από τις ΗΠΑ και δεύτερον την προώθηση του Τ-129 σε χώρες που δεν αποτελούν παραδοσιακούς πελάτες των ΗΠΑ και διαθέτουν ισχυρή οικονομική βάση και διεθνές πολιτικό κύρος. Ειδικότερα δε στο πρώτο ζήτημα, η Τουρκία πρότεινε τη συνεργασία τουρκικών εταιρειών με τις ιαπωνικές εταιρείες Kawasaki Heavy Industries και Fuji Heavy Industries για την ανάπτυξη ενός κινητήρα ελικοπτέρου, ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει την εναλλακτική πρόταση σε σχέση με τον αμερικανικό κινητήρα CTS800-4A. Ένα ακόμη πλεονέκτημα που οι Τούρκοι αξιοποιούν στην προώθηση του Τ-129, είναι ότι η βιομηχανία τους, είναι διατεθειμένη να πουλήσει σε οποιοδήποτε πελάτη, συστήματα που οι ΗΠΑ θα δίσταζαν, όπως οι πύραυλοι UMTAS ή το μιλιμετρικό ραντάρ MILDAR της εταιρείας METEKSAN, το οποίο θα εξοπλίσει την έκδοση TUC-2 του τουρκικού ελικοπτέρου.

Συμπεράσματα

Σε γενικές γραμμές, οι Τούρκοι με το επιθετικό ελικόπτερο Τ-129 αποδέχτηκε ένα σημαντικό τεχνολογικό ρίσκο, μεγαλύτερο από ότι είχε εκτιμηθεί. Για το λόγο αυτό ο τουρκικός Στρατός, δέχτηκε να χαμηλώσει το πήχη των προσδοκιών του και για να βοηθήσει την εγχώρια βιομηχανία, παρέλαβε τα πρώτα ελικόπτερα. Η αλήθεια για την επιτυχία ή την αποτυχία του τουρκικού εγχειρήματος θα φανεί στις επιχειρήσεις στα βουνά του Κουρδιστάν καθώς και στις διεθνείς αγορές. Τότε και μόνο τότε, θα αποδειχτεί εάν άξιζε το ρίσκο των Τούρκων.πηγη