Οι φετινές εξελίξεις στην ΠΓΔΜ, με την άνοδο στην κυβέρνηση του μετριοπαθούς Ζόραν Ζάεβ, ηγέτη της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης Μακεδονίας, και υπουργό Εξωτερικών τον έμπειρο διπλωμάτη και πολιτικό Νίκολα Ντίμιτροφ, παρουσιάζουν ένα «παράθυρο ευκαιρίας» για επίλυση του ζητήματος του ονόματος (βλ. άρθρο του πρέσβη Γ. Κακλίκη, «Εθνος», 26 Νοεμβρίου 2017).

Η προηγούμενη τέτοια ευκαιρία είχε παρουσιαστεί πριν από 16 χρόνια, το 2000-2001 επί κυβέρνησης Κώστα Σημίτη, όταν τα δύο μέρη, έπειτα από διμερείς διαβουλεύσεις στα Σκόπια (χωρίς μεσολαβητή, τον Νίμιτς ή άλλον), είχαν φτάσει πολύ κοντά στην επίλυση του περίφημου προβλήματος με το όνομα.

Πάντως, αμέσως μετά την άνοδο της νέας κυβέρνησης (στις 31 Μαΐου), το κλίμα στις σχέσεις Ελλάδας-ΠΓΔΜ καλυτέρευσε αισθητά. Η νέα αυτή ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί από ελληνικής πλευράς. Γιατί όσο περνάει ο καιρός και δεν επιλύεται το θέμα της ονομασίας τόσο εδραιώνεται διεθνώς το σκέτο «Μακεδονία» ως ονομασία της χώρας αυτής.

Ωστόσο, αν στην καθοριστική πρώτη οκταετία της διένεξης ευθυνόταν η ελληνική κυβέρνηση για το αδιέξοδο, από το 2006 μέχρι τον Ιανουάριο του 2016 ευθυνόταν η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ υπό τον Νίκολα Γκρούεφσκι, αρχηγό του εθνικιστικού κόμματος.

Δηλαδή, η αρχική ατυχής αδιαλλαξία της ελληνικής πλευράς εξέθρεψε την αδιαλλαξία της άλλης πλευράς, που ως μικρότερη και νεότερη χώρα ήταν πιο ανασφαλής, με αποτέλεσμα να μη δέχεται κανέναν συμβιβασμό και επιπλέον έκανε πράξη τη γνωστή σ’ αυτούς ως «αρχαιοποίηση» με τα γνωστά αποτελέσματα. Σημειωτέον, ότι η παρούσα κυβέρνηση της ΠΓΔΜ δεν είναι θιασώτις της αρχαιοποίησης την οποία κατακρίνει, όπως την κατέκρινε παλιότερα και ο πρόεδρος Κίρο Γκλιγκόροφ.

Γιατί όμως όσο περνάει ο καιρός το παιχνίδι του ονόματος χάνεται για την ελληνική πλευρά; Κυρίως επειδή οι ξένοι (πλην των κρατών της βαλκανικής μας γειτονιάς, όπως η Βουλγαρία, η Σερβία ή η Αλβανία) δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις ελληνικές θέσεις. Αυτό συμβαίνει για τουλάχιστον τέσσερις λόγους:

Πρώτον, στις δυτικές ειδικά χώρες τα ιστορικά δίκαια που φτάνουν μέχρι τον αρχαίο κόσμο τούς φαίνονται ακατανόητα και δείγμα προγονοπληξίας (πιο κατανοητά φαίνονται σε λαούς με πιο μακρά Ιστορία, όπως οι Κινέζοι που έχουν ένα παρεμφερές πρόβλημα με τη Μογγολία, ως προς το σε ποιον ανήκει ο Τζένγκις Χαν).

Επιπλέον σε ό,τι αφορά τον Μέγα Αλέξανδρο οι Δυτικοί έχουν μία πιο αμφίσημη θέση. Η ταυτότητα του Αλέξανδρου και των Μακεδόνων δεν είναι κρυστάλλινη (παρά τη Βεργίνα) στους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, κάτι που φαίνεται και στα περισσότερα σχολικά βιβλία Ιστορίας των δυτικών χωρών.

Δεύτερον, αδυνατούν να αντιληφθούν πώς μια τόση μικρή, φτωχή και αδύναμη χώρα, όπως η ΠΓΔΜ, με ελάχιστες ένοπλες δυνάμεις και εξοπλισμούς, μπορεί να απειλεί την Ελλάδα που είναι θωρακισμένη ώς τα δόντια (εντυπωσιακό Πολεμικό Ναυτικό και Αεροπορία, τεθωρακισμένα, σώματα ειδικά εκπαιδευμένα, κ.λπ.). Ετσι καταλήγουν στο να θεωρούν τους Ελληνες στην καλύτερη περίπτωση γραφικούς ή φύσει αδιάλλακτους.

Τρίτον, τα άλλα κράτη έχουν υπόψη τους πολλές περιπτώσεις ανά τον κόσμο κοινής ονομασίας μεταξύ μίας χώρας και της περιοχής μίας άλλης γειτονικής χώρας, π.χ. Μογγολία και Μογγολία στην Κίνα, Μεγάλη Βρετανία και Βρετάνη στη Γαλλία, Δουκάτο του Λουξεμβούργου και επαρχία του Λουξεμβούργου στο Βέλγιο, ή περιπτώσεις με σύνθετη ονομασία μεταξύ γειτονικών χωρών, π.χ. Μπανγκλαντές (χώρα των Βεγγάλων) και Δυτική Βεγγάλη στις Ινδίες, Ιρλανδία και Βόρεια Ιρλανδία, Μεξικό και Νέο Μεξικό κ.ά. Αναρωτιούνται λοιπόν προς τι το Μακεδονικό μέχρι σήμερα ως άλυτη διένεξη.

Τέταρτον, οι περισσότερες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, και ειδικά οι δυτικές που θεωρούν τον αυτοπροσδιορισμό αναφαίρετο ανθρώπινο (και μειονοτικό) δικαίωμα, και σε επίπεδο λαών πτυχή της αρχής της αυτοδιάθεσης, είναι πολύ δύσκολο αποδεχτούν ότι ένα άλλο κράτος μπορεί να αποφασίσει ή να βάλει βέτο στο όνομα ενός ξένου κράτους, να μην του επιτρέψει τον αυτοπροσδιορισμό του, το ποιο θέλει να είναι.

Εξυπακούεται ότι για να μη χαθεί η νέα αυτή ευκαιρία θα πρέπει να υπάρχει διάθεση για υποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές. Πλην όμως, τα μέχρι σήμερα δείγματα γραφής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ., με σαφή στοιχεία εθνικισμού, όπως φάνηκε και με τον ατυχή χειρισμό στο Κυπριακό (φιάσκο Κραν Μοντανά, που εδραίωσε τη διχοτόμηση και τη συνεχιζόμενη παρουσία του τουρκικού στρατού), δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αισιοδοξία.

Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι η ελληνική πλευρά (ηγεσία του ΥΠΕΞ) θα ακολουθήσει σκληρή τακτική τύπου εκβιασμού: αλλάξτε το όνομα και τότε σας επιτρέπουμε να εισέλθετε στο ΝΑΤΟ και αργότερα στην Ε.Ε. Αν αυτό συμβεί, ακόμη μία ευκαιρία, ίσως η τελευταία, θα έχει χαθεί. Θα επικρατήσει τελικά το όνομα Μακεδονία, όπως και με τις φετινές ελληνικές ενέργειες.  πηγη