Επιβεβαιώνονται οι πληροφορίες για αριθμό προγραμμάτων που προωθούνται αυτήν την περίοδο για το Πολεμικό Ναυτικό, καθώς  σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΘΑ, η επίσκεψη στην Ελλάδα του Διευθυντή Γραφείου Διεθνών προγραμμάτων του Ναυτικού των ΗΠΑ (NIPO), Υποναύαρχου (Rear Admiral) Francis D. Morley (την περίοδο 29-30 Ιουλίου), εντάσσεται ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο. Στις συναντήσεις που έγιναν με την ηγεσία του ΠΝ και του ΥΠΕΘΑ, εξετάστηκαν όλα τα προγράμματα που αφορούν το ΠΝ ενώ υπήρξε αναφορά και για την κάλυψη αναγκών σε ό,τι αφορά την απόκτηση νέων μονάδων επιφανείας.

Όπως αναφέραμε και σε πρόσφατο δημοσίευμα του «Δούρειου Ίππου», οι αποφάσεις για τα εξοπλιστικά του ΠΝ αφορούν το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ, το πρόγραμμα προμήθειας τορπιλών και αντιμέτρων υποβρυχίων και τέλος την προμήθεια 4 ελικοπτέρων ναυτικής συνεργασίας MH-60R με δικαίωμα προαιρέσεως για 3 επιπλέον.

Νεότερες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι επαφές αυτές έγιναν στο πλαίσιο «επανακαθορισμού απαιτήσεων από την Ελλάδα προς τις ΗΠΑ για υποστήριξη των συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων, με έμφαση στην επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών».

Παράλληλα εξετάστηκε και το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμών που γίνεται με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους -βάσει των προτάσεων της ελληνικής πλευράς- προκειμένου να καταστεί βιώσιμο το σχέδιο χρηματοδότησης και το ΠΝ να προχωρήσει άμεσα σε φάση υλοποίησης των σχετικών συμβάσεων.

Θυμίζουμε ότι όπως ανακοινώθηκε επίσημα και από το ΓΕΝ, ο Αμερικανός αξιωματούχος  επισκέφθηκε το ΓΕΝ, όπου συναντήθηκε με τον Α/ΓΕΝ Αντιναύαρχο Νικόλαο Τσούνη ΠΝ και συζήτησε «θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος και διμερούς συνεργασίας».

Ακολούθως, ο Υποναύαρχος Morley συναντήθηκε με τον ΥΕΘΑ Νικόλαο Παναγιωτόπουλο, τον ΥΦΕΘΑ Αλκιβιάδη Στεφανή και στη συνέχεια με τον Α/ΓΕΕΘΑ Πτέραρχο (Ι) Χρήστο Χριστοδούλου.

Ελικόπτερα, ΑΦΝΣ και FOS

Οι επαφές αυτές σε κορυφαίο επίπεδο -σύμφωνα με τις ίδιες πηγές- μόνο τυχαίες δεν ήταν καθώς ο συγκεκριμένος αξιωματούχος με την ιδιότητα του NIPO, είναι υπεύθυνος μεταξύ άλλων για τα προγράμματα που αφορούν εναέρια μέσα και οπλικά συστήματα αμερικανικής προελεύσεως που έχουν παραγγελθεί ή επιχειρούν ήδη με το ΠΝ.

Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τόσο τα νέα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα MH-60R και τα υπό εκσυγχρονισμό αεροσκάφη ανθυποβρυχιακής συνεργασίας P-3B Orion αλλά και η τεχνική υποστήριξη (FOS) των υφιστάμενων S-70B6 Aegean Hawk του ΠΝ που προωθείται εκ παραλλήλου με την προμήθεια των “Romeo”.

Επιπλέον, φαίνεται ότι συζητήθηκαν ζητήματα που άπτονται της τεχνικής υποστήριξης των αντιπυραυλικών συστημάτων Phalanx που διαθέτουν όλες οι μονάδες επιφανείας της Διοίκησης Φρεγατών αλλά και των πυροβόλων 5 ιντσών των φρεγατών ΜΕΚΟ 200HN.

Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει την ευελιξία που επιδεικνύει η αμερικανική πλευρά στην χρηματοδότηση εξοπλιστικών προγραμμάτων αλλά και σε προγράμματα FOS που είναι κρίσιμης σημασίας για την επιχειρησιακή ικανότητα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς η Ουάσιγκτον την συγκεκριμένη περίοδο εξετάζει ενεργά την διεύρυνση της υφιστάμενης αμυντικής συνεργασίας με τη χώρα μας.

Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι το πρόγραμμα των ελικοπτέρων MH-60R είναι αυτό που θα “τρέξει” πιο γρήγορα. Ο κύριος λόγος είναι ότι η αμερικανική πλευρά έχει ενημερώσει για την δυνατότητα εξασφαλίσεως εκπτώσεως της τάξεως του 20%, εφόσον όμως ανατεθεί σύμβαση μέχρι την εκπνοή του 2019.

Η αναφορά για νέες φρεγάτες

Σημειώνεται ότι ο Αμερικανός  υποναύαρχοςή άριστα πληροφορημένος τόσο για τις υφιστάμενες όσο και μελλοντικές ανάγκες του ΠΝ. Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, έγινε αναφορά και στην πρόθεση των ΗΠΑ να καλύψουν τις ανάγκες του ΠΝ, το οποίο είναι απολύτως επιβεβλημένο να προχωρήσει στην απόκτηση νέων ναυτικών μονάδων που θα επιτρέψουν τη σταδιακή αντικατάσταση παλαιότερων φρεγατών.

Μάλιστα ο Διευθυντής του Γραφείου Διεθνών Προγραμμάτων του Ναυτικού των ΗΠΑ φέρεται να πρότεινε στην ελληνική πλευρά να μην λάβει οριστικές αποφάσεις για το θέμα προτού έλθει σε επαφή με την αμερικανική πλευρά, προκειμένου να διερευνηθούν όλες οι πιθανές επιλογές.

Ερμηνεύοντας την παραπάνω πληροφορία, μια πιθανή αμερικανική πρόταση θα μπορούσε ενδεχομένως να εστιάσει (εφόσον μιλάμε για πλοία νέας ναυπήγησης) στην προτεινόμενη νέα κλάση φρεγατών FFG (X) η οποία προορίζεται για το Αμερικανικό Ναυτικό και αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην κατάρτιση τεχνικών προδιαγραφών.

Κύριο χαρακτηριστικό της κλάσης FFG (X) είναι η ύπαρξη κατακόρυφου εκτοξευτή VLS (χωρητικότητας 32 κελιών για βλήματα SM-2) με ικανότητα ζεύξης για συνεργατική εμπλοκή (Cooperative Engagement Capability datalink), ώστε οι νέες φρεγάτες να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν τακτική εικόνα και δεδομένα στοχοποίησης με άλλα πλοία και αεροσκάφη.

Η απαίτηση αυτή φαίνεται να ταιριάζει «γάντι» με τις απαιτήσεις του ΠΝ για νέα πλοία με ικανότητα αεράμυνας περιοχής (AAW) κάτι που σήμερα είναι αποκλειστικό προνόμιο των αντιτορπιλικών και καταδρομικών του USNεφοδιασμένα με ραντάρ AEGIS (εφόσον μιλάμε για σχεδιάσεις πλοίων προερχόμενες από τις ΗΠΑ).

Οι νέες φρεγάτες προβλέπεται ότι θα είναι εξοπλισμένες με:

Nέο ραντάρ Enterprise Air Surveillance Radar (EASR) της Raytheon το οποίο θα είναι υπεύθυνο για την πρωταρχική έρευνα στόχων αέρος.

«Τουλάχιστον» 32 κελιά σε εκτοξευτή Mk 41 VLS, για βλήματα SM 2 Block IIIC ή εναλλακτικά βλήματα RIM-162 ESSM καθώς και ένα υπό ανάπτυξη κάθετα εκτοξευόμενο ανθυποβρυχιακό όπλο εναντίον υποβρυχίων.

Σύστημα διαχείρισης μάχης COMBATSS-21 που βασίζεται στην τεχνολογία του Aegis Combat System.

Ικανότητα Συνεργατικής Εμπλοκής (Cooperative Engagement Capability).
Διαμόρφωση μεταφοράς 8-16 βλημάτων επιφανείας – επιφανείας.

Υποδομή υποδοχής ελικοπτέρου MH-60R Seahawk και μη επανδρωμένων ελικοπτέρων MQ-8C Firescout Unmanned Aerial Vehicle.

Ανθυποβρυχιακό σύστημα AN/SQQ-89(V)15.

Σόναρ μεταβλητού βάθους AN/SQS-62.
Σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου SLQ-32(V)6 SEWIP Block 2.

Πρόβλεψη χώρου για τοποθέτηση όπλου τεχνολογίας laser ισχύος 150-kilowatt.

Τα προβλήματα για μια ενδεχόμενη προμήθεια από το ΠΝ

Παρά τις αναμφισβήτητες ικανότητες που θα έχει η νέα κλάση FFG (X) το πρόβλημα εντοπίζεται στο κόστος ναυπήγησης που εμφανίζεται σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις υψηλό (ακόμη και για τα δεδομένα του USN) με αποτέλεσμα η σχεδίαση να περνάει από αναθεώρηση, με στόχο να μειωθεί το κόστος ανά μονάδα.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι το χρονοδιάγραμμα παραδόσεων καθώς το USN, θα λάβει προτάσεις για τεχνικές προδιαγραφές (RPF) από τους υποψήφιους κατασκευαστές στις 26 Σεπτεμβρίου, προκειμένου με την επιλογή του επιθυμητού σχεδίου, το πρόγραμμα να χρηματοδοτηθεί στον προυπολογισμό του Οικονομικού Έτους 2020 για άμεση έναρξη ναυπήγησης 10 πλοίων (συν άλλα 10 σε δεύτερη φάση). Αυτό αφήνει μικρά περιθώρια για τυχόν εξαγωγικούς πελάτες της FFG(X) που επιθυμούν άμεση έναρξη παραδόσεων – εκτός και αν υπάρξει ειδική μέριμνα για κάτι τέτοιο.

Σύμφωνα με πληροφορίες που αναφέρονται σε σχετικές αναφορές σε διεθνή δημοσιεύματα, το πρώτο πλοίο θα μπορούσε να παραδοθεί μετά από 72 μήνες (από τη στιγμή που θα υπογραφούν οι συμβάσεις με το USN) ενώ ανάμεσα στους υποψήφιους αναδόχους περιλαμβάνεται η Fincantieri Marine (η οποία κατασκευάζει τις φρεγάτες FREMM για το Ναυτικό της Ιταλίας με ικανότητα AAW) ενώ αντιθέτως η Lockheed Martin (που κατασκευάζει την έκδοση Freedom της κλάσης πλοίων παράκτιας μάχης LCS) ανακοινώθηκε ότι δεν θα συμμετέχει τελικά στο πρόγραμμα FFG(X).

Συνεπώς μια επιλογή της FFG(X) (ή ενός παραγώγου της για το ΠΝ) φαντάζει ως μια ακριβή λύση και ενδεχομένως με χρονοδιάγραμμα παραδόσεων που δεν καλύπτει τις πιεστικές ελληνικές ανάγκες, με δεδομένο ότι τα πρώτα πλοία προορίζονται για το USN. Από την άλλη, οποιαδήποτε φρεγάτα νέας κλάσης όπως η προτεινόμενη BELH@RRA (η οποία αναπτύχθηκε με τις παρατηρήσεις και προτάσεις στελεχών του ΠΝ μετά την αρχική αξιολόγηση των FREMM το 2011) ενέχει επίσης υψηλό κόστος για την Ελλάδα, με χρονοδιάγραμμα παραδόσεων που «χάνεται» μετά τα μέσα της δεκαετίας του 2020.

Εναλλακτικά, θα πρέπει να προσθέσουμε στην εξίσωση και μια τρίτη λύση (παρά τα όσα περί του αντιθέτου έχουν αναφερθεί κατά καιρούς τόσο από επίσημα χείλη όσο και από αναφορές στα ΜΜΕ), η οποία αφορά την περίπτωση απόκτησης δύο μεταχειρισμένων αντιτορπιλικών AEGIS κλάσης Arleigh Burke, που εξακολουθεί συνεχίζει να αποτελεί μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση για το ΠΝ.

Ιδιαίτερα στην περίπτωση που μια αγορά νέων φρεγατών δεν γίνει εφικτό να χρηματοδοτηθεί, τότε το ΠΝ παραμένει με το δίλημμα να αποκτήσει μεταχειρισμένα πλοία κατηγορίας φρεγάτας με περιορισμένες ικανότητες και ορίζοντα αξιοποίησης (όπως η περίπτωση των φρεγατών Adelaide από την Αυστραλία που δεν κατάφερε να προσελκύσει το ενδιαφέρον του ΓΕΝ) ή να παραμείνει με τα υφιστάμενα πλοία αντιμετωπίζοντας το φάσμα της ολοκληρωτικής τεχνολογικής και ηλικιακής απαξίωσης (κάτι που φυσικά δεν είναι επιλογή).

Κατά συνέπεια υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον για τις επικείμενες εξελίξεις τόσο για τα προγράμματα FOS για οπλικά συστήματα και την απόκτηση MH-60R, όσο και για το ποια επιλογή θα αποφασίσει επιτέλους να ακολουθήσει το ΠΝ, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις αυξημένες απειλές στο Αιγαίο και την Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ φαίνεται ότι έχει αντιληφθεί το πιεστικό πρόβλημα του υφίσταται, επιχειρώντας να δώσει λύσεις τουλάχιστον σε πρώτη φάση σε απαιτήσεις που είναι εφικτό να υλοποιηθούν άμεσα. Μεταξύ αυτών, προτεραιότητα δίνεται στον εφοδιασμό της Διοίκησης Υποβρυχίων με νέες τορπίλες, προκειμένου να ενισχυθούν με κορυφαίες επιθετικές ικανότητες τα υπερσύγχρονα υποβρύχια Τύπου 214 HN και το εκσυγχρονισμένο Τύπου 209, «ΩΚΕΑΝΟΣ» (S118).